1 თავი– ყველაფერი რაც დარჩა ჩვენს ზაფხულს
ზღვა ახლა ისეთია, როგორსაც არასდროს აღარც ნახავ და აღარც იგრძნობ.
მშვიდია, მაგრამ ცივი — თითქოს იცის, რომ ამ ზღვასთან ერთად დასრულდა ის ზაფხულიც, რომელიც ვერასდროს დაბრუნდება.
შენ ზიხარ კლდის პირას და უყურებ ტალღებს, როგორ ეხებიან ქვებს ისე ნაზად, თითქოს არ უნდათ რომ სტკინონ.
მაშინ ვერ მიხვდი, რომ ზუსტად ასე შეგეხო ცხოვრებაც — თითქოს ნაზად, მაგრამ ტკივილამდე ძლიერად.
სულს სიო გიფანტავს თმებში. ხელში გაქვს ძველი ბალიშის ბოლოდან ამოღებული პატარა ფოტო — შენ და გიორგი.
ბავშვობაში გადაგიღეს.
ის გაღიმებულია, შენ კი ჩრდილში დგახარ და რაღაცას უცქერ.
მაშინ ვერ მიხვდი, რომ ეს ფოტო იქნება ერთადერთი მტკიცებულება იმისა, რომ რაღაც ნამდვილი ოდესღაც არსებობდა.
ცხრა წელი...
ცხრა წელი დაგჭირდა, რომ ისევ აქ ჩამოსულიყავი.
და ახლა, როცა ყველაფერი თითქოს დამთავრდა, ვერ ხვდები — საერთოდ რატომ დაბრუნდი?
იქნებ იმიტომ, რომ გინდოდა, ზღვას ისევ მისი სახელი ჩაეწერა ტალღებში.
იქნებ იმიტომ, რომ იმ ზაფხულის შემდეგ ვეღარაფერი იგრძენი ისე ძლიერად.
გახსოვს, როგორ გაჩერდა ყველაფერი იმ დღეს, როცა პირველად მოტრიალდი და დაინახე ის?
შენ მაშინ არ იცოდი, რომ ის წუთი დაგესიზმრებოდა წლების განმავლობაში.
არ იცოდი, რომ გიორგი წლების განმავლობაში ეცდებოდა შენამდე მოსვლას — უშედეგოდ.
არ იცოდი, რომ როცა ბოლოს ისევ შეხვდებოდი, უკვე გვიანი იქნებოდა.
და ახლა ზიხარ, თითებს ფოტო ეხება და გულში ჩუმად ამბობს —
„ყველაფერი რაც დარჩა ჩვენს ზაფხულს, ეს ფოტო და ზღვის ხმაა.“
________________________________________
ზღვა მშვიდდება.
შენ იკრავ თმას და წამოდიხარ.
დაბრუნება ყოველთვის უფრო რთულია, ვიდრე წასვლა.
მაგრამ ეს გზა გჭირდება, რომ ყველაფერი კიდევ ერთხელ გაიარო — თავიდან.
გზა გრძელია.
სარკმლიდან გადმოხედავ და ხედავ როგორ ბნელდება ნელა — ცა ღია ნაცრისფერიდან ღრმა ლურჯად იცვლება, თითქოს დროა წარსულისკენ მიმავალ გზას ფერები დაეკარგოს.
მატარებელი ძველებურად ხმაურობს, მაგრამ შენს გონებაში თითქოს მხოლოდ ერთი ხმა რჩება — გიორგის სიცილი, ბავშვობის შიგნიდან წამოსული სითბო, რომელიც წლების განმავლობაში ვერ გაქრა.
გახსოვს, როგორ დაგდევდა ეზოში და გეძახდა:
„კესო, მოიცა ერთი წამით!“
შენ კი სიცილით გარბოდი, ტალახიანი ფეხებით, თმით რომელიც მზეს ანათებდა. მაშინ გგონია, რომ ეს სიცილი არასდროს დასრულდება, რომ ბავშვობა მარადიულია, რომ ის ყოველთვის იქნება იქ — კუთხეში, სადაც მდინარე ხმაურობს და ცხოვრება ჯერ კიდევ არ გტკივა.
მაგრამ ბავშვობა უცებ იშლება — ისე ჩუმად, რომ ვერ ამჩნევ.
ჯერ სკოლა მთავრდება, მერე ქალაქი გყლაპავს, მერე დრო — და უცებ ხვდები, რომ ათწლიანი დუმილი გაჩერდა შენსა და იმ ადამიანში, ვისაც ბავშვობიდან გრძნობდი.
________________________________________
მატარებლის ფანჯრიდან ხედავ სოფლის სახლებს — ზოგგან ბუხრის კვამლიც ჩანს. ნელა მიდიხარ უკან, იმ სამყაროში, რომელიც თითქოს ისევ გელოდება.
მალე მიახლოვდები იმ მიწას, რომელიც ბავშვობის ყველა მოგონებას ატარებს — აფხაზეთს.
შენთვის ეს მხოლოდ ადგილი კი არაა — ეს დროის ნაჭერია, სადაც ყველაფერი დაიწყო და სადაც ერთხელ მაინც უნდა დაბრუნდე, თუნდაც იმიტომ, რომ თავი ისევ იგრძნო შენად.
შენ გეშინია.
არა ომის, არა სიჩუმის — არამედ იმის, რომ ის ჯერ კიდევ იქ იქნება.
გეშინია მის თვალებში შენი თავი ისევ იპოვო და მერე ისევ დაკარგო.
შენს მუხლებზე ძველი ბლოკნოტი გაქვს.
დილით სადგურზე ჩამოდიხარ. ჰაერი სველია, ზღვის სუნით სავსე.
აფხაზეთი ისევ ისეთი ჩანს — თითქოს დრო აქ გაჩერდა.
ფეხქვეშ ქვიშა წვრილია, სახლებს შორის ველური ყვავილებია, სიჩუმე კი ისეთი თბილი, რომ გგონია, ისევ ბავშვობაში დაბრუნდი.
მაგრამ სადღაც შიგნით მაინც იცი — აღარაფერია ისე, როგორც მაშინ.
შენ მიდიხარ ნელი ნაბიჯებით, ყურსასმენებში ჩუმად უკრავს ძველი სიმღერა, ის, რომელსაც ბავშვობაში გიორგისთან ერთად უსმენდი.
მაშინაც ვერ გაიგე ტექსტი ბოლომდე, მაგრამ მელოდია არასდროს დაგავიწყდა.
და როცა გზას უყურებ, თითქოს ხედავ მის ჩრდილს, სადღაც შორს — ისე ბუნდოვნად, რომ ვერ ხვდები, ცოცხალია თუ მოგონებაა.
ჰაერი სხვანაირია. არ არის მხოლოდ ზღვისა და მიწის სუნი — ესაა ბავშვობის არომატი, ნელა დავიწყებული სიხარულის.
პირველი სუნთქვისას გრძნობ, რომ აქაურობა ისევ ისეთი დარჩა.
გზა, რომელიც სადგურიდან ბებია-ბაბუას ბინისკენ მიდის, გრძელია — ორი პარალელური რიგად ჩაწყობილი კორპუსი, ერთმანეთს რომ უყურებენ როგორც ჩუმი მეზობლები. შუაში ვიწრო ბილიკია, რომლის ბოლოს ბავშვობაში გაჩერებული გაქვს შენი ყველაზე ძვირფასი წუთები.
ასფალტი ოდნავ ბზენია, ხეების ჩრდილებში ბავშვების სიცილი ისმის — ისეთი ნაცნობი ხმა, თითქოს წარსული ისევ იქ ცხოვრობს.
შენ ჩერდები და უყურებ ფანჯრებს. ერთ-ერთს შეიცნობ — ბებია ყოველთვის იმ ფანჯრიდან გეძახდა.
გახსოვს?
„კესოო, მოდი, საყვარელო, მაგრად გშია, სადილზე ამოდი!“
და შენ, ხოლმე, წრეში ბურთის თამაშის შუაში გაჩერებული, მზისგან გაწითლებული ლოყებით პასუხობდი:
„ახლა არა, ბებო, ცოტა ხანი კიდევ!“
ბებია გიჟდებოდა შენზე, მაგრამ იცოდა — ბავშვობას არ უნდა ეჩხუბო. ისედაც მალე გადის.
________________________________________
ეზო ახლა სხვანაირია — ხეები გაზრდილა, ბალახი გამუქებულა, მაგრამ იქვე, ქვიშის პატარა მოედანზე, თითქოს ისევ ის წრეში ბურთის წრეა დახაზული, რაც შენს თითებით დახატე ბავშვობაში.
გულის სიღრმეში გგონია, რომ თუ ახლაც გაექცევი მზის სხივს, ისევ გაიგონებ იმ სიცილს — შენი და მეზობელი ბავშვების ხმას, როცა დამალობანას თამაშობდით და ბაბუა შორიდან გიყურებდათ თავისი დუმილიანი მზერით.
ბაბუა ყოველთვის ჩუმად იყო, მაგრამ როცა იცინოდა, ყველაფერი ბრწყინავდა.
ის ზუსტად იცოდა, რომ ბავშვები ბედნიერები იყვნენ მაშინ, როცა ხმაურობენ.
________________________________________
შენ შედიხარ სადარბაზოში. ძველი ფანრის შუქი, კედელზე მოხატული ბაღნარის მსგავსი შპალერი, და ზუსტად ის ხმა — კიბის ნაპრალიდან ჩიტების ჭიკჭიკი, თითქოს აქ არასდროს შეცვლილა დრო.
კიბეებზე ნაბიჯები ზის — თითო ნაბიჯი, ერთი მოგონება.
ბოლოს გაჩერდები იმ კართან, სადაც ოდესღაც გელოდებოდნენ.
ხელით ნაზად ეხები სახელურს — თითქოს გეშინია, რომ თუ სწრაფად გააღებ, ყველაფერი გაქრება.
კარი ხმაურით იღება — და სუნი, ღმერთო, ის სუნი...
ბებია ყოველთვის ასე ასუფთავებდა სახლს: შვრიის საპნით და ოდნავ დამწვარი შაქრის სურნელით.
ის სუნი ბავშვობისაა.
ის სუნი შენი სამყაროსაა.
ბინა ისევ ისეთი დარჩა — სუფთა, ჩუმი, თეთრი ფარდებით და სარკეზე გადაკიდებული ნაქსოვი პატარა ყვავილით.
სარკეში შენი თავი სხვა გოგოს ჰგავს — თითქოს ის პატარა კესო მოულოდნელად შენს წინ დგას, წითელ კაბაში, მტვრით დაბინძურებული მუხლებით და თმაში ჩახლართული ფოთლებით.
გინდა შეეხო მას, მაგრამ შუქი იცვლება და პატარა კესო ისევ ქრება.
________________________________________
საღამოს აივანზე გამოდიხარ.
მზე იძირება გალის ზემოთ, და ყველაფერი ისე ჩუმდება, რომ გესმის საკუთარი გულისცემა.
შენ გგონია, რომ როცა ღრმად ისუნთქავ, თითქოს ისევ აქ არიან.
ქვემოთ ბავშვები დარბიან. ერთი პატარა გოგო ბურთს დასდევს, ისე გულიანად იცინის, რომ გესმის საკუთარი წარსული — ისეთი ნათლად, თითქოს ის დრო აქვეა, ბინის ქვემოთ.
გეღიმება.
ცრემლიც მოდის.
ეს არის დაბრუნება — როცა ყველაფერი რაც დაკარგე, ისევ აქ არის, მაგრამ მხოლოდ მოგონებად.
________________________________________
ღამით ვერ იძინებ. ფანჯრიდან ზღვას უყურებ შორიდან, სიბნელეში — ოჩამჩირესკენ იწევა შენი გონება.
გახსოვს როგორ დადიოდით ზღვაზე,როგორ ცხელ ქვიშაში გეფლობოდა ფეხები, როგორ ეძებდი ნიჟარებს და გეგონა, რომ ზღვას საიდუმლო ჰქონდა შენთვის.
მაშინ არ იცოდი, რომ ეს ზღვა ოდესღაც გახდებოდა შენი ტკივილი — მოგონება იმისა, რაც იყო და რაც აღარასდროს განმეორდება ისე გულწრფელად.
და მაინც, შენ გინდა აქ დარჩე.
გინდა ეს სურნელი ისევ გაიღიზიანოს გულში — შაქრის, ზღვის, ბავშვობის, სითბოს სურნელი.
იმის, რაც ოდესღაც იყო სახლი.


გავაგრძელოოო?