სიმსივნის დიაგნოსტიკისათვის მიმართავენ ავადმყოფის კლინიკურ-ინსტრუმენტულ გამოკვლევას, კერძოდ, რენტგენოლოგიურს, რადიოიზოტოპულს, თერმოგრაფიულს, ენდოსკოპიურს, ციტოლოგიურს, მორფოლოგიურს, ბიოქიმიურს და იმუნოლოგიურ მეთოდებს. ბიოფსის შედეგად ვიკვლევთ სიმსივნის ხასიათს.იმსივნის ხასიათთან ერთად აუცილებელია დაავადების სტადიის დადგენაც, რადგან მკურნალობის ტაქტიკა და მეთოდები სხვადასხვა სტადიის დროს - სხვადასხვაგვარია. ეფექტიანი მკურნალობისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს სიმსივნის ამოცნობას მის ადრეულ სტადიაში, როდესაც პროცესი ტკივილისა და გამოკვეთილი კლინიკური სიმპტომების გარეშე მიმდინარეობს.
-ვაიმე კიბოს განმარტება არ მაინტერესებს,დედაჩემს რა სჭირს?როდის მორჩება?
-სწორედ მაგას გეუბნებით ეფექტიანი მკურნალობისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს სიმსივნის ამოცნობას მის ადრეულ სტადიაში, როდესაც პროცესი ტკივილისა და გამოკვეთილი კლინიკური სიმპტომების გარეშე მიმდინარეობს...და დედათქვენს მკურნალობა ვეღარ დაეხმარება.
-რატო?
-დედათქვენს ბოლო სტადის კიბო აქვს.
-და მერე?
-მერე ის რომ მკურნალობით ვერაფერს გავხდებით გარდა იმისა რომ მას დარჩენილ სიცოცხლეს გავუმწარებთ ნემსებით და ქიმის კეთებით.
-ანუ რამდენი დარჩა-ცრემლებს ძლივს ვიკავებდი.
-სავარაუდოდ 3-4 თვე.ზუსტად არ ვიცით.
-თქვენ რანაირი ექიმები ხართ?ის არ იცით მომაკვდავ ქალს რამდენი ხანი დარჩა?-გამწარებული ჩაერთო ვატო.
-ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ.
-თქვენ საჭიროს არაფერს არ აკეთებთ.-ისევ გამწარებულმა უთხრა ვატომ.
-ბატონო.
-წამო ტასო ამათ მოსმენას ბაყაყს უსმინო ეგ ჯობს ის უფრო დაგაიმედებს.
-გამოწერეთ დედაჩემი სახლში უნდა წავიყვანო.-ვატოს გაბრაზება გადმომედო მეც.
-კარგით მაგრამ დარწმუნებულიხართ რომ კარგად მოუვლით?
-სახლში უკეთესად იქნება.წამლებს გამოუწერ რაც საჭიროა.
-არ უნდა.მკურნალობაზე უარს ამბობს.
-კარგით თქვენი ნება.
სახლში წავედით.დედა თავის უთახში დავაბინევე რატომღაც ვატოსთან საუბარი მოინდომა,მე კი სამზარეულოში გავედი.
-ვატო ვიცი დიდი ხანი არ დამრჩა და როცა აღარ ვიქნები ტასოს შენ უნდა მიხედო.მას მამამისსთან დატოვებენ ალბათ.
-ნუ ღელავთ დამიჯერეთ ისე გავუფრთხილდები როგორც თქვენ.
-მადლობ ახლა შენის ნებართვით ცოტახნით დავიძინებ.
-კარგით,თუ რამეა სამზარეულოში ვართ.
ვატოც გამოვიდა ხანმოკლე საუბრის მერე ..
-ვატო.რაგაც მინდა გთხოვო.
-რა იყო?
-ჩვენ სოფლის სახლში მინდა დედა წავიყვანოთ ის სამი თვე იქ მინდა ვიყოთ.
-ჩემო გოგო,მე მოვაგვარებ მაგას-მოვიდა ჩამეხუტა.
-მადლობ.-უფრო ძლიერად ჩავეხუტე და გაშვებას აღარ ვაპირებდი.
-ჰე ახლა გამანებე თავი,ნუ გამჭყლიტე.უჟმურო რას მეხუტები ძაან გიყვარვარ?
-აუ რააა,სულ როგორ მასხრობ?
-კაი ხო..საჭმლის გაკეთებას აპირებ?
-რავი-გაკვირვებულმა გადავხედე გაზზე მდგარ ქვაბს რომელიც სადაც იყო აფეთქდებოდა.
-ვაი,მიღწევა აშკარად.
-სულ ნუ დამცინი რა ნაგავო.
-გამო გავაკეთებ.
-მიყვარხარ.
-აფერისტო.
-ვიცი შენც რო გიყვარვარ.-დავეჭღანე და კარების ხმაზე უკან მივიხედე.
-დეე აქ რატო ხარ?
-ახლავე ნუ ჩამდებ კუბოში თუ შეიძლება,ჯერ ცოცხალი ვარ და ძალიან გთხოვ ძველ ცხოვრებას დავუბრუნდეთ,სწორედ მაგიტო არ მინდოდა გაგეგო.
-კაი,ყველაფერი ისე იქნება როგორც ადრე.
-ჩემი დამჭერი გოგო-სიცილით გამომეპასუხა ვატო.
-ისე უხდებით ერთმანეთს.-სიცილით გვითხრა დედამ.
-ისა
-არა
-ჩვენ
-მეგობრები ვართ-დაბნეულად ავლაპრაკდით მედა ვატო.
-არა ქალბატონო მარი ეს ჩემს ოჯახსს დააქცევს,საჭმლილ გაკეთება არ იცის ეს როგორ უნდა გიყვარდეს?-სიცილით თქვა ვატომ.
-არა მაგაში მართალი ხარ-ახარხარდა დედაჩემიც.
-მხარი დაუჯირე არა-ნაწყნი სახით ვუთხარი.
-კაი რა ჩემო გოჭო ხო იცი როგორ მიყვარხარ.-თავზე ხელი გადამისვა ვატომ.
-მომშორდი აღარ დამენახო-გაბრაზებულმა ვუთხარი.
ჩვენ ჩხუბში გავერთეთ.
-არა თქვენ მართლა კარგი წყვილი იქნებოდით ან იქნებით ან ხართ,რავიცი ამებნა თავგზა....საჭმელს მივხედო ისევ ჯობს.
-ეს ერთი თქვა ხელი ჩაიქნია და გაზზე მდგარ ქვაბს მიუბრუნდა,მთელი საღამო მედა ვატო ერთმანეთს ვჭამდით.და ბოლოს გვიან წასვლისას შევურიგდი.
მეორე დრეს სოფლის სახლისკენ გავეშურეთ მე და ვატო...სახლი დავალაგეთ და თბილისისკენ წამოსვლა დავაპირეთ როცა ანიმ დამირეკა.
-ხო ანუშკი
-ტასო
-რა ხმა გაქვს?
-დედაშენი
-დედაჩემს რა ჭირს?
-ცუდა გახდა.
-ახლავე მოვდივართ.
არვიცი რამდენ ხანში ჩავედით მაგრამ საავადმყოფოში ფერწახდილი ანი შემხვდა.
-სადა?
-ასე თქვეს კარგად არისო?
-კარგად კი არ არის კვდება.
-რომელ პალატაშია?
-56-ში.
პალატის კარი ღია იყო,შიგნით ექიმები იდგნენ და რაღაცას ავსებდნენ.
-როგორ არის?-შეშინებულმა ვკითხე.
-კომაშია,ეს ღამე თუ გადაიტანა ეგეც საეჭვოა.
ექიმს დაუძახეს და გავიდა მე კიდევ პალატაში შევედი და ვატოც შემომყვა.
-იმ დაწყევლილ სახლში კიარა მასთან უნდა დავრჩენილიყავი.მასთან დრო ვერ გავატარე,ისე კვდება ვერ დავემშვიდობე..
-დაწყნარდი,შემომხედე,ახლა ძლიერი უნდა იყო,გასაგებია ახლა რომ მარიმ თვალები გაახილოს და ასეთი დაგინახოს წარმოგიდგენია რას გიზავს.
-რო ვერ გაახელს საქმეც ეგა-ყვირილით ვუპასუხე.
-ისტერიკაში ნუ ვარდები.
-შენნაირი გაწონასწორებული ვერ ვიქნები-და უარაეს ისტერიკაში ჩავვარდი.ვატოს მწარე ხელი სახეში მომხვდა.
-მოდი აზზზეეე!!!!-მკაცრად მითხრა ვატომ და თან ვხედავდი როგორ უკანკალებდა ხელი.
-მართალი ხარ,ბოდიში.
-მეც მაპატიე ეს არ უნდა გამეკეთებინა მაგრამ სხვანაირად ვერ გამოგაფხიზლებდი.
დედას შევხედე,ფერები სულ დაკარგოდა,რატომ არის ასეთი სამყარო,ჯერ ხომ ასეთი ახალგაზრდა,და მეც ხომ პატარა ვარ რა უნდა ვქნა მის გარეშე როგორ ვიცხოვრო.
ამ ფიქრებში გართული რაღცის წრუპუნმა გამომაფხიზლა,.
-დეეეეეე,ვატო რა ხდება?
-ექიმიიი
-გაიყვანეთ.
-არა რა აქ მინდა დედაჩემთან
-არ შეიძლება.
დეეეე ბოლო ხმაზე ვღრიალებდი,ღმერთო გთხოვ,გადარჩეს რა გთხოვ გთხოვ.
-გაიყვანეთ.
ვატომ ხელში ამიყვანა და ისე გამომათრია პალატიდან....
-გამიშვიიი,დამსვიი.
ნახევარი საათი აქეთ-იქით დავდიოდი,პალატაშ რაღაცას აკეთებდნენ,თან ვლოცულობდი იმედი მქონდა გადარჩებოდა.ექიმი გამოვიდა,თავი მწარედ გააქნია და მიწაზე დავენარცხე.
ვატო თან მე მიჭერდა და თან თავს იმშვიდებდა....პალატაში ექთნები შევიდნენ და რაღაცას თავზე აფარებდნენ...გამწარებული დავუსხტი ვატოს ხელიდან და ექთანს მივარდიი
- რას აკეთებ?რას აფარებ?
და თან მაგრად ვიხუტებდი გულში...დე დეე გაიღვიძე რა გთხოვ,გაიღვიძეე,გეხვეწები, თუ გიყვარვარ რა ძაან გთხოვ არ მიმატოვო არ ვარ მზად,არ წახვიდე ხო დამპირდი სანამ მზად არ იქნები არასდ წავალო,რატო მიდიხარ?ცდები თუ გგონია რომ მზად ვარ...ჩემს ტირილს გარეთ ჭექა-ქუხილიც დაერთო და დუეტს ვქმნიდით....თითქოს ყველაფერი გრძნობდა მის სიკვდილს...ტირილში ჩამეძინა მერე დღეს ჩემი ბოროტული განძრახივის გამო ბედნიერად ვგრძნობდი თავს.ვატო გავაღვიძე და სამზადის შევუდექი.

-იდიალური გასვენება უნდა მოვუწყოთ.
-კარგი მე რა მევალება?
-შენ დასაფლავებისთვის ადგილი ნახე.
-მე კუბოს შევარჩევ.
3 საათისთვის ყველაფერი მზად მქონდა,დავიკიდე ტრადიციები პირდაპირ დავასაფლავეთ და სუფრაა გაშალეს ზუსტად არ ვიციმაგას რა ქვია ქელეხი თუ რაღაც ნუ მოკლედ 9 საათისთვის სახლში დავბრუნდი..ჩემი ატრიბუტები მოვამზადე და ხელზე დავიყარე თეთრი ტაბლეტები და წყალს მივაყოლე.საწოლში დავწექი და დავიძინე......

-ოღონდ დღეს არა,ოღონდ მე არ ჩამაკვდე,ოღონდ გადარჩი.ამას ნუ მიკეთებ-ამ სიტყვებმა გამომაფხიზლა და ცივმა წყალმა რომლის შეხებაც უდიდეს სიამოვნებას მგვრიდა.
-გთხოვ,გამოფხიზლდი,მიყვარხარ,აქ მარტო მტოვებ სულ გააფრინე?
ვერფერს რომ ვერ გახდა საავადმყოფოში დარეკა.
-დამეხმარეთ,ხელში მამკვდება..
გონს საავდმყოფოში მოვედი...
ექთანი მსინჯავდა..
-როგორ ხართ?
-საშვალოდ.
-ჭკუა არ გქონიათ.
-რატომ?
-ის ბიჭი დღედაღამ თავს დაგტრიალებდათ,თქვენს გვერდით ეძინა,ყოველ დღე ახალი ყვავილები მოქონდა აქედან არ გასულა,რაც თქვენ აქ წევხართ იმას არც თვალი მოუხუჭავს არც უჭამია..თქვენ გვერძე იჯდა,და ღამე თქვენ გვერძე ეძინა...
-ვინ ვატო?
-დიახ.ძაალიან უყვარხართ.
-ის ჩემი მეგობარია.
-არამგონია მარტო მეგობრულად უყვარდეთ.
პალატაში ყვავილებით ხელში ვატო შემოვარდა.
-გონს მოხვედი..-და თითქოს არასდროს არ ვუნახივარ ისე ჩაამეხუტა..
ექთანი გავიდა პალატიდან და თან თვალი ჩამიკრა....
-შენ გიჯი ხარ.ამას თუ კიდევ იზავ მოგკლავ.თამის ხელში ჩაამაკვდი იცი რა შიში გამოვიარე?-დიდი ჩახუტების შემდეგ ისე მაკოცა თითქოს დიდი ხანია ერთად ვართ..
არც შევწინაღმდეგიბავარ,ან რა უნდა მექნა ყველამხრიდან რაღაცაზე ვიყავი შეერთებული..შემდეგ თითქოს არაფერი ისევ თავისი გააგრძელა..
-შე დებილო გოჭო,მარტო მტოვებდი?
-მეც მიყვარხარ-მხიარულად ვუთხარი.
-ვიცი,და მე რო ყველაზე მეტად მიყვარხარ ეგ ხო იცი?
-კიიი.
ფიქრობთ დედამისი არ დაუსაფლავებია უკვე სიყვარულობანას თამაშობსო?ასეთი ვარ მინდა ძლიერი გამოვჩნდე,მინდა და ვარ კიდევაც,ბევრი ტკივი გადამიტანია,ბევრი იმედ გაცრუება,ბევრჯერ დამიკარგავს საყვარელი ადამიანი...ახლა დედაც დავკარგე და ისე მინდა რომ ბედნიერი ვიყო,რადგან ვიცი დედა იქიდან სადაც არ უნდა იყოს ანუ სამოთხიდან მლოცავს,და ჩემით ამაყობს რომ ასეთი ბედთან მებრძოლი შვილი ჰყავს....
იმ დღესვე გამომწერეს.ვატო და მე დიდი თაიგულით ავედით საფლავზე..დასაფლავებაზე რაც უნდა მეტირა ავინაზღაურე და ორი იმდენიც ვიტირე,ბევრი გოდების შედეგ მივხვდი რომ დედაჩემი ზემოდან მალე აგურებს დამიშენდა და ცრრემლები მოვიწმინდე ტაიგული დავდე ,ვატოს „პადრუჩკი“ გავუყარე და სახლისკენ წავედით.
სახლში ყველაფერი გადმოვყარე არაფერი შავი არ მაქვს ვწუწუნებდი,ვატო 20 წუთით სადღაც გავიდა.
-ეს ნახე.
-მიხდება?
-ჩემი გოჭი,რა ლამაზი ხარ.
-ჩემი ბიჭი,რა კარგი მყავხარ.
-ჩემო გოგო,მართლა ბებო ჩამოვა და ის მოგხედავ.მოვაგვარე ეგ საქმეც.
-შენ რო არ მყვადე.
-აბა რა გეშველებოდა რამდენ სისულელეს გააკეთებდი?
-კაი ნუღა მახსენებ.
კარზე ვიღაცაა.