მათხოვარი
თავი პირველი[center][/center]
როგორც ყოველთვის გამთენიისას ვიღვიძებ, წელმოწყვეტილი ვდგები, ხელის ერთი ჩამოსმით ვისწორებ დასრესილსა და დაჭმუჭნილ ტანისამოსს. თმას თითებით ვივარცხნი. დასაბანი, ჭუჭყიანი, საკუთარ ხელებს ვუმზერ, ეს კანში გამჯდარი მური ადრე მაწუხებდა, ამ ბოლო დროს კი აშკარად ჩემი ფერი მგონია. იდიოტური, არაფრისმთქმელი ღიმილით ვუმზერ მეტროს გვირაბთან მოსიარულე დაცვის თანამაშრომელს, რომელიც უკვე რამდენი ხანია მარიდებს თვალს, თითქოს ვერ მამჩნევს, თითქოს არ იცის, რომ აქ, მეტროს გვირაბის ერთ, საკმაოდ ბნელ ჯურღმულში უსახლკარო, უდედ-მამო, უთვისტომო, ყველასგან დავიწყებული და დაკარგული, ცხოვრებისგან გამეტებული, ჩაწიხლული და საბოლოოდ გათელილი 17 წლის გოგონა ცხოვრობს.
ასე ბევრად მარტივია, მიუხედავად იმისა, რომ ერთიმეორეს ყოველ დღე თუ არა, ყოველ მესამე დღეს მაინც ვხედავთ, ერთმანეთს არ ვიცნობთ. უტყვი, უსიტყვო დიალოგით ვესალმებით და ვემშვიდობებით. არ მიმჩნევს და არც მე ვიმჩნევ მუდამ კუშტი სახით მოსიარულეს, რეზინის ხელკეტით აღჭურვილს.
თუმცა რას ვერჩი?! სხვა მის ადგილზე ალბათ კარგა ხნის წინ გამაგდებდა, მან კი შემიცოდა. ცხოვრებაში პირველად უანგაროდ, ყოველგვარი ვალდებულებების გარეშე ვიღაც დამეხმარა. მან ხომ აქ დარჩენის უფლება მომცა, მართალია ეს არც ბინაა და არც კომფორტულად მოწყობილ ლოგინში ვწევარ, მაგრამ მე იმის მადლობელიც ვარ, რომ თავზე არ მაწვიმს, არ მათოვს, სამ დღეში ერთხელ კი (როცა მისი მორიგეობაა) დაცვის ჯიხურში დაძინების ნებასაც მაძლევს. ეს მცირედი სიკეთეც კი საკმარისია ისევ ადამიანად რომ ვიგრძნო თავი, ისევ ცხოვრების ხალისი რომ დამიბრუნდეს.
ვნერვიულობდი, ჩემი დაცვის თანამშრომელი თითქმის ორი კვირა არ ჩანდა, მეც ეს დღეები მეტროს გვირაბში მიწევდა ღამის გათევა. თოთხმეტი დღე დიდი დრო ყოფილა. დღეს კი მისი კუშტად შეკრული შუბლის დანახვაზე უბედნიერესი ვარ. დიახ, ჩემთვის გულში, ჩუმად მსიამოვნებს და მიხარია მისი დანახვა. სულ ოდნავ შესამჩნევად იღიმება, გვერდულად მიყურებს და მიდის. მეც იქვე ვჯდები და მოთმინებით ველოდები პირველ მატარებელს, რომელიც ჩვეულებისამებრ ხრიგინ-ხრიგინით შემოდის მეტროს სადგურში.
თითქმის ცარიელ ვაგონში მგზავრები კანტი-კუნტად სხედან, არც მე ვჩქარობ სამათხოვროდ ჩამოვლას, ვცდილობ არ შევიმჩნიო ჩემსკენ მომართული წყვილი თვალი, ვიღაც ინტერესით მიმზერს, ვიღაც - ზიზღით, დამცინავადაც -კი. უბრალოდ ვჯდები თავისუფალ სავარძელში, თვალებს ვხუჭავ და მოგონებების ლაბირინთში ვიკარგები.
- იყო და არა იყო რა... იყო ერთი პატარა გოგო, სახელად გვანცა, რომელიც ყველაზე მეტად უყვარდა მამას... - ასე იწყებოდა ჩემი ზღაპარი, სადაც ბედნიერი და ხალისიანი გოგონა ცხოვრობდა მის ლამაზსა და უზრუნველ ოჯახთან ერთად.
- კარგი, რა, მა... წიგნში ასე არ წერია!... - ვინ იცის მერამდენედ ვუსწორებდი და ამდენი ღიტინით შეწუხებული, ვცდილობდი როგორმე ხელიდან დავსხლტომოდი, თან ვკისკისებდი და სანახევროდ ცრემლები მერეოდა ხმაში. ის კი ისევ ხელში მიტაცებდა, ამდენი სიცილისგან ჩაბჟირებულს ყელში მკოცნიდა და ჰაერში მისროდა. ბედნიერი ვიყავი, უბედნიერესი...
დიახ, მე მამიკოს ნებიერა, სიყრმის შვილი გახლდით. ამ დროს, ასე ხუთ წლამდე ვიყავი, ჩემი შუათანა და სავარაუდოდ სამის იქნებოდა, ჩემი ერთად-ერთი ნაბოლარა ძმა კი - წლამდე, სამი მცირეწლოვანი, თითქმის ერთმანეთზე მიყოლებული ბავშვი. დიახ, სამნი ვიყავით, სამი დედმამიშვილი. თუმცა მამის ნებიერა ერთად - ერთი, მხოლოდ მე ვიყავი, მის სიყვარულს ვერავის გავუნაწილებდი, დედასაც კი. ეგოისტურად მიყვარდა ჩემი ოჯახის ერთად-ერთი უფროსი. ალბათ, იყო ამ გრძნობაში რაღაც ავადმყოფური, არაჯანსაღი, მაგრამ მე ეს სულაც არ მაღელვებდა, მამა ჩემი იყო, მხოლოდ ჩემი!.
თუმცა ყველაფერი სრულდება, მთავრდება, ლამაზი ზღაპრებიც - კი. შემდეგ იყო რეალობა და მწარე ვარდნა. გუშინდელი დღესავით მახსოვს, სახლში მოსული რამდენიმე პოლიციელი, მათი დახრილი თავები, ხელებში უხერხულად მოჭმუჭნილი ქუდი, მათი სიტყვები არ მესმოდა, ან უბრალოდ გონებას არ სურდა გაგონება, ვხედავდი მხოლოდ დედაჩემის გაფითრებული სახეს, აკანკალებულ ხელებს და ტკივილით სავსე მზერას.
პოლიციელები ტრაფარეტული სიტყვებით გვიხსნიდნენ, რომ მამა ავტოსატრანსპორტო შემთხვევის შედეგად გარდაიცვალა.
- სწრაფად მოდიოდა, წინ ბავშვმა გადაურბინა, ავტომობილი მოარიდა, ბიჭუნას აარიდა, წონასწორობა ვეღარ შეიკავა, ავტომობილზე კონტროლი დაკარგა, ჯებირები გაარღვია და...
ყურებზე ვიფარებდი ხელებს, არ მინდოდა, მაგრამ მაინც ვისმენდი. მამა ვერ იპოვეს, უბრალოდ გაქრა, მისი საფლავიც კი არ დაგვრჩა. მხოლოდ ვიდეო ჩანაწერი, რომელიც იქვე არსებულმა ბენზინგასამართი სადგურის ადმინისტრაციამ გადასცა პოლიციას, სწორედ ამ ჩანაწერში იყო დაფიქსირებული როგორ ვარდებოდა მისი ავტომობილი ადიდებულ რიონში, რა უნდოდა იქ?! ამ კითხვაზე პასუხი დღემდე არ ვიცი.

დავრჩით ასე ერთმანეთის ამარა დედა და სამი ობოლი. უცნაური ის იყო, რომ თითქმის ყველამ დაგვივიწყა, ბებიაჩემს, მამაჩემის დედას, იმის ნაცვლად რომ გასაჭირში მყოფ რძალს დაჰხმარებოდა, სწორედ მაშინ გაახსენდა დედაჩემი მისი ოჯახისთვის შესაფერისი რომ არ იყო. ჩვენი დანახვაც კი აღარ მოინდომა. რატომღაც აღარავის ადარდებდა რას ვჭამდით, რას ვსვავდით, როგორ ვიყავით. მხოლოდ რამდენიმე ნათესავი თუ მოგვიკითხავდა, ისინიც ალბათ ზედმეტად ახლობლები და ზედმეტად შინაურები, იმისთვის რომ მივეტოვებინეთ.
მოკლედ ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ერთად-ერთი რაც მამაჩემისგან დაგვრჩა სახლი იყო და პატარა მეურნეობა, ვცხოვრობდით ასე, გაჭირვებასა და ნახევრად შიმშილში, დედას შეძლებისდაგვარად მხარში ვედექი, ვცდილობდი მისთვის ესოდენ მძიმე ცხოვრება როგორმე შემემსუბუქებინა, თუმცა აშკარად ვერ ვახერხებდი.
თვალსა და ხელს შუა ვამჩნევდი ერთ დროს ულამაზესი დედა როგორ მოტყდა, გაჭაღარავდა, თითქოს დაბერდა. უცნაურია, ადამიანი ასე სწრაფად თუ იცვლებოდა ვერც კი წარმოვიდგენდი, ერთ დროს მებრძოლი და ამაყი ქალი ახლა ყველას თავს უხრიდა, სხვის დანაშაულზეც კი ბოდიშს იხდიდა. მისი ეს თვისება საკმაოდ მაღიზიანებდა, მის ნაცვლად ისევ მე ვიბრძოდი, ეს იმდენად გამიჯდა ხასიათში, რომ ყველგან საფრთხეს ვხედავდი, სულ თავდაცვით რეჟიმში ვიყავი.
როგორც იქნა ამ გაჭირვებასა და ობლობაში თხუთმეტი წლისაც გავხდი, მეცხრე კლასს ვამთავრებდი. ჩემი თანაკლასელებისგან განსხვავებით საკმაოდ მაღალი ბავშვი ვიყავი, ჩემი ქალური ფორმების დამალვას იმ ძონძებში ვცდილობდი, რასაც ჩემი სამოსი ერქვა.
ჩემი ასაკის ბავშვებთან ზედმეტ ურთიერთობას ვერიდებოდი, არ იფიქროთ, თითქოს გაჭირვების გამო დამცინოდნენ ან აბუჩად მიგდებდნენ, არა, უბრალოდ, როგორ აგიხსნათ. მე ერთ-ერთი რაიონიდან გახლდით (შეგნებულად არ მინდა ვახსენო საიდან, მე ხომ საკუთარ წარმომავლობას ვმალავ), სადაც რა თქმა უნდა არ იყო ღამის კლუბები, რესტორნები, მეგობრების თავშეყრის ადგილი ერთმანეთის ოჯახებში სტუმრობა და იქ ქეიფი იყო. მე კი ვერასოდეს ვეპატიჟებოდი ჩემთან.
ხშირად მესმოდა როგორ აგროვებდნენ გასართობად გარკვეულ თანხას, ვიღაცისთვის ალბათ არც თუ მნიშვნელოვან რაოდენობას, აი ჩემთვის კი ის მცირედი მილიონს უდრიდა. დედაჩემს არც კი ვეუბნებოდი, გული რომ არ სტკენოდა, ჩემითვე ვპოულობდი სხვადასხვა სახის მიზეზებს მათთან ერთად წასვლაზე უარის სათქმელად, ხან ვირუსი მემართებოდა, ხან გრიპი...
ალბათ ხვდებოდნენ ბავშვები, ჩემი უარის რეალურ მიზეზს, რამდენიმეჯერ შემომთავაზეს კიდევაც, რომ ჩემს ნაცვლად თანხას თვითონვე დადებდნენ, მე რათქმაუნდა ვიუკადრისე მათი წინადადება:
- სამათხოვრო რა მჭირს, უბრალოდ ცუდად ვარ და ვერ მოვდივარ მეთქი!. - საკმაოდ ამპარტავნულად გამოვუცხადე ჩემთან სახლში შუამავლად მოსულ გიორგის.
- აუ, ჩემი გიტყდება, ტო?!- გიორგის პირიდან ცოტა არ იყოს სასაცილოდ ჟღერდა უკანასკნელი სიტყვა, თუმცა ვერ ვხვდებოდი, რატომ ფიქრობდა რომ ჟარგონით საუბარი გამოსდიოდა - დედას გეფიცები, ვაფშე არ გავაგებინებ ბავშვებს, ოღონდ წამოდი და მე დავდებ შენს მაგივრადაც!
გული ამიჩუყდა იმდენად გულწრფელად მეუბნებოდა, ცრემლები მომადგა, თუმცა საკუთარ კომპლექსებს მაინც ვერ ვსძლიე:
- არა, გიო, მართლა არ შემიძლია, ვერ ვარ კარგად!... - ხმა ჩამწყდარმა ძლივს ამოვღერღე მე.
- გვანცუ, დედას გაფიცებ, რამე რომ გიჭირდეს ხომ მეტყვი?! ხომ იცი ჩემი და ხარ, ხომ იცი?! - გამომცდელად მიმზერდა ის.
- ვიცი, გიო, ვიცი... - ვეღარ მოვითმინე, ცრემლების დასამალად მეგობარს ჩავეხუტე და თავი მის მკერდში ჩავრგე.
საბოლოოდ თანხის დადებას ჩემთან აღარც ახსენებდნენ, მე მხოლოდ საქეიფოდ მისვლას, მათთან ყოფნას მთხოვდნენ, მაგრამ საკუთარი კომპლექსების გამო მაინც არ მივდიოდი. არ შემეძლო, ასეთი უკუღმართი ვიყავი, ყელში მაინც არაფერი გადამივიდოდა, მუდმივად იმის ფიქრში ვიქნებოდი, რომ დამცინოდნენ, რომ ზურგს უკან ჩემზე იქირქილებდნენ, ალბათ მთლად ჯანსაღი აზროვნების არც მე ვიყავი.
ცხოვრება რა უცნაურია არა? მაშინ თავის დახრა და ჩემი ამპარტავნების დათმობა არ მსურდა, ახლა კი ჭუჭყიანი, „ძუნძგლიანი“, ხელგაწვდილი მოწყალებას ვითხოვდი და სულაც აღარ მერიდებოდა. ნეტა რას იზავდნენ ჩემი კლასელები, რომელიმეს ასეთ მდგომარეობაში რომ ვენახე, რას მეტყოდა გიო?
ყელში ბოღმისგან გაჩხერილ, მოზრდილ ცრემლს ძლივს ვაგორებ, თვალებს ვახელ, ყურადღებით ვაკვირდები ვაგონში შემოსულ ხალხს.
- „საკმაოდ გავსებულა, უკვე ჩამოვლაც შეიძლება!“... - წამში ვფხიზლდები, სადღა მაქვს ფიქრის დრო, მუშაობა უნდა დავიწყო, თუ ამას „მუშაობას“ დავარქმევ და ხვეწნით ვიწყებ: - თქვენი ლამაზი ხელების ჭირიმე, მოწყალება გაიღეთ, დამეხმარეთ!...