მერვე თავი
ალბათ, ყველას აქვს მომენტი როცა უბრალოდ ფიქრობ, რა იქნებოდა სათანადო დროს სათანადო გადაწყვეტილება რომ მიგეღო. დღემდე ვერ ვიგებ, რატომ გავჩერდი იმ ოჯახში, რამ დამაკავა იმ ადამიანთან. არ ვიცი რა დამემართა, ზუსტი ახსნა ვერ მოვუძებნე საკუთარ სისუსტეს.
ჩემი ფეხის ბრუნების დღიდან დავიწყე ჩემს ნამდვილ დედაზე ინფორმაციის მოძიება, ვინ იყო, სად ცხოვრობდა.
როგორც აღმოჩნდა დედა ჩემს დედობილთან ბავშვობიდან მეგობრობდა, მასთან სოფელში დასასვენებლად ჩასულმა გაიცნო მამაჩემი და ერთმანეთიც შეუყვარდათ. რასაც მოჰყვა დაუგეგმავი ორსულობა, დანიშნული ქორწილის დღე და საკუთარი ნიშნობის ღამეს წასული პატარძალი. ნერვიულობის ფონზე დაჩქარებული მშობიარობა და ყველაზე მძიმე არჩევანი, დედა თუ შვილი!...
შვილის გარდაცვალებით გაღიზიანებული მშობლებისგან დედის მკვლელად მონათლული, მარტოხელა მამის ამარა დარჩენილი ბავშვი.
- დედის მკვლელი?! - ყურებში მხოლოდ ეს ორის სიტყვა მიტრიალებდა, მხოლოდ ეს ორო.
- არა, მე - არა!.... ჩემი ბრალი არ იყო, ის ქალი რომ არ ყოფილიყო, მამა დედას რომ არ დასშორებოდა, დედას რომ ეპატიებინა.... - ათას მიზეზს ვიგონებდი, ოღონდაც საკუთარი თავი არ დამედანაშაულებინა.
ჩემს ნამდვილ მშობლებს ვეღარაფერში დავადანაშაულებდი, ან რა აზრი ჰქონდა გარდაცვლილ ადამიანებთად ჯიბრს, აი გამზრდელი კი იქვე მყავდა, სწორედ ის იქცა ჩემი აგრესიისა და ზიზღის მორიგ ობიექტად.
უსიტყვოდ შევწყვიტე ჩემს ოჯახის წევრებთან კონტაქტი, აღარ ვნახულობდი დედობილს. არადა თითქოს მადლიერი უნდა ვყოფილიყავი, რომ საკუთარი შვილივით გამზარდა. ცხოვრებაზე გაღიზიანებული და გაბოროტებული ჯავრს მე მაინც მასზე ვიყრიდი, მის თვალებში დაუფარავი წყენა და ცრემლები რატომღაც შვებას მგვრიდა, რას ვერჩოდი?!
არც არაფერს. უბრალოდ საკუთარი თავის გარდა ამ სიტუაციაში კიდევ ერთ დამნაშავეს ვეძებდი. ჩემს ასეთ დამოკიდებულებას არც აპროტესტებდა, არც უარყოფდა, მორჩილად იღებდა თითოეულ საყვედურსა და შეურაწყოფას. დიახ, ასეთი ვიყავი, გაღიზიანებული და დაბოღმილი უმისამართოდ, აშკარად უადგილოდ ვაფრქვევდი შხამსა და გესლს. ის კი მაინც მამართლებდა, ნებისმიერი ჩემს უსაქციელობას ახსნას უძებნიდა.
- ძნელად დასაჯერებელია შენგან ამდენი აგრესია! - ეჭვით მიმზერს სანდრო.
მის გამომცდელ მზერას მინდა გავექცე და თვალებს დამნაშავე ბავშვივით ვხრი.
- ნამდვილად ასე იყო, თავი მეზიზღება ამის გამო!.. - თითქმის ჩემთვის ვბუტბუტებ - იმის ნაცვლად პირადი ცხოვრებისთვის მიმეხედა და ჩემი ოჯახური პრობლემები მომეგვარებინა, მამაჩემისა და დედაჩემის ურთიერთობებში ვიჩხრიკებოდი და ვიქექებოდი. იცი, რაღაც გაურკვეველი მჭირდა. წარსულის ამბების ჩხრეკით თითქოს მძიმე აწმყოზე ფიქრს ვანებე თავი. მაგრამ, რამდენად ძლიერადაც არ უნდა მდომოდა, სხვა პრობლემებზე გადართვა, ჩემი რეალობა უფრო და უფრო მძიმდებოდა. ამას სირაქლემას პოზიციაში მყოფიც კი ვხვდებოდი.
გოგოებისგან ხშირად გამიგია როგორ ამაყად აცხადებდნენ: - ქმარს ხელის დარტყმას ვერ ვაპატიებ, შეყვარებულ ღალატს არ მოვუთმენო!..
ასეთ დროს გულში მეც მიფიქრია: - ნეტა მე რას არ მოვუთმენდი ქმარს?! თურმე არასოდეს არ უნდა თქვა, არ...
ვცდილობდი, ძალისხმევას არ ვიშურებდი, რომ როგორმე მთლად თბილი და მოსიყვარულე ურთიერთობა თუ არა, ოდნავ მშვიდი ცხოვრება მაინც გვქონოდა. ამდენი ტრანკვილიზატორები და დამამშვიდებლები მის პოტენციაზეც მოქმედებდა, ლოგინში საკუთარ უუნარობას ჩემს სიცივესა და გულგრილობას აბრალებდა, იქნებ ასეც იყო?! თავს ვერაფერზე დავდებ. თითოეული ასეთი ღამის შემდეგ ჩემს სხეულზეც მატულობდა ცხელი უთოსა, თუ მისი ტორებით მიყენებული ახალ-ახალი იარები.
ადრე თუ ოდნავ მაინც ცდილობდა დავერწმუნებინე საკუთარ სიყვარულში, ამჯერად თავს ჩემი გინებითა და შეურაცყოფით ირთობდა. ადრე, თუ მეგობრებსა და ოჯახის წევრების წინ ჩემთან ჩხუბს ერიდებოდა, ამჯერად სახლში გვიან დაბრუნდებულს აღარც სხვადასხვა ქალების თანხლებით მოსვლის რცხვენოდა. არ ვიცი მათთან რამდენად წარმატებული სექსუალურ ცხოვრება ჰქონდა, სავარაუდოდ ბევრი ვერაფერი, რადგან მათზე გაღიზიანებული ისევ ჩემზე იყრიდა ჯავრს, გამეტებით მირტყამდა და ცოცხლად მაწამებდა.
ასე, რომ ჩემი ქმრისგან ცემასაც ვიტანდი, გინებასაც და საყვარლებში სიარულსაც. იყო ამაში რაღაც არაჯანსაღი, ავადმყოფური. თანდათან მეც დავჩაჩანაკდი, დავბეჩავდი და დავემსგავსე ჩემს დედობილს. იქნებ ამიტომაც არ მინდოდა მისი ნახვა, მისი სახის დანახვაზე, ხომ საკუთარი უსუსურობის შეგრძნება მიორმაგდებოდა. ნებისმიერი გაფაჩუნების მეშინოდა. მძულდა ყველა, განსაკუთრებით კი ჩემი თავი.
ყველა სიკეთესთან ერთად, როცა მისი აგრესია მისი ოჯახის წევრებისთვისაც კი უმართავი და აუტანელი ხდებოდა თბილისში, ასათიანის ქუჩაზე მდებარე ფსიქიატრიულსაც ვსტუმრობდით.
კარგად მახსოვს, საავადმყოფოში ჩემი პირველი ვიზიტი. თვალებგაფართოებული, შეშინებული ვუმზერდი ავადმყოფებს. რამოდენიმეჯერ საკმაოდ უცნაური სიცილისა თუ კივილის გაგონებაზე შიშისგან ადგილზეც კი შევხტი. სამაგიეროდ ვახო გრძნობდა თავს შინაურივით. თქვენ წარმოიდგინეთ პალატებსაც კი იწუნებდა და ერთმანეთს ადარებდა.
- წინა პალატაში კონდენციონერი და ტელევოზორიც ჰქონდათ, ცოტა მეტად რომ მოგენდომებინა!... - ღრენით გამომიცხადა მან.
გაოცებულმა გავხედე გვერდით მდგომ დედამთილს, ვერ მივხვდი ჩემს მონდომებაზე როგორ უნდა ყოფილიყო დამოკიდებული საავადმყოფოში მისი უკეთეს პირობებში ყოფნა.

საკმაოდ გვიან, როცა უკვე პაციენტების ნახვის საათები დასრულდა, საავადმყოფოში ისევ მივედით.
- კარგად მომისმინე, მისი მკურნალი ექიმი ახალგაზრდა მამაკაცია. ლამაზი ხარ, ახალგაზრდა... ცოტა გაუღიმე, გაუცინე, დარწმუნებული ვარ სადაც ჩემი შვილს მოაწონე თავი, არც მისი მოხიბლვა გაგიჭირდება. უკეთეს პალატაშიც გადაიყვანენ და კარგადაც უპატრონებენ!...
აი, თურმე რას ითხოვდნენ ჩემგან, ნეტა ბოლომდე თუ ხვდებოდა რისკენ მიბიძგებდა?! სად გადიოდა ჩემი მოთმინების ზღვარი?! მინდოდა იქვე მეყვირა, ხმამაღლა მეღრიალა, პირში მიმეხალა რომ მძულდნენ, რომ მათი დანახვაც კი აღარ მინდოდა, მაგრამ ნაცვლად ამისა გაშტერებული, უტყვი სახით მივჩერებოდი დედამთილს.
ისეთი შთაბეჭდილება დამრჩა თითქოს ექიმის სამუშაო გრაფიკიც კი წინასწარ იცოდა, რამოდენიმე წუთში კარებში ახალგაზრდა მამაკაცი გამოჩნდა ტყავის პორთველით ხელში. თეთრი ხალათი მკლავზე გადაეკიდა და ლაღი ნაბიჯებით იქვე მდგომი შავი ტოიოტას ტიპის ჯიპისკენ მიაბიჯებდა.
- ჰე, მიდი!... - მისი მიმართულებით ხელით მიბიძგა დედამთილმა.
გაუბედავი ნაბიჯით უკან მივყვებოდი მობილურზე მოსაუბრე ექიმს, გულში ვნატრობდი რომ მიწა გამსკდომოდა და შიგ ჩავეტანე. მაგრამ როდის იყო, რომ ასე მიმართლებდა?!
ექიმი ჩემსკენ შემობრუნდა და საკმაოდ მკაცრი ხმით მკითხა:
- ქალიშვილო, რამე გნებავთ?!
- მე... მე... - მოულოდნელობისგან დავიბენი - მე თქვენი პაციენტის მეუღლე ვარ!
- მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა თუ გაინტერესებთ, სამუშაო საათებში უნდა მობრძანდეთ, მიღების საათები დამთავრებულია!
- მაპატიეთ!... - შეშინებულმა გავხედე საკმაოდ ახლოს მოსულ თვალებ აბრიალებულ დედამთილს, რომელსაც თითქოს იმის ეშინოდა რამე არ გამოსჩენოდა, აშკარად ჩვენს საუბარს აყურადებდა - თქვენთან სათხოვარი მაქვს!
ჩემი მზერა არ გამოპარვია, არ ვიცი იქნებ მომეჩვენა კიდევაც, თითქოს იცნო, რატომღაც მანაც ზიზღით გახედა იქვე ახლოს მდგომ ქალს.
- გისმენთ! - ექიმის მზერაში იმხელა სიბრალული ამოვიკითხე, რომ თავი ორმაგად შემზიზღდა.
- უნდა დამეხმაროთ. ჩემი მეუღლე, როგორმე უკეთეს პალატაში უნდა გადაიყვანოთ!... - აცახცახებული ცრემლებს ვეღარ ვიკავებდი.
- ბატონი ვახტანგი?! - ირონიით წარმოსთქვა მისი სახელი - თქვენს მეუღლესაც და მის აბეზარ ოჯახის წევრებსაც - მუქარით გახედა ჩემს დედამთილს - საკმაოდ ბევრჯერ ავუხსენი, რომ აქ საავადმყოფოა და არა პანსიონი. გასართობად და დასასვენებლად სხვა ადგილი უნდა შეარჩიონ!...
- გემუდარებით!... - ნერვიულობისგან თითებს ვიმტვრევდი მე.
- ტელევიზორსა და კონდენციონერს ნამდვილად ვერ დაგპირდებით, ერთად-ერთი რაც შემიძლია, ეს დამატებითი ნახვის საათების გამოყოფაა, თქვენც ხომ ეს გნებავთ ქალბატონო ელისო?! განა ამ გოგონას ამიტომ არ ახვეწნინებთ?! - ირონიულად გასძახა აშკარად ზედმეტად კმაყოფილ დედამთილს - კარგად დაიმახსოვრეთ, გამონაკლისს მხოლოდ ამ ბავშვის ხათრით ვაკეთებ, - სიტყვა ბავშვი განსაკუთრებული მახვილით წარმოსთვა - ისე, რომ იცოდეთ, აქ ტელევოზორითა და კონდენციონერით აღჭურვილი პალატები არ გვაქვს, ეს თქვენი მეუღლის ფანტაზიის ნაყოფია... -გახევებულს მადლობის თქმაც კი არაც დამაცალა, თითქოს ჩვენგან შორს წასვლა სურსო, ავტომობილის კარები გახსნა და ეზოდან სწრაფი სიჩქარით გავარდა.
ბევრი რომ არ გავაგრძელო, დაიწყეს მკურნალობა, თუმცა მე ამ მკურნალობის ვერაფერს ვიგებდი, რასაც ვხედავდი ერთად-ერთი ის იყო, რომ პერიოდულად დამამშვიდებლებს უკეთებდნენ და აძინებდნენ, როგორც კი აზრზე მოდიოდა ისევ ძველი ვახო ბრუნდებოდა, ყოველ შემთხვევაში მისი ჩემდამი დამოკიდებულება ნამდვილად არ იცვლებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ დედამისი თითქმის მთელი დღე მასთან იყო და საყვარელ შვილს თავს ევლებოდა, მეც, როგორც ერთგული და მზრუნველი ცოლი, საჭმელ-სასმლით დაზურგული საკმაოდ მოზრდილი ჩანთებით დღეში რამოდენიმეჯერ ვაკითხავდი, (რა გვექნა თუ საავადმყოფოს უგემური საკვები არ მოსწონდა?!), ბატონი ვახტანგი მაინც მუდმივად უკმაყოფილო გახლდათ.
- თქვენი მონაყოლიდან აშკარად ჩანს რამდენად ამაზრზენ ადამიანებთან გქონდათ შეხება. ერთ რაღაცას ვერ ვიგებ, რას ფიქრობდი როცა ისევ მათთან აგრძელებდით ცხოვრებას?!
- მე?! ზუსტად ვერ გეტყვი, იმ დროს რას ვფიქრობდი, თითქოს ავტომატურად ვმოქმედებდი. ვცდილობდი საკუთარ პრობლემებზე არ მეფიქრა. საავადმყოფოში ექთნებს დავუახლოვდი, დრო რომ მომეკლა სრულიად უსასყიდლოდ ლამის სანიტრის მოვალეობასაც კი ვასრულებდი. მისგან დაწუნებულ საკვებს ან საავადმყოფოში მომსახურე მედ პერსონალს ვაძლევდი, ან დანარჩენ ავადმყოფებს. მათგან, ადამიანებისგან რომელთა ჯანმრთელობის მდგომარებაც ვახოსგან განსხვავებით ბევრად მძიმე იყო, მადლიერებას და სიყვარულს ვგრძნობდი. იმის შეგრძნება, რომ ვიღაცისთვის სასარგებლო ვიყავი მავსებდა და მახარებდა.
იქ სხვადასხვა კატეგორიის ავადმყოფები ჰყავდათ, თვითმკვლელობისადმი მიდრეკილნი, შეზოფრენიით დაავადებულნი, ღრმა დეპრესიაში მყოფნი. იყო სართულები, სადაც ფეხსაც კი ვერ შეადგავდი, ექთნების თქმით იქ განსაკუთრებით საშიში პაციენტები ჰყავდათ. აქვე იყვნენ ისეთი კატეგორიის ავადმყოფებიც, თუმცა არ ვიცი მათ ეს სიტყვა რამდენად შეიძლება ვუწოდო, ალბათ უფრო დამნაშავეები, რომელნიც სამედიცინო ექსპერტიზის ბიუროს გადაწყვეტილებით შეურაცხადად იყვნენ ცნობილნი და სასჯელის ნაცვლად იძულებით ფსიქიატრიულ მკურნალობას გადიოდნენ.
პალატები რკინის კარებებითა და გისოსებით გარედან ციხეს უფრო მოგაგონებდათ, იმდენად მზარავდა იქიდან გამოსული ხმები, რომ ამ სართულთან ახლოს გავლის სურვილიც კი არ მიჩნდებოდა.
რათქმა უნდა, რომც მდომოდა, მე ამ კატეგორიის ავადმყოფებთან არავინ შემიშვებდა, თუმცა დიდად ამის სურვილი არ გამჩენია. ექთნებს მხოლოდ იმ პალატებში შევყავდი სადაც ავადმყოფები შედარებით მშვიდად, კონტროლს დაქვემდებარებულნი ჰყავდათ. ზედა სართულისგან განსხავებით საავადმყოფოს ეს ნაწილი მართლაც სანატორიუმს მოგაგნებდა. ამ ნაწილში იყო მოთავსებული ჩემი ქმარიც.
იცი, ვუყურებდი ამდენ გაჭირვებულსა და სულით დაავადებულ ადამიანს, ვუმზერდი მათ რეაქციებს, როცა ახსენდებოდათ წარსული ცხოვრებიდან რომელიმე ლამაზი ეპიზოდი, წამიერად სიხარულით გაცისკროვნებულ სახეებს, რომელსაც რამოდენიმე წუთში ისევ გაშტერებული, უმისამართო მზერა ცვლიდა. მინდოდა თუ არ მინდოდა მათ სიმპტომებს მაინც ვახოს მდგომარეობას ვადარებდი.
ვესაუბრებოდი ექთნებს, ექიმებს, ვიგებდი ყველა წვრილმანს რაც ამ დაავადებას ახასიათებდა. სწორედ მაშინ გავიაზრე ბოლომდე, რომ ვახოს ჩემდამი დამოკიდებულებას, ჩემს მიმართ არსებულ აგრესიას ფსიქიკურ აშლილობასთან არაფერი აკავშირებდა. თითქოს ჩემთვის ტკივილისა და შეურაცყოფის მოყენება სიამოვნებდა, არ ვიცი როდის მოასწრო ჩემი ასე ათვალწუნება, უბრალოდ ვძულდი, ვეზიზღებოდი.
მიუხედავად იმისა, რომ ვახოს გრძნობებს ჩემთვის მნიშვნელობა არ ჰქონდა, რატომღაც მაინც მეტკინა, გულის სიღრმეში რაღაც ჩამწყდა. მოკლედ, საავადმყოფოში საბოლოოდ გადავწყვიტე, რომ ნებისმიერ ფასად ამ ადამიანისგან უნდა წამოვსულიყავი, მისი კლანჭებიდან თავი უნდა დამეღწია.
საავადმყოფოდან გამოწერეს თუ არა, მასაც და დედამთილსაც გზაშივე გამოვუცხადე, რომ მისგან წასვლა მქონდა გადაწყვეტილი.
მთელი გზა ელისოს შეგონებებს ვისმენდი, რომ ოჯახი ერთი დიდი მოთმინებაა, რომ უბრალო კამათის გამო არ უნდა დავანგრიო!...
რაოდენ უცნაურიც არ უნდა ყოფილიყო, ვახოს ხმა არ ამოუღია, არც კი გაუპროტესტებია, ასე. უსიტყვოდ მიმიყვანა საკუთარ სოფელში, რა თქმა უნდა სახლამდე ჩემი მიყვანით თავი არ შეუწუხებია და გზაზევე ჩამომსვა.
- ამდენი ბრალდებების შემდეგ დედობილმა მიგიღო?! - ინტერესით მეკითხება ვახო.
- შენ წარმოიდგინე მიმიღო, ყველაფერი მაპატია და მიმიღო!.. - ნერვიულად მეღიმება მე - ყველაზე რთული ალბათ ეს იყო, ჩემი თითოეული სიტყვის თვითონვე მცხვენოდა, კარგა ხანს თვალებში ვერ ვუყურებდი, არ შემეძლო. ნელ-ნელა ვიჯერებდი, რომ მეწყებოდა ახალი ცხოვრება ვახოს გარეშე. თუმცა ჯერ კიდევ არ ვიცოდი რამხელა სიურპრიზი მელოდა, როგორც გაირკვა, თვენახვრის ორსული ვიყავი.