მესამე თავი
*
თბილისი შეიძრა, ლიზა კანდელაკი წასულა, თბილისიდან კი არა? საქართველოდან წასულა. მიზეზს ვერავინ ხვდებოდა, ან როგორ უნდა მიმხვდარიყვნენ, მიზეზი არც ყოფილა. უბრალოდ ადგა და წავიდა. თავისი თავი ვერ იპოვა, აქ ჩვენთან. ჩვენს თბილისში. ალბათ მიზეზი მისი მწერლობაც იყო, კარიერას ავიწყობო იფიქრა.. ჩვენ? არც კი გავუფრთხილებივართ. წერილით გვამცნო, რომ აწ უკვე ვენეციაში ბრძანდებოდა და უკან დაბრუნებას არც აპირებდა.
რა ვიგრძენით?
იმედგაცრუება.
ალბათ, ყველაფერი სხვანაირად უნდა ყოფილიყო, ჰო, ალბათ, მაგრამ არ არის, არც იქნება, თითქოს დავიშალეთ, თითქოს რაღაც ნაწილი მოგვაკლდა, თითქოს არ ვიყავით ისინი ვინც ამ იტალიურ ეზოში ცხოვრობდნენ..
თითქოს იტალიურ ეზოს ვუღალატეთ, თითქოს..
*
-ანუ წავიდა? ლიზა წავიდა?
სიგარეტს ღერი-ღერზე ეწეოდა მიშო, თან ბოლთას ცემდა ნერვიულად, არავის სჯეროდა, ვის წასვლას და ლიზას წასვლას ვერავინ ვიჯერებდით.
-საღოლ კანდელაკი, ტაში აქედან დავუკრათ? თუ არ ეკადრება ვენეციელ გოგოს თბილისიდან ტაშის დაკვრა?
ჰო, ალბათ ყველა მიხვდით ეს ნიკუშა იყო. არ იცვლებოდა, უფრო ირონია არ იცვლებოდა მასში. ნიკუშას დაპატრონებოდა და დღითი დღე იწოვდა. საბოლოოდ ნიკუშასგან ალბათ ცარიელი ირონიაღა დარჩებოდა.
-ნიკუშა არ გინდა..
ძლივს ამოიხავლა ელენემ, ცრემლი - ცრემლს მოსდევდა, ვერ ჩერდებოდა, თვალები ტირილისგან კი უფრო და უფრო უსივდებოდა.
-როგორ წავიდა? უბრალოდ, არ მესმის. არც მჯერა, ან უბრალოდ არ მინდა, რომ დავიჯერო.
მის ნაზ ხმას სულ ვიცნობ, სადაც არ უნდა ვიყო, რამდენ ხალხშიც მის ხმას, სულ გამოვარჩევ. ისეთი ნაზი და მშვიდი ხმა აქვს.. ეს ანო იყო, ჰო ღამბაშიძე.
-დაბრუნდება!
მკაცრი ხმა, რა თქმა უნდა - მაშო იყო. ამას ასე დაზუსტებით მაშოს გარდა ვერავინ იტყოდა, ვერც ვერავის ეცოდინებოდა. ალბათ ჩვენც ვიცოდით ეს ყველამ გულის სიღრმეში, მაგრამ არ ვაღიარებდით უფრო ვერ. გვეგონა ლიზა შეცვალეს, ჰო ის კომუნისტკა ჩვენ, რომ ვიცნობდით შეცვალეს, ჩვენ მოგგვლიჯეს და ვენეციაში წაიყვანეს.
-ნუცა სად არის? ისიც ხო არ გაიქცა?!
ლუკა იყო, მაშოს ლუკა. ახლა ვიცი, როგორ ზიან ყველა ერთად, ლიზას სასტუმრო ოთახში, ახლა ვიცი, როგორ განიცდიან ყველა ლიზას წასვლას. ახლა ვიცი, რომ აღარაფერი იქნება ისე როგორც იყო ან როგორც უნდა ყოფილიყო.
-ოთახშია იქით, ლიზასი..
ისევ ელენე, ისევ ელენეს ხავილიანი ხმა.
-წავიდეთ, აქ აღარაფერი დაგვრჩა.
მკაცრი იყო დემეტრეს ხმა, გავიგე, როგორ მიადგეს სკამები მაგიდას, ყველანი წამოდგნენ.
-მაშო, წამოიყვან?
სანდრო.
ჩემი სანდრო.
-ჰო, წადით მოვალთ ჩვენც მალე.
*
-მართლა წავიდა?
-ხო ნუცა.
-როგორ გაბედა?
-არ ვიცი.
-ჯანდაბას მაგის წიგნი! ჯანდაბას მაგის კარიერაც! ჩვენ, როგორ დაგვტოვა?
არ მჯეროდა, გეფიცებით არ მჯეროდა.
-ყველაფერი ხდება ნუც, ხო იცი დაბრუნდება, ხო იცი იქ ვერ გაძლებს უჩვენოდ, იქ არარის მისი ადგილი. დაბრუნდება, თბილისს და ჩვენ აუცილებლად დაგვიბრუნდება.
-საერთოდ აღარ დაბრუნდეს, აჯობებს.
-ადექი ნუცი, გველოდებიან.
*
იმ დღეს ყველაფერი შეიცვალა, იმ დღეს იტალიური ეზოც შეიცვალა, ჩვენც შევიცვალეთ. რაღაცეები აირია, რაღაცეები დალაგდა, მე ისევ გაურკვევლობაში ვიყავი.
მე და სანდრო?
ერთად ვიყავით. ან უბრალოდ ერქვა, რომ ერთად ვიყავით არ ვიცი, ყველაფერი აირია, ყველაფერი..
*
ეზოში შევაბიჯებდი, დილა იყო ათი საათი. სიმშვიდე იყო, ჩვენი ეზოსთვის არადამახასიათებელი. ჯერ დემეტრეს სახლს ჩავუარე, მერე ანოსას, ელენესას, ლუკასას, მარიამისას, ნიკუშას სახლისთვისაც უნდა ჩამევლო უკნიდან ხმა, რომ გავიგონე.
-ნუცა.
ნიკუშა იყო, ნელა მივტრიალდი.
-სად იყავი დილაუთენია?
-სარბენად.
ისე ხმამაღლა გაიცინა, ისე. მთელი ეზო გაიგებდა მის სიცილს..
-შენ ნუცა ავალიანი იყავი სარბენად თანაც ამ დროს? ჰმ, არ მეჯრა.
სიგარეტის კოლოფიდან ერთი ღერი ამოაძვრინა და გააბოლა.
-რაღაცეები იცვლება, ნიკუშა.
-მიყვარს ჩემ სახელს, რომ ამბობ.
ირონია ვერსად დავიჭირე, გულწრფელი იყო..
-რატო?
-უბრალოდ მიყვარს.
მოკლედ მომიჭრა და ღრმა ნაპასი დაარტყა.
-სანდრო მომენატრა.
არ ვიცი რატომ, რისთვის ან საიდან მომაფიქრდა, რომ ჩემ გრძნობებზე ნიკუშასთვის უნდა მელაპარაკა. გაეღიმა, არ ვიცი როგორ, მაგრამ გაეღიმა. სიგარეტი ძირს დააგდო და ფეხით გასრისა.
-მერე მე რატო მეუბნები ამას ტო?
-ვინმესთვის უნდა მეთქვა..
ჩუმად ამოვილუღლუღე, ისე, რომ ჩემი სიტყვები მეც კი ძლივს გავიგონე.
-არასწორი ადამიანი აარჩიე ნუცა, სანდრო უნდა ყოფილიყო ეგ და არა მე.
-კარგად ნიკუშა.
-კარგად „ნუცი“.
ბოლოს მაინც ირონიამ იჩინა თავი..
*
-სანდრო..
-ჰო.
-მომენატრე.
-მეც.
-მთაწმინდაზე, რომ ავიდეთ?
-გვიანია.
-გიყვარვარ?
-ჰო.
-ლიზა მენატრება.
-ვიცი.
-შენც, რომ წახვიდე?
-არ წავალ.
-მართლა?
-ჰო, მართლა.
*
სიტყვები ზედმეტად ბანალურია, ბანალურია ჩვენთვის, ჩემთვის და სანდროსთვის. ჩვენ ვიცით, რომ ერთმანეთი გვიყვარს, ამას არ სჭირდება ბევრჯერ გამეორება, ჩვენ ვიცით, რომ არაფერი ვართ უერთმანეთოთ და თუ ისიც წავა, მე აღარ ვიქნები ის ნუცა ვინც ვიყავი. მაშინ იტალიური ეზო საბოლოოდ ჩაკვდება და აღარ იარსებებს. ჩვენ თუ კიდევ გამოგვაკლდება ვინმე, არამგონია გაძლოს, არამგონია ჩვენ გავძლოთ..
*
-ოტიუმში?
ელენემ ხელები ერთმანეთს გაუსვა ბედნიერად, თითქოს ოტიუმი ჩვენი მეორე სახლი იყო.
-ჩემთან ავიდეთ რა, ბიჭებს დავურეკოთ ჯოკერი მოვცხოთ.
მობეზრებულმა ვთქვი მე.
-კი რაა, ნუცასთან ჯობია. დავიტანძე ამ ოტიუმში „პორწიალით“.
ნაზად მოსვა ყავა ანომ და მარიამს გახედა. მარიამმაც თანხმობის ნიშნად თავი დაგვიქნია და მანქანა ჩვენს ეზოში შეაყენა. ბიჭებს დავურეკეთ, იაკო ისევ ბედნიერი იყო ყველას ისევ ერთად, რომ გვხედავდა უბრალოდ ერთის გამოკლებით, მაგრამ მაინც ერთად. თითქოს ამ დღემ დააბრუნა ყველაფერი თავის ადგილზე, დააბრუნა ის რის შეცვლასაც ვცდილობდით ან გვინდოდა, რომ შეგვეცვალა. ბოლოს მაინც იტალიურმა ეზომ გაიმარჯვა.
ხომ გითხარით, იტალიურმა ეზომ თუ გაღიარა და თავისი შვილი დაგარქვა, არსად გაგიშვებს..
*
ლიზა?
ეს მძიმე თემაა, მიუხედავად იმისა, რომ უკვე თვებია წავიდა, წავიდა იმ ვენეციაში და დაგვტოვა მაინც გვენატრება. მასზე არ ვსაუბრობთ, მაგრამ ვიცი ყველას ენატრება, ჩემსავით. ვიცი ახლა ჩაისთან ერთად არის მოკალათებული და წერს, გაუჩერებლად.. ხანდახან ცრემლიც კი ჩამოუვარდება თვალიდან, ხანდახან უკან დაბრუნებაც კი მოუნდება, მაგრამ არ იზავს. მის საქმეს ბოლომდე მიიყვანს, რადგან წავიდა არამგონია უკან დაბრუნდეს, მაგრამ მაშოს ამის ჯერა, ჯერა, რომ ერთ დღეს ლიზა ისევ შეავსებს იმ ადგილს რაც დაგვიცარიელა, მეც მინდა, რომ მჯეროდეს. მეც მინდა ამაში ასე ვიყო დარწმუნებული, მეც მინდა მისი უკან დაბრუნება, არ ვაღიარებ, მაგრამ მინდა..
და
მაინც..
მე ვიცი ახლა, როგორ ზი, მე ვიცი ახლა როგორ წრუპავს ჩაის და როგორ წერს..
წერ ისტორიას რომელიც ჩვენზეა, ჩვენ გვეკუთვნის და ჩვენი იქნება.
*
-გამოშვებას იმ ახალი ამბით ვიწყებთ, რომ ლიზა კანდელაკი, მწერალი, რომელმაც გზა ვენეციაში გაიკვლია წიგნს წერს სახელად „იტალიური ეზო“. მინდა წარმატებები ვუსურვო მას, იმედი მაქვს ინტერვიუს მალე ავიღებთ მისგან..
*
-ნუცა!!!
კივილი, რომელიც ყურებს მიგუბებს და მიჭირს რაიმე გავიგო.
-მარიამ, ჩუმად! გამისკდა ყურები.
-ლიზა წიგნს წერს!!
არ წყნარდება, კივის გაუჩერებლად.
-და?
-იტალიური ეზო ჰქვია ნუცა, იტალიური ეზო!!