“გაიყინე, რათა იცოდე ვის სჭირდები გაყინული, რადგანაც დადგება დრო, როცა გაყინვა თავისით მოვა“.

***
დიდი ხნის შემდეგ, ისე, თითქოს ყველაფერი ძველებურად იყო.
ხმაურით ეხეთქებოდნენ წვიმის წვეთები ფანჯრებს. ბზარგაჩენილი შენობები იშლებოდა, შემზარავი კივილითა და გოდებით ეცემოდა ყოველი ნაწილი სველ მიწას. ქარი უმოწყალოდ დაჰქროდა და ჰაერში იტაცებდა ყველაფერს.
დილა იყო, თუმცა ამინდი დროს არ სწყალობდა. ჩამობნელებულიყო ისე, როგორც უბედურება აბნელებს ყველაფერ კარგს.
ციდან თითქოს ნაპერწკლები ცვიოდა. ქუჩები საეჭვოდ დაცარიელებულიყო. მუსიკალური შენობის თეთრ კედლებსა და სვეტებზე წყალი ჩანჩქერივით ჩამოდიოდა. მხოლოდ დაბალ ხმაზე იღვრებოდა სასიამოვნო მუსიკა. სითბოს მომტანი, სამყაროს სიცივეში შეზავებული. თეთრი დარბაზი მუსიკის სიმსუბუქეში ირწეოდა, შუაში შავი როიალი იდგა, ისეთივე, როგორიც ყოველთვის - პრიალა, დიდებული და ყოვლისშემძლე.
მახარაძეს მის ზედაპირზე მაღალი ბოკალი შემოედგა, წითელი ღვინით სავსე. დროგამოშვებით დასწვდებოდა, ერთ ყლუპს სიამოვნებით გადაასრიალებდა გამომშრალ ყელში და მომღიმარი უბრუნდებოდა მუსიკას.
უჩვეულოდ გახარებული იყო იმ საღამოს. მუსიკაც კი ნაზი, მეტად მხიარული და ჟღერადი იყო, ვიდრე ჩვეულებრივ. დარბაზში უცნაური, თუმცა ნაცნობი სურნელი ტრიალებდა. ნიკომ დაკვრა შეწყვიტა, ღვინო მოსვა და თავი გვერდზე გადასწია.
-შემოდი ევა, ნუ გერიდება. -თქვა მან დამთბარი ტონით და ფეხზე წამოდგა. გოგონა თავდახრილი შემოვიდა. ვარდისფერი შარფი ეკეთა, ფერდაკარგული მისჩერებოდა მონატრებულ სახეს. ნიკოლამ კარგად შეათვალიერა გოგონა. თითქოს არაფერი შეცვლილიყო, მაგრამ რაღაც ყოველთვის იცვლიდა ფერს.
-დიდი დრო გავიდა. -ნაღვლიანად ამოიხავლა ევამ და იქვე ჩამოჯდა. შარფი მოიხსნა, მუხლებზე დაიდო. მახარაძე მონუსხული აყოლებდა თვალს გოგონას ყოველ მოქმედებას. კუთვნილ ადგილზე ჩამოჯდა, ხელები მუხლებზე დაიწყო და ინტერესით სავსე მზერა მიაპყრო ევას.
-წელიწადზე მეტია, ერთმანეთი არ გვინახავს.
-და არც დამშვიდობება ყოფილა დასამახსოვრებელი. -ნაწყენი თვალებით ახედა ნიკოლას. ახალგაზრდა კაცს არ ესიამოვნა, გული არასასიამოვნოდ შეეკუმშა და თავი დახარა.
-მესმის, რომ შენთვის რაღაცები გაუგებარია, მაგრამ ბევრი რამ მეც არ მესმის. იმისთვის, რომ ცხოვრებაში რამეს მიაღწიო, რომ ისევ შეძლო ფეხზე დგომა, დაცემის სიმწარე უნდა იგემო. ეს ყველაფერი, რაც სამწუხაროდ, შენამდეც მოვიდა, ერთი დიდი ჩავარდნა იყო. აქედან ყველა ისე ამოვდივართ, როგორც შეგვიძლია.
-წინასწარ მოფიქრებული სიტყვებით საუბრობ, ნიკოლა. -ეწყინა ევას. ხელები ნერვიულად გადახლართა ერთმანეთში და მამაკაცს თვალი გაუსწორა. -მე და შენ ერთმანეთისთვის არავინ ვართ, ყოველშემთხვევაში, ახლა. და არც ის ეტაპია ჩვენს ცხოვრებაში, რომ თავიდან დაწყებასა და შეგუებაზე ვიფიქროთ. აქ იმიტომ მოვედი, რომ თავი ცუდად ვიგრძენი. ერთი გოგოს მოსაწყენ ცხოვრებაში ნიკოლა მახარაძის ჩრდილი რთული დასავიწყებელია.
-ვიცი, ასეა. -თავი დაუქნია ნიკომ და მხრებში გასწორდა. -არასდროს მიყვარდა ტყუილი იმედების მიცემა. არც ადამიანების შეცვლის მჯერა. მხოლოდ იმის მწამს, რომ ჩვენს გარშემო მოვლენები იცვლება, მათ ვყვებით და სხვა გზებით ვიწყებთ სიარულს. მე სხვა გზა ავირჩიე, ევა. ახლა სხვა მიმართულებით მივდივარ, სადაც ყველაფერი შესაძლებელია, სადაც ერთი წამით მაინც შეიძლება პირად სიამოვნებაზე ფიქრი.
-და ფიქრობ, რომ ეს გზა დაგეხმარება? ფიქრობ, როცა მოისურვებ მაშინ შეიცვლი მიმართულებას და სასურველს მიიღებ? -ხმაზე წყენა დაეტყო ევას. ნიკომ თავი გადააქნია, წამოდგა, მეორე ბოკალი გაავსო ღვინით და ევას გაუწოდა. გოგონამ მტკიცე უარით გააქნია თავი. მახარაძემ ამოიოხრა.
-სასურველის მიღება ნებისმიერი მიმართულებით შემიძლია, ევა. მთავარი ეს გგონია? ორმხრივ სროლაში, სიკვდილის პირას, ტკივილსა და დარდს შორის რომ მოგაქციო, ჯოჯოხეთი რომ გამოგატარო, მხოლოდ ჩემი სიყვარული გადაგარჩენს? ოღონდ, არ დამეთანხმო. -ირონია შეემატა მის ხმას. -ადამიანებმა ყველაფერი გავაუფასურეთ. სიყვარულს მოფრთხილება სჭირდება, ყოველთვის უნდა გქონდეს დრო, რომ მოეფერო. სიყვარული მალე სრულდება, ევა. ხოლო ის, რაც ადამიანებს მარადიული გვგონია, მისგან დარჩენილი სიკეთეა.
-ეს მხოლოდ შენთვის ნიკოლა -ჩაეცინა ევას. -ზოგიერთებისთვის, ყოველდღიურობაზე მნიშვნელოვანი თბილი სახლი, მოსიყვარულე ადამიანი და მოგონებებია.
-ანუ, მე და შენ რომ "ჩვენ" გახდეს, მთავაზობ ეს ყველაფერი დავთმო? -ზიზღი შეერია ნიკოს ხმას. -ყველაფერი, რაც ტანჯვით, ცრემლით, შრომით, სიყვარულით ვაშენე? ეს ის სამყაროა, სადაც მათე ცხოვრობს.
-მათე ყველგანაა, ნიკოლა. -ფეხზე წამოიჭრა ევა. -ვიცი, გგონია, რომ შენს ცხოვრებაში ვერევი, ალბათ ფიქრობ, რომ უფლება არ მაქვს, მაგრამ... უბრალოდ, აუტანელია. არ მინდა, რომ მუდამ საფრთხე გემუქრებოდეს, არ მინდა კიდევ ერთი წელი დაკარგო, მერე მეორე, მესამე. მინდა რომ მშვიდად იყო, სხვა რამ იპოვო ცხოვრებაში. ეს გარემო, ეს ცხოვრება, ეს წესები და გადაწყვეტილებები განადგურებს. ჰო, ალბათ გულის სიღრმეში მინდა, რომ აქაურობას მოშორდე.
-ვერც კი წარმოიდგენ როგორ მესმის შენი სიტყვების სისწორე. -თავი დახარა ნიკოლამ და მძიმედ გადაუშვა ჰაერი ფილტვებში. -მესმის, რომ მე და ეს სამყარო ერთმანეთს ვერ ვეგუებით, ვანადგურებთ. მაგრამ თუ წავალ, ამაზე უკეთესის პოვნის იმედი არ მაქვს. ყველამ ის უნდა მიიღოს, რასაც ცხოვრება სთავაზობს და დანარჩენის მიმართ გაიყინოს.
-სულ ესაა? -ფეხზე წამოდგა ევა, სევდიანი იყო. გულზე მძიმედ ედო ნაღველი და ერთი სული ჰქონდა ნიკოს გასცლოდა. მახარაძემ თავი დაუქნია.
-თუ ოდესმე ვიფიქრებ,რომ დასათმობად მზად ვარ, შენთან მოვალ.
-მაგრამ ნურც ისე წახვალ, რომ არ დამემშვიდობო. -ევას მუხლებიდან ვარდისფერი შარფი გადასრიალდა, გოგონა სწრაფად დაიძრა კარისკენ, მხოლოდ ერთხელ შეავლო ნაწყენი მზერა წელში მოხრილ, როიალზე მიშტერებულ მამაკაცს და კარი ხმაურით გაიხურა.
დიდ ხანს იდგა ნიკო მოხრილი, ჩაფიქრებული, რაღაცით დამფრთხალი.
ვერასდროს წარმოიდგენდა, რომ ერთბაშად იპოვნიდა და დაკარგავდა ყველაფერს. თითქოს ყველაფერი ჰქონდა და თან, არც არაფერი. მახარაძე ჩამოჯდა, ბოკალი წრიულად დაატრიალა და სისხლისფერი სითხის მოძრაობას თვალი ააყოლა. და მაინც, რისთვის იყო ეს ყველაფერი, თუ საბოლოოდ ხელცარიელი მიდიოდა?
თუმცა დგება ცხოვრებაში მომენტი, როცა შენთვის აღარაფერს აქვს მნიშვნელობა. ზიხარ მშვიდად, სვამ ძვირადღირებულ ღვინოს, უკრავ შესანიშნავ როიალზე. მხოლოდ ის, რომ ძალიან იწყენ და ძალიან ბრაზობ.
ნიკოლამ ვარდისფერი შარფი აიღო, ხელში შეათამაშა, ღრმად შეისუნთქა იასამნის მსუბუქი სურნელი და პიჯაკის ჯიბეში ჩაიდო.

***
კვირას, დილით, როცა შენობაში არავინ იყო, ზურაბ ვასაძე კაბინეტში მოღუშული იჯდა. ცალ ხელში კალამს ათამაშებდა, მეორე ხელი მაგრად ჰქონდა შემოხვეული ყავის ცხელ ფინჯანზე და ქაღალდებს მიშტერებოდა.
მახარაძემ მსუბუქად შეაღო კაბინეტის კარი, მის წინ ჩამოჯდა და საქაღალდე მაგიდაზე დაუგდო.
-ეს რა არის ბიჭო, ხომ ხედავ, არ მცალია -შეუღრინა უხასიათოდ და ხელი ჰკრა ფურცლების გროვას.
-აქ ყველაფერია. თათას სიკვდილიდან დღევანდელ დღემდე. ყველა დეტალი, ნამდვილი ამბავი, რომელსაც გინდა თუ არა, ნებისმიერ ადამიანამდე მიიტან. -ზურაბმა შიშით გაუსწორა თვალი ნიკოლას. ერთ წამში წარმოიდგინა როგორ გადაუსვამდნენ ხაზს წლების განმავლობაში დაწერილ "სიმართლეს", როგორ გახდებოდა ზურაბი სამართლის სამიზნე.
-ისედაც ყველაფერი დალაგებულია, ეგ სიმართლე შენთვის იცოდე. -ხმა აუკანკალდა კაცს. ნიკოლას ჩაეცინა, საქაღალდე გადაშალა.
-იცი, ზურაბ? მათე ყოველთვის მართალი იყო. თითქოს, ცდილობდი ჩემს დაცვას, ჭაობიდან ამოთრევას, თითქოს გინდოდა, რომ თათას ამბავი არ დამბრალებოდა, თხზავდი შესანიშნავ ისტორიებს, ხალხს არწმუნებდი მათ სისწორეში. გულუბრყვილოდ მეგონა, რომ ამით მიცავდი. თურმე, ხელს საკუთარი თავს აფარებდი. ირონიულია. -თავი გააქნია ნიკომ და პირველი ფურცელი დაუდო ზურაბს.
-ეს თათას გვამია. ვიცი, საშინელი შესახედავია ერთ დროს ლამაზი, სიცოცხლით სავსე ქალის განადგურებული, ცივი და ლურჯი სახე. -ზურაბმა თვალი მოაშორა ფურცელს. სიმწრისაგან ყელში მყესები დასჭიმვოდა, გრძნობდა, როგორ აიტანა კანკალმა.
-ზურაბ, მინდა რომ ამ სურათს უყურო და ჩემი სიმართლე მოისმინო. -მაჯაში სწვდა კაცს და ხელი სურათზე დაადებინა, ვასაძემ მძიმედ გადმოაბრუნა თავი, ამღვრეული თვალებით დააშტერდა თვალებდახუჭულ, ზეწარგადაფარებულ თათას.
-ცხრამეტი წლის ვიყავი თათა რომ გავიცანი. მისმა ერთმა დანახვამ იმხელა გავლენა იქონია ჩემზე, თავიდან ფეხებამდე შემიპყრო მასთან ყოფნის სურვილმა. ვიყავი მისი ცხოვრების ნაწილი. მართალია, ჩვენი ცხოვრების საფასური ტკივილი იყო, მაგრამ ვერცერთი თქვენგანი, რომელიც მის სიკვდილში გარეულია, ვერ წარმოიდგენთ როგორ სასიცოცხლოდ გვჭირდებოდა ერთმანეთი. -თვალები ჩაუსისხლიანდა, ტკივილით აემღვრა ჭაობისფერი გუგები. -დამაჯერეთ, რომ მის სიკვდილში დამნაშავე ვიყავი. სინამდვილეში, ქალი, რომელიც სიცოცხლესავით მიხაროდა და მასზე მეტად მიყვარდა, თითოეულმა ეგოს დასაკმაყოფილებელი მიზეზებით მოკალით. -ნიკოლამ საქაღალდიდან ალექსანდრეს ფოტო ამოაძვრინა და ზურაბს სახეში ესროლა.
-გეცნობა? ეს ის მახარაძეა, რომელმაც თათა სიკვდილის პირას მიიყვანა. რომელმაც ღალატი აიძულა, რომელიც ემუქრებოდა, აშინებდა და ანადგურებდა. უყურე ზურაბ, ნუ არიდებ თვალს! -იღრიალა ნიკოლამ და ფეხზე წამოიჭრა, გამწარებული მივარდა ზურაბს, ყელში წაუჭირა ხელები და თავი წინ გადააწევინა. -მახარაძე, რომელსაც ტყუილის შეთხზვაში დაეხმარე. სულ მიჩნდებოდა კითხვა, თუ ამდენი ადამიანი იყო გარეული, თუ ამდენის გამო დამტოვა თათამ, მაშინ ვინ რჩებოდა ფარდის მიღმა?! რა თქმა უნდა, შენ. გამწარებული ლევანი, წერილი, ვინ მომიგზავნა? წელიწადი ვეკითხებოდი საკუთარ თავს, სანამ კვალმა შენამდე არ მომიყვანა, შე ნაბი*ვარო!
-ნიკო!
-ენა ჩაიგდე, ბებერო! -შემზარავი ხმით დაიღრიალა მახარაძემ და განადგურებულმა მოუქნია ხელი ზურაბს. კაცს თავი გვერდზე გადაუვარდა, მისი ცხვირიდან სისხლმა იფეთქა და ფერგადასულ, მოკუმულ ტუჩებზე დაეწვეთა. -შენ გამანადგურე, შენ მომიკალი თათა, შენ მოიგონე უწყინარი სიკვდილის ამბავი. -მახარაძემ პიჯაკი გადასწია, სინათლეზე აირეკლა შავი იარაღი. ზურაბმა შიშით შეავლო მზერა ნიკოლას არაადამიანურ სახეს, მისი თვალებიდან წამოსულ ზიზღსა და ტანჯვას. ახალგაზრდა კაცს თვალები ჩამუქებოდა, ყბები ერთმანეთზე მაგრად დაეჭირა და სასოწარკვეთილ ყვირილს იკავებდა. ვასაძე მუხლებზე დაეშვა, ხელები გადაისრიალა თმაში და აკანკალებულმა ახედა მის თავზე მდგომ მახარაძეს.
-ნიკო, გეფიცები, არ მინდოდა. ყველაფერი შემთხვევით მოხდა, ვერავინ იფიქრებდა, რომ თათა თავს მოიკლავდა.
-ენა ჩაიგდე-მეთქი! -იარაღი მოუქნია ნიკომ. კაცს საფეთქელზე გადაჭიმული კანი გაუსკდა და სისხლის წვრილმა ნაკადმა იფეთქა.
-თათას სიკვდილი ვერ მოინელე. თავს გვაჩვენებდი, რომ მის გარეშე ცხოვრება ისწავლე, დაგვაჯერე, რომ ახალი ფურცლიდან დაიწყე, მაგრამ აქ დგახარ, შეშინებული და განადგურებული. ვერ დაგიჯერებია, რომ მისი ჩრდილი ფეხებთან გიწევს. ვინ აღარ გამოჩნდა შენს ცხოვრებაში. ევაც კი, რომელიც ყველაფრით სჯობდა თათას, მაგრამ ყველა გააგდე, ყველას ზურგი აქციე. მხოლოდ თათა და მისი სიკვდილი, თათა და მისი მოუსვენარი სული. -ძალაგამოცლილმა ახედა ნიკოს. -მათე წავიდა. დაგტოვა და რა დაგიტოვა? არჩევანი. შენს გარდა ყველა მიხვდა, რომ მუდმივად ორ ნაპირს შორის დგახარ, ახლა ყველამ საკუთარი მხარეები დაგანახა. ყველას უნდა, რომ რაღაც დათმო, ყველას თავისთვის მოუნდი, რადგან ნიკო, ბავშვობიდან მიჯაჭვული იყავი ადამიანებსა და მათ შეხედულებებზე. მოგწონდა, რომ უყვარდი, მაგრამ როცა გიყვარდებოდა, უხორცდებოდი. შენ სიყვარულისთვის ხარ დაბადებული და ჯერაც ვერ ისწავლე, რომ ეს გრძნობა ჯერ გაგაშიშვლებს, მერე მოგკლავს.
-მე თქვენი სიყვარული არ მჭირდება. ისეთივე ყალბი და ბინძური, როგორიც სული გაქვთ. თათას მკვლელისგან არაფერი მჭირდება, არც სიბრალული გამყვება, არც სინანული.
-და რას იტყვი, თუ ოდესმე მათეს ისევ შეხვდები, თუ მის მხარეს აირჩევ, რას იტყვის? როცა გაიგებს, რომ დაუფიქრებლად მომკალი. გაგამართლებს? -ნიკოლამ იარაღი ხელში შეათამაშა, გადატენის ხმამ ზურაბის სხეული ერთიანად შეძრა. იცოდა, რაც არ უნდა ეთქვა, ვინც არ უნდა გაეხსენებინა, ნიკოლა აზრს არ შეიცვლიდა. ყოველთვის იმას აკეთებდა,რაც სწორი მიზნისთვის იყო, მხოლოდ ის, რომ არასწორად ასრულებდა.
-ყველა ადამიანში რაღაც შესაცვლელია, მაგრამ ის, რაც ჩემში არასდროს შეიცვლის ფერს, მათეს ისეთი სჭირდება, ბინძური, მაგრამ ნამდვილი. -მახარაძემ იარაღი შუბლზე მიადო ზურაბს. კაცმა თვალები დახუჭა, თვალის კუთხიდან ცრემლი გადმოუგორდა და ყელში ბურთი აუთამაშდა. ალბათ, ნანობდა კიდეც, ან არ ნანობდა. ყოველშემთხვევაში, ლოდინსაც ვადა აქვს, როცა გასდის, აღარაფრად ვარგა, აღარც აუცილებელია.
-და თუ ასე გაქვს გადაწყვეტილი, მაინც გკითხავ, თუ მათე შენი მუსიკაა, სად სრულდება მისი პარტია? -ნიკომ თვალები დახუჭა. სხეული მუხტით გაებერა, კანქვეშ სისხლმა სწრაფად დაიწყო დენა.
-თუ გინდა იცოდე რატომ სცვივა ხეს ფოთოლი, უნდა იცნობდე ხეს და არა ფოთოლს. ნუ შეტოპავ, ზურაბ. შენნაირებს ეს მუსიკა არ ესმით. -ნიკოლამ კიდევ ერთხელ შეავლო თვალი მის ფეხებთან დაგდებულ სხეულს. წამით დაფიქრდა, თითქოს კუთხეში მათეს ნაწყენი თვალებიც კი დალანდა, მაგრამ სულერთი იყო. მის სულსაც სჭირდებოდა მოსვენება და სჭირდებოდა, რომ თათა გამქრალიყო. სასხლეტს თითი გამოჰკრა, ტყვიას დიდი დრო არ დასჭირვებია, სხეული შებარბაცდა, წინ გადავარდა და თვალგახელილი მიაშტერდა უსასრულო სივრცეს. მახარაძე კანკალმა აიტანა, იარაღი შეინახა,დაიხარა, ზურაბის შუბლში გაჩენილი ღრმულიდან გადმონთხეულ, ჩანჩქერივით მდინარე სისხლში დაისველა თითები, თვალები დახუჭა. თითქოს, გათავისუფლდა, ტვირთი ჩამოიხსნა მხრებიდან და ახლა, ადგებოდა და გამართული დატოვებდა იქაურობას. თითქოს ყველაფერი დალაგდა, ყველაფერი თავის ადგილს დაუბრუნდა.
სხვანაირი შეგრძნებით იგრძნო, მისი გონება როგორ დატოვა რაღაც ძალიან მძიმემ, ძალიან მწარემ.
მოდუნდა. წამოდგა და ყველაფერი, რაც კი ადარდებდა, სიკვდილთან ერთად გაუშვა.

***

ხიდთან იდგა მახარაძე. ჯერ კიდევ არ დაეტოვებინა მისი სხეული მუხტს. ხელში შეათამაშა სისხლიანი იარაღი. ბევრი ადამიანი მოკლა. არადა, არ სურდა მკვლელი ყოფილიყო. საკუთარ თავს ალბათ ოდესმე გაამართლებდა, რომ თითო ტყვია ერთი კავშირის გადასარჩენად გავარდა. თუ თვითონ არა, იმის იმედის არსებობდა, რომ სხვა გაამართლებდა. ერთხელ მაინც გადაშლიდნენ მისი ცხოვრების წიგნს და მის ტყავში შეძვრებოდნენ. გულის სიღრმეში მაინც ჰქონდა იმედი, რომ ვინმე გაუგებდა. ნიკომ ხელი ასწია, იარაღი მდინარეში ისროლა. თვალი გააყოლა როგორ შთანთქა ადიდებულმა მდინარემ ცოდვით სავსე იარაღი. ასე უნდოდა რომ შთანთქმულიყო მისი ცხოვრება.
-ესე იგი, დასრულდა. -ზურგსუკან გაისმა მონატრებული ხმა. ნიკოლას ტუჩის კუთხე ჩაუტყდა, ხელებით ხიდის მოაჯირს დაეყრდნო და თავი მიაბრუნა. წითელ კაბაში გამოწყობილიყო ბელა, ძველებურად უღიმოდა.
-დასრულდა. -ქალი ნიკოს მიუახლოვდა, მიეხუტა და მისი ძლიერი, თბილი მკლავების ქვეშ მოექცა. ერთად უყურებდნენ ჰორიზონტზე წითლად დაკიდებულ, ჩამავალ მზეს.
-როგორ გგონია, ამად ღირდა?
-ჩემი ცხოვრების ყოველი წამი ღირდა, ბელა.
-ნანობ?
-არა.
-დაგტოვეს, არა?
-არა. ყველას უნდა მიიღოს ის, რაც დაიმსახურეს.
-შენ ხომ ყოველთვის მუსიკის მხარეს ხარ, ნიკო? -ქალმა იგრძნო, მის ყელში ჩაფლულმა მამაკაცმა თანხმობის ნიშნად როგორ დააქნია თავი. გაეღიმა. -ევა? მასზე რას იტყვი?
-თავად მონატრებაა ვერთქმული სიყვარული, ბელა. მის მიმართ ყოველთვის ვგრძნობდი სულიერ მონატრებას. იმ წამიდან, როცა პირველად დავინახე.
-ანუ, გჯერა, რომ შენი ნებისმიერი გადაწყვეტილება სამართლიანია? ნიკო, ეს გოგო. ხომ ხვდები, ყოველთვის განსხვავებულ ადამიანებს ხვდებოდი, მაგრამ არასდროს, არცერთი ყოფილა შენთვის ასე უცხო და თანაც, ასე ნამდვილი.
-დაიმახსოვრე, ბელა, მოთმინება სიყვარულზე მეტია. -ნიკოლამ მსუბუქად აკოცა ქალს ლოყაზე, ძლიერად მიიკრა მკერდზე და მისი სურნელი შეისუნთქა. -დროის უკან დაბრუნება რომ შემეძლოს, ახლა მე და შენ გემზე ვიქნებოდით, ჩვენს საყვარელ წითელ ღვინოს დავლევდით და ვისაუბრებდით იტალიურ ხელოვნებაზე.
-დროის უკან დაბრუნება რომ შეგეძლოს, იგივეს გააკეთებდი, ნიკო. გემს და ღვინოს რაც შეეხება, მომავლის ვალდებულებად ჩავთვალოთ. -ღიმილით გაუსწორა თვალი ახალგაზრდა კაცს. მახარაძეს გაეღიმა, უყვარდა ეს ქალი. ყოველთვის ისეთად აგრძნობინებდა თავს, როგორიც იყო. უყვარდა ბედნიერი, განადგურებული, თუნდაც მკვლელი. გულწრფელად უხაროდა, რომ გვერდით ჰყავდა, რომ უყურებდა და უღიმოდა.
-ბელა, როგორ გგონია, ამის შემდეგ რა იქნება?
-გახსოვს, იტალიაში, "Stella Lucida" და ჩვენი მშვენიერი ვახშამი? -ნიკოლამ ღიმილით დაუქნია თავი. თვითონაც ყოველთვის ამ მომენტს იხსენებდა, როცა რაღაც ძალიან ძვირფასის დანაკლისს გრძნობდა. -მაშინ გკითხე, რა არის ის ერთადერთი, რის გარეშეც ცხოვრება არ შეგიძლია-თქო.
-გითხარი, რომ უჩვეულო გრძნობაა, როცა ის ჩნდება - თეთრი გველი.
-მათე. ერთადერთი მუსიკა შენს ცხოვრებაში. თეთრი გველი და ორი მხარე - სიკვდილი და თავისუფლება. ამის შემდეგ, ნიკო, მათე იქნება. დარწმუნებული ვარ, ახლა რომ ზურგი აქციო და წახვიდე, ბოლოს მაინც ის დარჩება.
-ვფიქრობ, Stella Lucida ჯერ კიდევ საუკეთესოა. -კმაყოფილმა გაუღიმა ქალს. ბელამ მაცდურად გადახედა ნიკოს.
-ძალიან მიყვარხარ!

***

დარბაზში, როიალის წინ იჯდა მახარაძე. გარეთ წვიმდა. შემზარავი, გამოსამშვიდობებელი მუსიკა იღვრებოდა დარბაზში.
ელვა ცაზე იკლაკნებოდა.
მთელი სხეულით, გულითა და სულით უკრავდა მახარაძე.
და რა იყო მისი ცხოვრება, თუ არა ბრძოლა, იმედგაცრუება, ბრძოლა და კვლავ დაცემა იმისთვის, რომ წამოდგომა შესძლებოდა?!
გენიალური იყო ის ღამე. სხეულიდან იგლეჯდა მახარაძე ყველაფერს, რაც კი მუსიკას სჭირდებოდა. მშვიდი იყო, როგორც არასდროს. მისი ბოლო მუსიკა იყო, კედლებს შეზრდილი და შეხორცებული.
მისი როიალი, რომელიც ყველაფერს იტევდა.
პირველი წელიწადი, თათას სიკვდილის წელიწადი, რომელიც როიალთან აღნიშნა. პირველი სიმთვრალე, პირველი ბოდვა, პირველი სიყვარული, პირველი ტკივილი. რექვიემი, რომელიც გოდებდა, შემზარავი ხმით ღრიალებდა დარბაზის კედლებიდან. ვეღარ დააფრთხობდა მახარაძის მოსვენებული სული სიბნელეს, რომელიც შავ როიალში ცხოვრობდა.
იცოდა, რომ მხოლოდ ის იყო ტკივილი, ის იყო დამნაშავე, რომ მუსიკაც კი, თუნდაც ტკივილით სავსე, ყოველთვის გლეჯდა ადამიანთა გულებს.
სჯეროდა, რომ გულის სიღრმეში კარგი ადამიანი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ყოველი მკვლელობა, ყოველი ბინძური საქმე ერთად შეასრულეს მან და მუსიკამ, მაინც სწამდა, რომ ადამიანები ერთი საქმით არ ფასდებიან.
ვინ იცის, ტკივილამდე უნდოდა ადამიანთა პატიება დაემსახურებინა.
დაიბადა და იქვე გარდაიცვალა მისი მუსიკა. ყოველთვის, როცა ნიკოს ტოვებდნენ, რჩებოდა მშვიდი, მუსიკალური ღამე და ჭიქა ვისკი.
ნიკოლამ დაკვრა შეწყვიტა. წამოდგა, ვისკის ბოთლი გადმოაბრუნა და სითხე როიალზე გადაასხა. ჯიბიდან ამოაძვრინა ასანთი, დაუფიქრებლად ისროლა როიალისკენ. წამში ავარდა ცეცხლის ნაპერწკლები დარბაზის ჭერამდე.
ჭაობისფერ თვალებში ცეცხლის ალი აერეკლა მახარაძეს. შებრუნდა, გათავისუფლებულმა გადააბიჯა შენობის ზღურბლს და გულისშემაწუხებელი ხმაურით, გაუსაძლისი წვით ავარდა თეთრი შენობის სახურავიდან ცეცხლი. თეთრი მარმარილო ფერფლად იქცა. ხოლო კიბის ბოლოში, მათე იდგა.
მომღიმარი, ისეთივე თვალებით, როგორიც ნიკოლას ახსოვდა. ცეცხლს უყურებდა და ალბათ, პირველი შემთხვევა იყო, როცა მახარაძის ნამოქმედარი ახარებდა.
-ნიკო. -გადაეხვია მონატრებულ მეგობარს. ცეცხლში გახვეული შენობიდან თეთრი გველი გამოსრიალდა, მონატრებული ჰაერი შეისუნთქა, ზემოთ აიწია და გადაიკარგა, ცაში აიჭრა.
-მაინც მგონია, რომ ვისაც ვტოვებთ, ბარათის გაგზავნა ღირს. -ღიმილით წამოსცდა მახარაძეს. მათემ თავი გააქნია.
-ამჯერად? -ნიკოლამ პიჯაკის ჯიბიდან ვარდისფერი შარფი ამოიღო.
-უნდა იცოდეს.
-რა?
-რომ მსხვერპლი, რომლის გასაღებად ყოველთვის მზად ვარ, არა სიყვარულისთვის, არამედ მეგობრობისთვისაა. -მახარაძემ აფრიალებულ შარფს ხელი გაუშვა, იმედი ჰქონდა, რომ ყველაფერთან ერთად დაიწვებოდა. მათემ თავი გააქნია, შარფს ხელი სტაცა.
-ნიკო, ნიკო. ახლა რას იზამ, სადღაა მუსიკა?
-გვერდით მომყვება და ლაპარაკობს. -ჩაეცინა მახარაძეს. იწვოდა შენობა, ჰაერში ფრიალებდა ნოტები, ნიკოს კონცერტები, ფარდები და ყრუდ ისმოდა ძვირფასი, ნიკოლას საყვარელი სასმელის მტვრევის ხმა.
შორდებოდა თეთრი გველი იქაურობას. ისმოდა განწირული შეძახილები, პანიკა, რომ მუსიკის სახლი იწვებოდა, რომ ვეღარ მოისმენდნენ გენიალურ მუსიკას.
წვიმდა და ალბათ, ეს უკანასკნელი, ცეცხლს მაინც სწყალობდა.

***

"ჩემთვის რომ ეკითხათ, რისთვის იცხოვრა ნიკოლამ, რისთვის მოვიდა აქამდე, აუცილებლად ვიტყოდი, რომ მეგობრობისთვის. ნიკოს სწამდა, უყვარდა, სჯეროდა, მაგრამ არაფრისთვის არ იყო ისეთი თავგანწირული, ისეთი ნამდვილი და უშიშარი, როგორიც მეგობრობისთვის.
მასში ცხოვრობდა აზრი, რომ ჩემთვის უნდა მომკვდარიყო. ეს კაცი მხოლოდ იმისთვის დაიბადა, რომ საკუთარ შეცდომებზე მწარედ ეგო პასუხი. სიკვდილის არასდროს შეშინებია, მხოლოდ იმის ეშინოდა, რომ მეგობარს დატოვებდა. სინამდვილეში, მისი ჩრდილიც კი ისეთი ნამდვილი იყო, როგორც თვითონ ის.
წლების შემდეგაც, როცა ის როიალი დაწვა და ფერფლად აქცია ჩვენი ისტორია, იგივე მუსიკა გაჰყვა რეფრენივით მის ცხოვრებას.
ნიკოლა მახარაძე მხოლოდ იმიტომ იყო გენიალური, რომ ღმერთივით სწამდა მუსიკა. დაბერებული, წვერმოშვებული და დაღლილი, ჭაობისფერი თვალებითა და მოქნილი თითებით უკრავდა რაღაც სხვას, რაღაც შორეულს და ძალიან ძვირფასს. ალბათ, ჩემი დამსახურება ისაა, რომ ევას შარფი დასაწვავად არ გავიმეტე. ჩვენი სახლის აივანზე ეკიდა და მუდამ ფრიალებდა.
თვითონ ევაც ენატრებოდა ნიკოს და უყვარდა. სხვანაირად, მუსიკალურად.

ჩემი დარდი მარადიულია ნიკოს გამო. მაგრამ გახსოვდეთ, რწმენა, ტურასავით, სასაფლაოზე დაძრწის და მაშინაც კი, როცა განწირულია, იმედს ჩაეჭიდება ხოლმე. " -წერდა მათე მოგვიანებით, ნიკოს შესახებ.
და იყო სიკვდილამდე ორი სხეული, მხოლოდ, ერთ სულად საზრდოობდნენ დასასრულამდე.

დ ა ს ა ს რ უ ლ ი.