-დამიანე, ლიკა ისეთ მდგომარეობაში იყო, ვერ ხვდებოდა რას ამბობდა. - ამ დღეების განმავლობაში პირველად ამოიღო ხმა.
-სიმართლეს ასეთ მდგომარეობაშიც ამბობენ. - ნერვიულად ჩაიცინა დამიანემ.
-ეს სიმართლე არ არის, შენ არ შეგეძლო...
-არ მინდა ამაზე ლაპარაკი, ეს შენ არ გეხება... სახლში დაგტოვებ, მე აეროპორტში უნდა წავიდე.
-ავღანეთში მიდიხარ?
-მინდა თავისუფლად ისუნთქო. სახლიდან ვერ წახვალ, მაგრამ მე მაინც აღარ მნახავ ხოლმე.
-დამიანე...
-არ მინდა შენი არდამსახურებული ცრემლები. – ეცადა რაც შეიძლება ცივად გამოსვლოდა, რაც შეიძლება ნაკლები ტკივილი რომ დაეტოვა მისთვის...
მაგრამ...
„შეიძლება ადამიანს ცივად ელაპარაკებოდე და ნათქვამიდან მაინც სითბო იღვრებოდეს?!“
ყველაფერი მზად ჰქონდა. ყველაზე ბოლოს მარიამის გაკეთებული ჯვარი აიღო, აქამდე არც კი შეხებოდა, მაგრამ ახლა ვერაფრით აიძულა თავი მის გარეშე წასულიყო, ნაზად აკოცა და ყელზე გაიკეთა. მარიამი მოუსვენრად სცემდა ბოლთას ოთახში, როგორც კი მისი კარის ხმა გაიგონა, მაშინვე გამოვიდა. ნამტირალევი თვალები მკრთალად განათებულ ოთახშიც კი შესამჩნევად უბრწყინავდა, ცხვირი გაწითლებოდა. უხმოდ უყურებდა დამიანეს, რომელიც დარდისაგან ჩამოშლილი, მაინც მტკიცე ნაბიჯით მოიწევდა მისკენ.
-ყველაფერი ისევ ისე იქნება, როგორც მაშინ, დავითი უკვე ეზოშია. გთხოვ, ლიკუნა ნახე ხოლმე როდესაც გეცლება. თავს გაუფრთხილდი. - მთელი სხეული დაჭიმვოდა, ცდილობდა არც კი მიახლოებოდა. რამდენიმე წამი უყურა თვალებში, მერე კი უეცრად შებრუნდა და კარისკენ წავიდა.
-თავს გაუფრთხილდი. - კართან დააწია მარიამმა, გრძნობა რომ გული მიდიოდა, ძლივს მიაღწია სავარძლამდე. წამიერად ყველაფერი წყვდიადმა მოიცვა.
-მარიამ, შვილო... - შორიდან ესმოდა გოლიათის ხმა, მერე სისველე იგრძნო სახეზე. - როგორ ხარ? -მოუთმენლად ჰკითხა მისი გახელილი თავლების დანახვაზე.
-კარგად ვარ, დიდი მადლობა.
-შვილო, ალბათ ეს დღეები არაფერი გიჭამია. ასე ნუ ნერვიულობ ყველაფერზე, ხომ იცი ამით ვერაფერს უშველი, შენი ქმარი ნამდვილი ვაჟკაცია, იცის რასაც აკეთებს და ძალიან მალე დაბრუნდება. ახლა კი მითხარი რა გაგიკეთო?
-არაფერი, დიდი მადლობა, თვითონ ავდგები.
-იჯექი, ცოტა ხნით მაინც, მე რაიმეს მოგიტან და შეჭამე შვილო.
ათბობდა გოლიათის მამაშვილური ზრუნვა, არ უნდოდა მისი შეწუხება, მაგრამ სისუსტის გამო არც ადგომა შეეძლო.

************************

„–ჩავედი. თავს გაუფრთხილდი.“ – უღონოდ დაწვდა მობილურს. თავისი წილი სიმშვიდე ამ სამმა სიტყვამაც მოუტანა. გარშემო კი მაინც ნაცრისფერი დარჩა ყველაფერი, ხატვასაც კი ვერ უდებდა გულს. უმიზნოდ, უემოციოდ დალასლასებდა ოთახიდან ოთახში, მონატრება და ვერგამქრალი წყენა აღრჩობდა. მეცადინეობდა აუცილებლობის გამო და უმეტეს დროს საწოლში ატარებდა. ხან თავბრუ ეხვეოდა, ხანაც ისეთ სისუსტეს გრძნობდა ეგონა დაეცემოდა. ლიკუნასთან სტუმრობამ ყველაფერი უარესად გაართულა. ვერც ახლა მოენახა საჭირო სიტყვები, თუკი არსებობდა ასეთი. ის და იანა კვირაში რამდენჯერმე მიდიოდნენ მასთან, ცდილობდნენ ლუკას მოვლაში მაინც დახმარებოდნენ.
–მარიამ, ფეხმძიმედ ხომ არ ხარ? – თვალებგაბრწინებულმა ჰკითხა იანამ, როგორც კი მანქანში ჩასხდნენ ლიკუნასთან ერთ-ერთი სტუმრობისას. – ეს დღეებია სულ თავბრუ გეხვევა და ძლიან ფერმკრთალი ხარ.
–არა, იანა, რა ფეხმძიმედ. უბრალოდ იმდენი რამ მოხდა, კარგად ვერ ვარ, ალბათ უჭმელობის ბრალია, სულ მავიწყდება. – იანას სიტყვები იმდენად აშინებდა, ახლოსაც კი არ მოუშვა, დაუფიქრებლად უარყო, მაგრამ ისედაც გაჩენილმა ეჭვმა უარესად დაუწყო ღრღნა.
დამიანეს ავღანეთში წასვლიდან მესამე კვირა გადიოდა. იშვიათად ლაპარაკობდნენ, მარიამმა უბრალოდ იცოდა რომ კარგად იყო, მეტი არაფერი.
თავიდან მართლა ყველაფერს ნერვიულობას აბრალებდა, მერე კი უბრალოდ თავს აიძულებდა ასე ეფიქრა... ახლა კი ყველაფერი ისე ემთხვეოდა, რამდენიმე დღე შიშით ვერ გაბედა ექიმთან მისვლა.
იმ დილით, უკვე შეჩვეული თოვლი კიდევ ერთხელ ესტუმრა თბილისს. ცხვირმოყინულმა აიარა მაღლივის კიბეები. ისევ სისუსტე და რაღაც გარადაუვალის შიში. რამდენიმე საათში ეცოდინებოდა, ნამდვილად იყო თუ არა ფეხმძიმედ.
ექიმის ღიმილიანი სახე და ვერგანცდილი განცდები. უსიცოცხლოდ დაეშვა მანქანის სავარძელზე, სახლამდე ხმა არ ამოუღია. მთელი ღამე ნერვიულად ისვამდა მუცელზე ხელს. დამიანეს გახსენებაზე სისხლი ეყინებოდა. ვერ წარმოედგინა რა რეაქცია შეიძლება ჰქონოდა, მას ხომ არასდროს სდომებია ბავშვები. როგორი ცივი სახით გააფრთხილა პირველივე დღეს რომ თავი დაეცვა. ვერაფერი გაეგო, თითქოს სხვაზე ფიქრობდა, ვერაფრით წარმოედგინა მისი და დამიანეს შვილი. დამიანე ყოველთვის ხაზს უსვამდა იმას რომ შვილი არ უნდოდა. „ალბათ აბორტის გაკეთებას მომთხოვს, ან მე... მე მინდა შვილის გაჩენა მისგან... რომ ვერ დავივიწყო ის ღამე, ჩემი შვილი რომ ვერ შევიყვარო...“ სიახლემ ცუნამივით დაუნდობლად გადაუარა და გაანადგურა, სულ ბოლო სიცოცხლის ნიშანწყალი წაართვა. მისაღებში სავარძელში იჯდა და ხვდებოდა რომ სურვილები მოუკვდა.
გოლიათი შეაკრთო მისმა გაფითრებულმა სახემ და გალურჯებულმა ტუჩებმა, ნერვიულად რომ იკვნეტტდა.
-შვილო, ხომ კარგად ხარ?
-კი, დავით. დღეს ოთხზე მიმთავრდება და მაგ დროისთვის მოდი. - ცადა გაეღიმა, მაგრამ არაფერი გამოუვიდა. ფრთხილად აუყვა მაღლივის გაყინულ კიბეებს და უზარმაზარ შენობაში ხალხს შეერია.

**************
პირველად იყო მარტო თბილისის ქუჩებში. ადამიანები საკუთარი პრობლემებით, სიხარულითა თუ შეზღუდული დროით. მათში გათქვეფილი თითქოს უფრო გრძნობდა მარტოობას. მოხუცები შემკრთალი მზერით ათვალიერებდნენ, ავადმყოფურად სუსტი ფეხები, გაცრეცილი სახე, ყინულჩამდგარი თავლები შემზარავ შესახედაობას აძლევდა. თითქოს გამჭვირვალე იყო, სახეზე ეწერა სულის სიმძიმე და შინაგანი არეულობა. ძლივს მიაგნო საჭირო სამარშუტო ტაქსს და რამდენიმე წუთში თბილისი დატოვა.

*****************
თითქმის ერთი წელი იყო გასული. ისევ სოფლის უსწორმასწორო გზა, გაყინული გუბეები, ტოტებზე და ღობეებთან შემორჩენილი ფაფუკი თოვლი. სიცივე, რომელიც ძვალრბილში ატანს. თითებს ვერ ხრიდა, იმდენ ხანს იარა ფეხით ყინვაში, ნახევარი საათი იდგა სახლის წინ, როგორც იქნა გაბედა.
-მარიამ აქ რა გინდა? - შიშმა და გაბრაზებამ გაუელვა თვალებში მისი მარტო დანახვისას დედამისს, მოურიდებლად შეათვალიერა მისი სველი ფეხები.
-აქ უნდა დავრჩე. - სული ამოაყოლა სიტყვებს, იცოდა რომ აქ ყველაზე ნაკლებად უნდა ჰქონოდა სითბოს ან გულმოწყალების იმედი.
-რას ნიშნავს აქ უნდა დარჩე? - დედამისი ვერ ამჩნევდა მის ავადმყოფურად გამხდარ გაყინულ სხეულს.
-სახლიდან წამოვედი.
-იჩხუბეთ?
-რა მნიშვნელობა აქვს დედა მაგას, არ მინდა იქ ყოფნა, გთხოვთ აქ ცხოვრების უფლება მომეცით, ჩემს თავს, როგორც მაშინ ახლაც მე მივხედავ.
-რა თქმა უნდა მნიშვნელობა აქვს. ახლავე დავურეკავ შენს ქმარს.
-ის ავღანეთშია.
-შენი უაზრო ახირების გამო არ ვაპირებთ ისევ გაჭირვებაში ვიცხოვროთ. ახლავე დავუძახებ მამაშენს და ავტოსადგურამდე მიგიყვანს.
-დედა, მე ვიმუშავებ და ისევ დაგეხმარებით.
-შენი ქმარი ყოველთვიურად ათას ლარს გვიგზავნის.
-რა?
-რაც ჩვენთან სტუმრად იყავით, იმის შემდეგ ერთი თვე არ გამოუტოვებია. შენც ფუფუნებაში ცხოვრობ, ასეთი უჭკუო როგორ ხარ.
მარიამი მიხვდა რომ აქ მოსვლით ყველაზე დიდი შეცდომა დაუშვა, მისი მშობლები მის გამო მართლაც არ იტყოდნენ ამ ფულზე უარს. ბავშვის გახსენებაზე ერთი სული ჰქონდა ამ ეზოდან გაეღწია, შიშმა რომ მისი ხსენებით უფრო გაუღვივებდა მშობლებს მადას, გული გაუჩერა. დამიანეს საქციელისთვის კი არ იცოდა რა დაერქმია, ვერაფრით მიმხვდარიყო, როგორ არჩენდა ადამიანებს რომელებიც ასე სძულდა.
-მართალი ხარ შეცდომა დავუშვი.
-სჯობს მალევე წახვიდე, მამაშენი სანამ გაიგებს რომ აქ ხარ, არ მინდა ნერვები მოეშალოს. - აწყლიანებული თავლებით გამოაღო მძიმე ჭიშკარი.
******************
-დამიანე, მარიამი არსადაა. დღეს მაღლივში არ დამხვდა. - დავითი ისე ნერვიულობდა ძლივს გააგებინა რა უნდოდა.
-რას ნიშნავს არ დაგხვდა?
-როგორც ყოველთვის ლექციების დამთავრების დროს დამიბარა, მაგრამ იქ არ დამხვდა. კურსელებმა დილის მერე არ გვინახავსო. ტელეფონი კი სახლში, მაგიდაზე დამხვდა.
-რა, დავით? ახლა სად უნდა წასულიყო? რამე მოხდა? რამეს მიმალავდა? დავით, შენ ხომ სულ მასთან უნდა ყოფილიყავი. ასე უეცრად, ახლა არ წავიდოდა, ალბათ რაღაც მოხდა.
-არ მინდოდა თქვენს საქმეში ჩარევა.
-რა დროს ეგ არის დავით? მითხარი რა იცი, ახლა მანდ ზამთარია, მარტო სად უნდა წასულიყო? არამგონია მშობლებს თბილად მიეღოთ?
-მარიამი მგონი ფეხმძიმედაა.
-რა? - დამიანემ აზროვნების უნარი დაკარგა. -ასე რატომ ფიქრობ? - მხოლოდ რამდენიმე წუთიანი პაუზის შემდეგ მოახერხა ეკითხა.
-რაც წახვედი იმის მერე სულ სუსტადაა, თავბრუ ეხვეოდა. ამბობდა ნერვიულობის ბრალიაო, მერე ანდრიას ცოლმა უთხრა შეიძლება ორსულად იყოო. გუშინ და გუშინ წინ მთხოვა ექიმთან მიმეყვანა.
-ეგ მართლა შეიძლება იყოს მიზეზი. აქამდე რატომ არაფერი მითხარი თუ ცუდად იყო?
-ვიფიქრე რომ თვითონ გეტყოდათ, ან სკაიპით ლაპარაკისას შეამჩნევდით. ამის თქმა კი არც კი მიფიქრია, ალბათ თვითონ უნდა რომ გაგახაროს.
დამიანეს ტკივილმა გული ჩაწვა. ზუსტად იცოდა რა დღეში იქნებოდა ახლა მისი ცოლი. არც კი გახსენებია თვითონ რომ არ უნდოდა შვილი, საერთოდ არ გახსენებია თავისი თავი. ახლა მტავარი იყო მათ ეცოცხლათ.
-დავით ახლავე წადი მათ სოფელში. მე დღეს ღამევე გამოვფრინდები, ღვთის წყალობით ამის შესაძლებლობა არის. სანამ მე გავემზადები უნდა ვიცოდე არის თუ არა თავის მშობლებთან.

***************
თვითმფრინავის სავარძელში ისე მოუსვენრად იყო, ეგონა თუ გაჩერდებოდა თვითმფრინავით შეუნელებდა სვლას. შვილი ეს რაღაც უტოპია იყო. გულის სიღრმეში ყველაზე დიდი ოცნება, რომლის გაფიქრებასაც ვერ ბედავდა. არ მინდათი ყველაზე მარტივად იფარებოდა შიში, მისი მარტო დატოვების, გადატანილი ობლობისა და ვერ გამოდგარი მამობის. ახლა კი ყველაფერი ისე ახლოს იყო.

*****************
-დამიანე მთელი სოფელი მოვიარე, არავის უნახავს. დედამისი როგორც გითხარი აქეთ მეჩხუბა, თქვენ უნდა იცოდეთ, აქ როგორ მოხვედითო. - დამიანეს თავი უსკდებოდა ფიქრისგან, ვერაფრით მიმხვდარიყო სად შეიძლება წასულიყო მარიამი. ყველაფერი გადამოწმებული იყო, მისი სახლი, ლეილა, ოდნავ ახლობელი კურსელებიც კი, იანა, ლიკუნა... არავინ არაფერი იცოდა,
-დავით საჭესთან დამსვი. - უეცრად წამოიძახა დამიანემ. გაფიქრებაზე რომ ის, ამ სიცივეში შეიძლება სადმე გარეთ ყოფილიყო, სიცოცხლე არ უნდოდა. უნდოდა მანქანა დაელეწა, კომფორტისთვის რასაც უქმნიდა. უნდოდა თითქმის ვერასდროს ნაგრძნობი ფიზიკური სიცივე ეგრძნო. გამეტებით აჭერდა ფეხს გაზის პედალს, არც სუნთქავდა მოუთმენლობით შეპყრობილი.
-რამე მოგაფიქრდა?
-ბაბუამისის საფლავი. დავით, ალბათ იქ არის, მაგრამ ამ სიცივეში, მთელი ღამე. - გოლიათს გული დაუწვა, მის ლოყებზე ჩამოგორებულმა ცრემლებმა.
-ყველაფერი კარგად იქნება, დამიანე, ღმერთი არ გაგწირავთ. ზოგჯერ ხდება ხოლმე ასე, ორსულები ძალიან მგრძნობიარეები არიან. ეს ყველაფერი კი, ჩვეულებრივ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანისთვისაც კი მეტისმეტი იყო.
დამიანეს სიმწრისგან გაეღიმა. ყველაზე ნაკლებად იმას იმსახურებდა რომ ღმერთს არ გაეწირა.

**************
სასაფლაოს კუთხეში, ქვასთან ჩამომჯდარი მოკუნტული სხეულის დანახვაზე ყველაფერმა შეწყვიტა არსებობა. დამიანე ვერაფერს ხედავდა და არაფერი ესმოდა. მხოლოდ ის, მისი გულის ბატონ-პატრონი, პაწაწინა გაყინული არსება.
მესამე დღე იყო ლუკმა არ გაესინჯა, ერთ ადგილას ჯდომისაგან, ისედაც მოდუნებული სხეულს სიცივე მთლიანად დაპატრონებოდა. არც ტაძარში იყო საკმარისი სითბო, ქვის იატაკზე, სადაც მთელი რამე გაეთია. ისედაც მხოლოდ დამიანეს სახეს ხედავდა, ახლაც ეგონა რომ ყველაფერი ელანდებოდა. მისი თბილი ძლიერი სხეულიც და გულის თავგანწირული, გამაყრუებელი ბაგა-ბუგიც. პატარა ბავშვივით მიეწვინა მკერდზე პლედგადაფარებული. სითბომ და სიმშვიდემ ერთიანად მოიცვა, რამდენიმე წუთში მჭიდროდ დახუჭა უღონობისაგან ისედაც მინაბული თვალები
დამიანე კი დაჰყურებდა მის მძინარე ანგელოზს და მზად იყო ყველაფრისთვის, საერთოდ ყველაფრისთვის მარიამისა და თავიანთი შვილის სიცოცხლისთვის. მოუთმენლად აჩქარებდა დავითს, რომ რაც შეიძლება მალე მისულიყვნენ საავადმყოფომდე.
-სასწაულია, ასეთი სუსტი ორგანიზმისგან ასეთი წინააღმდეგობა. თქვენს შვილს ძალიან უნდა სიცოცხლე. მაგრამ მსგავსი რამ აღარ უნდა განმეორდეს, აუცილებლად უნდა მიაქციოთ ყურადღება მის კვებას და სიმშვიდეს, სხვა შემთხვევაში გაგვიჭირდება ნაყოფის შენარჩუნება.
-ძალიან დიდი მადლობ, როდის გახდება შესაძლებელი მისი სახლში გადაყვანა?
-ახლა სძინავს, სჯობს ამ ღამით აქ დატოვოთ, ხვალ გავწერთ, მაგრამ ძალიან კარგად უნდა მოუაროთ.
-კარგით, დიდი მადლობა.
დამიანე პატარა ბავშვის გულწრფელ მადლიერებას გრძნობდა, იცოდა რომ არ იმსახურებდა ამხელა წყალობას. ახლა მთავარი იყო მარიამთან, როგორმე ზედმეტი ნერვიულობის გარეშე მოეხერხებინა დალაპარაკება. ღამის განმავლობაში რამდენჯერმე შეუშვეს პალატაში. სახეზე აუტანელი ტკივილი გამოსახვოდა მარიამს, დამიანე თვალებსაც კი არ ახამხამებდა. როგორ უნდოდა პატარას მაინც მოეხერხებინა მარიამისთვს ბედნიერების მოტანა.
*****************
-სახლში მივდივართ. - წყნარად უთხრა მარიამს, რომელიც შეშინებული თვალებით უყურებდა, ფრთხილად აიყვანა ხელში და მანქანის უკანა სავარძელზე დასვა. გზაში ხმა არავის ამოუღია, გოლიათი სარკეში უყურებდა დამიანეს მბრწყინავ, მაგრამ უსაზღვროდ დიდი ტკივილით სავსე თვალებსა და მარიამის ჯერ ისევ ფერმკრთალ სახეს.
ისევ ხელში აყვანილი მიიყვანა საწოლამდე, ცდილობდა ცოტაც მოეთმინა და ჯერ-ჯერობით არაფერი ეთქვა.
ძალით ნაჭამი რამდენიმე ლუკმა დღეში რამდენჯერმე და ორიოდე დღეში სიცოცხლის ფერებშეპარული სახე. დამიანეს ბედნიერებასა და ტკივილს საზღვარი არ ჰქონდა. მოსალოდნელი საუბრის სიმძიმე, ვერგანჭვრეტილი მოსალოდნელი შედეგები შინაგანად შლიდა. იმ დღეს პირველად წავიდა მარიამი მაღლივში. ლექციების შემდეგ კიბეებზე დამიანე დახვდა. მუქი ჯინსის შარვალი, ტყავის კედებით, თხელი დუტის კურტკა, თითქმის ბოლომდე გადაპარსული თმა, ნერვიულად მოთამაშე გრძელი თითები. საოცრად სიმპათიური იყო, ასე არაფრით გამორჩეულად ჩაცმულიც კი. ყოველთვის გემოვნებიანი და დახვეწილი, მარიამს გული მოეწურა მოაჯირზე მიყრდნობილი ქმრის დანახვაზე.
-როგორ ხარ? - მოუთმენლად ჰკითხა დამიანემ.
-კარგად ვარ, დიდი მადლობა.
ისევ დუმილი, მანქანა სამების ეზოსთან გაჩერდა. ტაძარში უამრავი ხალხი იყო, მათი შესვლიდან რამდენიმე წუთში არქიმანდიტრმა ადამმა ქადაგება დაიწყო.
„პატრიარქის ინიციატივის შემდეგ თემა აბორტი, განსაკუთრებულად აქტუალური გახდა. უამრავი ადამიანი მოგვმართავს კითხვით, დღეს, როგორც პროფესიით ექიმმა,ვიფიქრე, რომ საინტერესო იქნებოდა ამ თემაზე საუბარი. აბორტი, ორსულობის ნერბისმიერ ეტაპზე, საკუთარი შვილის მკვლელობაა. ჩანასახი უკვე არის სიცოცხლის უფლების მატარებელი, სულიერი არსება. ადამიანები კი ხშირად ვუტოლებთ ღმერთს თავს, ზოგჯერ ისე ვამპარტავნობთ, რომ თავი უფალზე მოწყალედაც მოგვაქვს. უამრავი ადამიანი კითხულობს, რა უნდა ქნას, თუ იცის რომ მისი ჯერ არდაბადებული შვილი ავადაა. ამაზე ერთდაერთი პასუხი არსებობს, ტაძრის შემოსასვლელშიც ნახავთ ყუთს, რომელიც ერთ-ერთი მძიმედ დაავადებული ადამიანის დასახმარებლად დაიდგა. მოდი მოვკლათ ის ადამიანი, ხომ ავადაა, რატომ უნდა ვიწვალოთ, რატომ ვაწვალოთ. ამას რომ ვამბობ, ადვილია ჩვენს სახეებზე აღშფოთების წაკითხვა, მაგრამ როდესაც ჩანასახს, ნაყოფს, ჯერ არადბადებულ ბავშვს ეხება საქმე, ეს აღშფოთება სადღაც ქრება და მას მოჩვენებითი მოწყალება ცვლის. ეს კი უდიდესი ცოდვაა. უნდა გავიგოთ, რომ ნებისმიერი აბორტი, თუნდაც კონსტიტუციით კანონიერად მიჩნეული, ჩვენი საკუთარი შვილის, ჩვენივე ხელითა და ნებით სიკვდილია. არადა, როგორ ვსაყვედურობთ ხოლმე უფალს ჩვენი შვილები რომ მიჰყავს, ჩვენი უმრავლესობა სწორედ ამ დროს ჰკარგავს რწმენას. ეს არის ჩვენი უბედურება. ამ ცოდვის სიმძიმეს ვერ ვიაზრებთ...“
დამიანე თვალს არ აშორებდა მარიამს, რომელის სახე ნელ-ნელა კარგავდა ფერს. უნდოდა ეს ყველაფერი მოესმინა, მაგრამ ისე შეეშინდა მალევე გაიყვანა ტაძრიდან. ისევ ვერ ნათქვამი სიმართლე, ისევ დუმილით მივიდნენ სახლამდე.
-ვიცი რომ იცი. - ძლივს ამოილუღლუღა მარიამმა მანქანიდან გადასვლისას. მიხვდა რომ დამიანე არასდროს მოსთხოვდა აბორტის გაკეთებას.
-ახლა შენ სუსტად ხარ, მერე ვილაპარაკოთ.
-არ ვარ სუსტად. -გულუბრყვილოდ ახედა მარიამმა.
-კარგი, მაშინ შევიდეთ სახლში.
მარიამი დივანზე ჩამოჯდა, დამიანემ რამდენჯერმე გაირა მანძილი ერთი კედლიდან, მეორემდე.
-დამიანე.
-ავღანეთში წასვლისას ვფიქრობდი, რომ ნელ-ნელა რაღაცებით აღარ შეგზღუდავდი, მოგცემდი ჩემს გარეშე და ზოგადად თავისუფლად სუნთქვის საშუალებას. არჩევანის თავისუფლებას, თუნდაც იმ შემთხვევაში თუკი ვინმე მოგეწონებოდა. ჩემთვის ყველაზე და ყველაფერზე ძვირფასი ხარ, მინდა ბედნიერი იყო და მე რომ ვერ გაგაბედნიერებ ეს ვიცი. შენი ორსულობა ყველაფერს ცვლის. ვხვდები რომ საშინელებაა მოძალადე ქმრისგან შვილის გაჩენა, ვხვდები იმასაც რომ არაფრის თხოვნის უფლება არ მაქვს. მაგრამ გევედრები ოღონდ ჩვენი შვილი არ მოკლა. გევედრები მარიამ, ვიცი რომ ეს გაგანადგურებს, ვიცი რომ ვერ აიტან ამ ცოდვით ცხოვრებას. ჩემს გამო ეს არ უნდა გააკეთო. როგორც კი ორივენი კარგად იქნებით საერთოდ წავალ, თუ არ გენდომება ბავშვს არც ჩემი გვარი ექნება და საერთოდ არ ვნახავ. უბრალოდ მეცოდინება რომ კარგად ხართ. ყოველთვის ვამბობდი რომ შვილები არ მინდოდა, მაგრამ ახლა ვხვდები რომ არ არსებობს უფრო დიდი წყალობა ღვთისგან, ვიდრე შენთვის ყველაზე ძვირფასი ქალისაგან შვილის შეძენა. მას არაფერი დაუშავებია, გემუდარები. - დამიანე მარიამის წინ დივანთან ჩაცუცქულიყო, აწყლიანებული თვალებით აჰყურებდა ცოლს და ხვდებოდა როგორ ეპარებოდა ხმაში ბზარები.
-არ მინდა აბორტის გაკეთება. - ძლივს გადააბა რამდენიმე სიტყვა.
-შენ გეგონა რომ მე გთხოვდი ამას და ამიტომ წახვედი?
-არ ვიცოდი შენთვის როგორ მეთქვა. თან, ეგ მართლა ვიფიქრე. - მარიამს ცრემლები წამოუვიდა. - შენ ხომ შვილი არ გინდოდა. მაგრამ მარტო შენს გამო არ წავსულვარ, მინდოდა მეც გავრკვეულიყავი, მეგონა ჩემი მშობლები ახლა მაინც დამეხმარებოდნენ.
-ნუ ტირი გთხოვ, შენთვის ნერვიულობა არ შეიძლება.
-დედაჩემმა მითხრა რომ ყოველთვიურად ფულს უგზავნი. ამას როგორ უკეთებს, შენ არ ხარ ვალდებული მათზე იზრუნო. ჩემი ნახატების ფული საკმარისია.
-მე მათთვის არაფერს ვაკეთებ, მინდა რომ მშვიდად იყო, არც ისინი გაწუხებდნენ და არც შენ ნერვიულობდე მათზე.
-შენ არ ხარ ვალდებული.
-გთხოვ, ჩემზე და შენს მშობლებზე აღარ იფიქრო. ახლა თქვენ ორნი ხართ მთავარი. ოთახამდე მიგაცილებ. - უხმოდ მიიყვანა ოთახამდე და თვითონ მისაღებში ჩამოჯდა. მომდევნო თვეებში ეს მის მუდმივ სამყოფელად იქცა.
რადგან მარიამი არაფერის სურვილს გამოთქვამდა დამიანე ყველაფერს ყიდულობდა. ქალს, რომელიც დამხმარედ დაიქირავა, გამუდმებით თხოვდა მარიამთან შესულიყო და ეკითხა რამე ხომ არ უნდოდა. ვერაფრით იაზრებდა რა ხდებოდა მის თავს, ტკივილი და ბედნიერება ერთიანად უფორიაქებდა სულს.
*****************
უკვე ახალი წელი მოახლოებულიყო, ისინი კი ვერაფერს გრძნობდნენ. მარიამს ისევ სუსტად იყო,
უმეტესად ისევ საწოლში, დამიანე კი მართლა არ დგებოდა მისი ოთახის სიახლოვეს მდგომი სავარძლიდან, სახლში ყოფნისას. ყველა მოძრაობას ისე აკვირდებოდა, თითქოს თვალებით იჭერდა. გულს უწვავდა მისი დაღლილი სახე. ნოდოს გამო არსად აპირებდნენ აღნიშვნას, არადა დამიანეს არც ის უნდოდა ასე შეხვედროდნენ ახალ წელს. ლეილასა და ბიჭების მოულოდნელმა ჩამოსვლამ ყველაფერი გამოასწორა. მხიარულებამ მთელი სახლი მოიცვა, მარიამსაც კი დაუბრუნდა სიცოცხლის ხალისი, დამიანეს ისიც კი ეჩვენებოდა, რომ მათთან ერთად უკეთესადაც იკვებებოდა. ტყუპები ორში მოსკოვში მიფრინავდნენ. თან მშობლები ენატრებოდათ, თან კი არაფრით ეთმობოდათ ბებიასეული სითბო. ეს დღეები სინათლის კუნძულივით იყო წყვდიადში. იშვიათად დამიანესაც კი უნათდებოდა ხოლმე სახე, მასაც ეცინებოდა ტყუპების სიცელქესა და ხუმრობებზე.
ლეილა ძალიან განიცდიდა, ცვლილებებს მარიამში, რომელიც ვერაფრით აეხსნა, ეგონა ავად იყო და უმალავდნენ.
-შვილო, მართლა კარგად ხარ? ექიმთან იქნებ მაინც მისულიყავი. -ფრთხილად უთხრა ლეილამ, მეორე საღამოს. მარიამმა ცოტა ხანს უყურა მის შეწუხებულ სახეს და ვერაფრით მოითმინა, თან ხვდებოდა რომ ცოტა ხანში უბრალოდ ვეღარ დამალავდა ამ ამბავს.
-მამიდა ორსულად ვარ. - ლეილას სახეზე დანახულმა გულწრფელმა სიხარულმა ცრემლებამდე მიიყვანა.
-მარიამ, ნამდვილად იცი? დამიანემ? რა თქვა?
-კი, ნამდვილად ვიცი და დამიანემაც იცის. მასაც ძალიან უხარია.
-უფალს მადლობა, შვილო, უფალს მადლობა. მამამისი სულ შვილიშვილზე ოცნებობდა, მიუხედავად იმისა რომ დამიანე პატარა იყო. ჩვენი გვარი ძალიან მცირერიცხოვანია, ჩემი ძმა ძალიან განიცდიდა ერთი შვილის მეტი რომ არ ჰყავდა, მაგრამ სულ იმას ამბობდა ჩემი ვაჟკაცის იმედი მაქვსო. მერე კი, იმ ტრაგედიამ, დამიანეს სულ გაუქრო მომავლის სურვილი. - ტირილისაგან ძლივს ითქვამდა სულს ლეილა, კინაღამ გაეჭყლიტა მარიამი. - აქამდე რატომ არ გვითხარით შვილო?
-გვინდოდა ახალი წლის ღამეს გვეთქვა. - ვერც გაიაზრა, როგორ მოიფიქრა ასე უცებ.
***************
-დამიანე, რაღაც უნდა გითხრა. - გაუბედავად უთხრა მარიამმა, როგორც კი მანქანიდან გადმოსული დაინახა.
-რამე მოხდა, ხომ კარგად ხარ? - ერთიანად შეიპყრო შიშმა და მოუთმენლობამ.
-მე კარგად ვარ. ლეილა მამიდას ვუთახრი, რომ ორსულად ვარ, ეგონა რომ ავად ვიყავი და არაფერს ვეუბნებოდი. თან მაინც გაიგებდა ცოტა ხანში. - თითქოს თავს იმართლებდა მარიამი. დამიანესთვის კი ეს პატარა რაღაცაც იმდენად მნიშვნელოვანი იყო, ემოციებს ვერ იტევდა, ისევ გუდავდა მარიამის გულუბრყვილობა.
-წარმომიდგენია როგორ გაეხარდა.
-კი, ძალიან, ალბათ თვითონ გეტყვის რომ შეხვალ.
****************
ბიჭებმა, ყველაზე მეტად შეიცხადეს ეს ამბავი. მარიამს თითს არაფერზე აკარებინებდნენ.
-ჩვენი პატარა ბიძაშვილის გაჩენის დროს უეჭველად ჩამოვალთ. რა მაგარია, როგორც დამიანე გვზრდიდა ჩვენ, ჩვენც ისე გავზრდით. - აღფრთოვანებისაგან თვალები უბრწყინავდათ აეროპორტში. - მანამდე კი თქვენ მიხედეთ. - თქვა სასაცილოდ გაჯგიმულმა გიომ. - სულ უნდა დავკბინოთ და დავჩქმიტოთ ხოლმე, დამიანე სულ ასე გვიშვრებოდა.
დამიანე უსმენდა ტყუპებს და ბედნიერებისაგან, არც კი იცოდა სად იყო. თვითონ ვერ კი ბედავდა შვილზე ფიქრს, მითუმეტეს ასე თამამად, ბიჭებმა კი ყველაფერი ისე ნათლად, გულწრფელად და ემოციურად აღწერეს, ვერაფრით აშორებდა თვალს მარიამის მუცელს, რომელიც ოდნავადაც კი არ წამოზრდილიყო ჯერ. მარიამიც რაღაც არაბუნებრივს გრძნობდა, სასიამოვნო გაურკვევლობას, შეუმჩნევლად აპარებდა თვალს დამიანეს დაბნეული სახისაკენ.
*******************
დამიანეს ისე ეშინოდა, მარიამს არაფერზე ენერვიულა, ცდილობდა შეძლებისდაგვარად შორს დაეჭირა თავი. შიშით კიდევ არაფერი ეიძულებინა, ცდილობდა ყველა მისი სურვილი გამოეცნო და თავისი ინიციატივით არაფერი გაეკეთებინა. ხვდებოდა როგორ გაუჭირდებოდა მიცემული სიტყვის დაცვა, მათგან სიშორე, მაგრამ შეგრძნება, რომ ისინი კარგად იქნებოდნენ, ყველაფერს ფარავდა. ანერვიულებდა მარიამის გაურკვევლობაც, მისი ყოველთვის ჩაფიქრებული და დაღლილი სახე. ნოდოს ორმოციზე, რომელიცთითოეული მათგანისთვის, გაუსაძლისად მძიმე იყო, ლიკამ ტირილით მოუხადა ბოდიში, სამძიმარზე ნათქვამი სიტყევბისთვის. დამიანეს ისევ ფიქრობდა, რომ იმ დღეს მის გვერდით უნდა ყოფილიყო, მაგრამ თითქოს მაინც შეუმსუბუქდა რაღაც, რაც დაუნდობლად თელავდა მის სულს.
********************
-ხვალ დილით ექიმთან უნდა მიხვიდე, საავადმყოფოში ყოფნისას დაგიბარა, დამავიწყდა, რომ მეთქვა. -სანახევროდ შესულიყო ცოლის ოთახში, ნაღვლიანი მზერით სწავლობდა მის გამომეტყველებას.
-კარგი, დამიანე, დიდი მადლობა.
-ათისთვის წაგიყვან. ახლა მომ კარგად ხარ?
-კი, კარგად ვარ.
-მშვიდი ძილი.
-შენც.
******************
ათის ნახევრისთვის დამიანე მოუსვენრად დადიოდა სახლში. მარიამის გამოჩენამ აიძულა გაჩერებულიყო. მისი დიდრონი გულუბრყვილო თვალები, სუსტი სხეული და რაღაც გასაოცარი სითბო, რომელიც მისი სიახლოვისას ეპატრონებოდა გონებას ურევდა. საავადმყოფოს კარამდე მიაცილა, გაყინულ კიბეებზე რომ არ აცურებოდა ფეხი, როგორც კი შენობაში შევიდა, მაშინვე გამობრუნდა. იმ დღეს პირველად უნდა ენახათ თავიანთი პატარა.
მარიამმა, იცოდა რას ნიშნავდა ახლა დამიანესთვის მანქანაში ჯდომა. მიუხედავად იმისა, რომ იმ ღამეს ვერაფერი მოუხერხა, ვერაფრით იმეტებდა ქმარს, იმ რაღაცეების გამოსატოვებლად, რაც ცხოვრებაში ერთხელ ხდება. ან ნახავ, ან ვერა. ახლაც, პირველად უნდა ენახათ, თავიანთი შვილის პაწაწინა გამოსახუება. ორიოდე ნაბიჯი ჰქონდა გადადგმული, უკან რომ მობრუნდა. დამიანეს ეგონა რაღაც მოხდა, თავისი სახელი რომ გაიგონა, მაშინვე შებრუნდა შეშინებული.
-შენ არ შემოხვალ? -ჰკითხა უხერხულობისაგან ლოყებაწითლებულმა.
-მე? მე მანქანაში დაგელოდები.
-არ გინდა რომ ნახო?
-არ მინდა რომ ინერვიულო. - უპასუხა გაბზარული ხმით, თავდახრილმა. ძლივს გადაეყლაპა ყელში გაჩხერილი ბურთი.
-არ ვინერვიულებ.
დამიანეს არ ახსოვდა როგორ აიარა კიბეები. ისევ ის არდამსახურებული სიკეთის განცდა... და ის, ყველაზე და ყველაფერზე ძვირფასი...
ექიმის კაბინეტში შესვლისას დამიანეს საკუთარი გულის ცემა ესმოდა, ვერაფრით მოძებნა ადგილი. უკვე ოცდათექვსმეტის ხდებოდა, ახლა კი პატარა ბიჭივით ნერვიულობდა. პატარას გამოსახულების დანახვაზე ჯერ არ განცდილმა ემოციებმა შეიბყრო. მთელი სხეულში თითქოს ჭიანჭველები დადიოდნენ, ისეთი ჭიანჭველები ყველა უჯრედში უსაზღვრო ბედნიერება რომ შეჰქონდათ. ექიმს ეღიმებოდა მისი დაბნეული, გაბრწყინებული სახის დანახვაზე. იმ წამებში, დამიანეს სჯეროდა რომ ნამდვილი ოჯახი იყვნენ. მარიამი კი ნელ-ნელა იწყებდა იმის გააზრებას, რომ მასში ახალი სიცოცხლე ცხოვრობდა. უხმოდ გამოვიდნენ კაბინეტიდან. მარიამს ისევ თხოვეს ფრთხილად ყოფილიყო.
-გთხოვ, გამოცდებზე ნუ გახვალ. ბავშვის გაჩენის შემდეგ გააგრძელებ სწავლას.
-დამიანე, არ მინდა ეს სემესტრი ტყუილად დავკარგო, ამ გამოცდებს ჩავაბარებ და მეორე სემესტრისთვის ვნახოთ როგორ ვიქნები.
-მარიამ, გარეთ ცივა, შენ კიდევ მაღლივში უნდა იარო, ნორმალური გათბობაც კი არაა. თან სამეცადინოც ბევრი გაქვს.
-სულ გაუნძრევლად რომ ვიყო ეს უარესი იქნება, ჩემი კურსელებიც იყვნენ ფეხმძიმედ, მაგრამ თითქმის ბოლო თვემდე ჩვეულებრივად იარეს.
-კარგი, გამოცდებზე შევთანხმდეთ, მაგრამ მომდევნო სემესტრზე კიდევ ვილაპარაკებთ.
-კარგი.
დამიანემ მარიამი სახლში დატოვა, თვითონ კი ბაზაზე წავიდა.
გამოცდებისთვის მართლაც უამრავი სამეცადინო ჰქონდა. დამიანეს მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც მათი დამხმარე ქალიც მთელი მონდომებით ეხმარებოდა, უამრავი საკვების მიღება უწევდა. თითქმის ყველა გამოცდაზე თვითონ მიყავდა და იქ ელოდებოდა. მხოლოდ ერთხელ მოუწია დავითს მისი მაგივრობა გაეწია. მარიამის ფიზიკური მდგომარეობის პროპორციულად უარესდებოდა დამიანეს მდგომარეობა. ხვდებოდა, რომ ცოლის სახეს ფერი დაუბრუნდა, გამოცდებმაც დაიკავეს მისი გონება, მაგრამ მის ტკივილიან სახეს არაფერი შველოდა. თვითონ თითქმის არაფერს ჭამდა და ძალიან ცოტა ეძინა.

**************
-მეუღლის იუბილეს გილოცავ. - ტელეფონის აღებისთანავე მხიარულად შესძახა ლაშა-გიორგიმ. მარიამი ძალიან შეწუხდა, მან არაფერი იცოდა, არც დამიანეს შეუმჩნევია დილით რაიმე.
-დიდი მადლობა, ლაშა-გიორგი. - როგორც იქნა მოახერხა.
-სად არის, მაინც მუშაობს ხომ?
-კი, დილით წავიდა.
-ასეც ვიცოდი, ეგ ხომ არაადამიანია რა, თავის დაბადების დღეზე მაინც დაისვენოს. პატარა ბორძიკული როგორაა? ხომ კარგად ხართ მარიამ?
-კი, ლაშა-გიორგი, კარგად ვართ.
-მაშინ, იმედია ძალიან არ შეგაწუხებთ. ვიცი რომ ნოდოს გამო აღნიშვნა არ უნდა, მაგრამ ჩვენ მაინც გამოვალთ.
-დამიანეს ძალიან გაეხარდება, გელოდებით.
-საღამოს მანდ ვართ, შენ არაფერი გააკეთო, მოვალთ და სადმე გავიდეთ, ლუკასაც წამოვიყვანთ.
-კარგი, გელოდებით, ლაშა-გიორგი.
დამხმარე ქალს, ძლივს მიაგნო ეზოში.
-ნანი დეიდა, შეგიძლიათ საყიდლებზე გამომყვეთ.
-რა თქმა უნდა შვილო, ოღონდ შენ რამე მოინდომე. - თბილად უთხრა ქალმა, რომელიც სულ მისი უჭმელობით იყო შეწუხებული.
-დღეს დამიანეს დაბადების დღეა და მინდა რაღაცები გავუმზადოთ.
-კარგი, მაშინ ახლავე წავიდეთ რომ მოვასწროთ.
-მე უკვე მზად ვარ, დავითი წაგვიყვანს.

****************
არც ახლა იცოდა სწორად იქცეოდა, თუ არა, მაგრამ ძალიან უნდოდა ის გაეკეთებინა, რისი სურვილიც უბრალოდ სუნთქვის საშუალებას არ აძლევდა. სწრაფად იყიდეს ყველაფერი და სახლში დაბრუნდნენ.
-მარიამ, ძალიან არ გადაიღალო, თუ გინდა კიდევ ვინმეს მოვიყვან და ის დაეხმარება ნანის. - აფორიაქებულმა დავითმა, მუდარით სავსე თვალებით უთხრა.
-დავით, გეფიცები კარგად ვარ, თუ დავიღლები აუცილებლად გეტყვი. - მარიამს ყოველთვის ათბობდა, გოლიათის გულწრფელი სიყვარული და მამაშვილური ზრუნვა. მის სიახლოვ ს განსაკუთრებულად სტკიოდა მშობლების სიცივე, მაგრამ თან ძალიან ბედნიერი იყო მისი გაცნობა რომ მოახერხა.
სამზარეულოში სამივენი თანაბრად მუშაობდნენ, დავითი ცდილობდა როგორმე მისთვის შესაფერი საქმე ეპოვა. მარიამი, გასაოცარი იყო, მაგრამ ამ ორი თვის განმავლობაში პირველად გრძნობდა თავს კარგად. ისე იყვნენ საქმეში გართულნი, ვერავინ გაიგო დამიანეს დაბრუნება. სამზარეულოში წინსაფრიანი ცოლის დანახვაზე ფერები გადაუვიდა.
-მარიამ, რას აკეთებ?
-არაფერს. - ისე უპასუხა, დაიჯერებდით, რომ მართლაც არაფერს აკეთებდა.
-მიხარია, რომ კარგად ხარ, მაგრამ გთხოვ, ზედმეტს ნურაფერს გააკეთებ. - დამიანეს გვერდულად გადაეხარა თავი და სასაცილოდ, ოდნავ შეჭმუხნული შუბლით და მოჭუტული თავლებით ცდილობდა ცოლის დაყოლიებას.
-კარგი. -უთხრა მშვიდად და სამზარეულოდან გამავალს უკან გაჰყვა.
დამიანემ ფეხის ხმაზე მოიხედა.
-დაბადების დღეს გილოცავ! - უთხრა საოცრად თბილი ხმითა და ყველაზე გრძნობიერი სახით.
-ვინ გითხრა?
-რაც მთავარია შენ არ გითქვამს, ხომ შეგეძლო გეთქვა?
-შემეძლო, მაგრამ ეს ხომ მნიშვნელოვანი არაა.
-ლაშა-გიორგი და ანდრია მოვლენ. იციან, რომ აღნიშვნა არ გენოდომებოდა, მაგრამ მაინც გამოვალთ მოსალოცადო. ლეილამ ბოდიში მოგიხადა, რომ ჩამოსვლა ვერ მოახერხა.
-ხო, მეც მელაპარაკა. დიდი მადლობა და ბოდიში ასე რომ შეწუხდი ჩემს გამო.
-არ შევწუხებულვარ.
-მეტი აღარაფერი გააკეთო, რა.
-არა, ყველაფერი მზადაა თითქმის.
-კარგი, მართლა ძალიან დიდი მადლობა, ვიცი რომ ამ ყველაფერს არ ვიმსახურებ. შენს სიკეთეს საზღვრები არ აქვს, იმ ყველაფრის შემდეგ.
-გთხოვ, დღეს ამაზე არ ვილაპარაკოთ. - წამიერად შეეცვალა სახე მარიამს.
-დიდი მადლობა, წყალს გადავივლებ და მეც მოგეხმარებით.
-კარგი.
დამიანე, შესვლისთანავე გამობრუნდა ოთახიდან.
-ეს მართლა ზედმეტია, მარიამ.
-შენ ძალიან ლამაზად მომილოცე დაბადების დღე, მე ვალდებული ვიყავი.
-შენ ჩემთან არაფრით ხარ ვალდებული.
-მაშინ მინდოდა. - მოულოდნელად ასწია თავი, მისმა აწყლიანებულმა, დიდრონმა თვალებმა დამიანე დაამუნჯა. თავს აჯერებდა, რომ ის, რასაც ხედავდა ამ თვალებში, მხოლოდ მისი სურვილი იყო და არა რელობა. ასე უფრო უადვილდებოდა ფიქრი, მასთან განშორებაზე.
-ძალიან ლამაზია, საოცარი.
-ადრე დავხატე, მინდოდა მომეცა შენთვის, მაგრამ ვერ მოვახერხე, დღეს კი სხვა ვერაფერი მოვიფიქრე.
-დიდი მადლობა.
ნახატზე, ის ადგილი იყო გამოსახული, სადაც დამიანეს მთელი ბავშვობა ჰქონდა გატარებული. მისი საყვარელი საბანაო, შორს კი ლეილას სახლი. ძალიან ლამაზი ბუნება და მთის გამჭვირვალე წყალი. დამიანეს არაერთხელ აღენიშნა, რომ ეს ადგილი მისთვის ყველაზე ნათელ პერიოდთან იყო დაკავშირებული.
დამიანე ისევ გრძნობდა რომ თავს ვერ აკონტროლებდა, სასწრაფოდ გამოვიდა ოთახიდან, რომ როგორმე ეიძულებინა თავი არ მიახლოებოდა მარიამს.
-ნანი სად არის? - დამიანემ სტუმრები გააცილა, სახლში შებრუნებულს კი მარიამი მარტო დახვდა გასარეცხი ჭურჭლით ხელში.
-უკვე ღამის ორი საათია, შემეცოდა და გავუშვი.
-კარგი, მაგრამ შეეშვი რა ამ ჭურჭელს, დილით რომ მოვა დარეცხავს, არაფერი მოუვა ასე თუ იქნება.
-არც მე არაფერი მომივა, მართლა კარგად ვარ, თან ნახევარზე მეტი ჭურჭელი უკვე დარეცხა.
-მარიამ!
-კარგი რა, დამიანე, რა მომივა?! მსიამოვნებს, როგორც იქნა რაღაცის კეთების თავი რომ მაქვს.
-ხვალ ბოლო გამოცდა არ გაქვს?
-არა, სამი დღის შემდეგ მაქვს.
-მაშინ მეც მოგეხმარები და უფრო მალე მოვრჩებით.
-შენ ხომ მუშაობ და ძილი არ გეყოფა, ისედაც სულ ექვსზე დგები.
-ასეთი როგორ ხარ?! - ყრუდ, თითქოს თავისთვის იკითხა დამიანემ და მაგიდაზე დარჩენილი ჭურჭლის სამზარეულოში გატანას შეუდგა. ყველაფერში დაეხმარა, ჭურჭლის დამშრალებასა და თავის ადგილას შელაგებაშიც კი. ორ საათში სახლი მთლიანად მილაგებული ჰქონდათ. „ხომ კარგად ხარ?“ „ხომ არ დაიღალე?“ მხოლოდ ამ კითხვებითა და მარიამის უარით შემოიფარგლებოდა მათი საუბარი. ერთმანეთთან მარტოდ დარჩენილნი ვერასდროს ახერხებდნენ ლაპარაკს, გრძნობდნენ, რომ ყოველი ზედმეტი სიტყვა, შეიძლება საბედისწერო ყოფილიყო.
-დღეს ძალიან კარგი დღე იყო, შენი წყალობით. მართლა არ ვიცი ასეთი როგორ ხარ, შენი სითბო და სიკეთე გადამდებია. გააზრება, რომ ასე მე მექცევი, მაგიჟებს. ძალიან დიდი მადლობა.
-არაფრის, დამიანე. - სწრაფად უპასუხა და ოთახში შევიდა. ვეღარაფრით გაეძლო, ამ მოჩვენებითი ბედნიერებისთვის და ერთმანეთთან სრული უსიტყვობის. მთელი საღამო, თითქმის სჯეროდა, რომ ყველაფერი მართლაც ისე იყო, როგორც სხვებისთვის ჩანდა. ყველა ჯერ არ დაბადებულ პატარაზე ლაპარაკობდა, ანდრია და დამიანე იხსენებდნენ თავიანთ ბავშვობას, დამიანეს ბავშვობის სურათებს და მხიარულად გამოთქვამდნენ ვარაუდებს, თუ რითი ემსგავსებოდა პატარა მამას. როგორ გაათამამებდა მათი ძმაკაცი პირმშოს. უყურებდა ამ დროს დამიანეს განაცრისფრებულ სახეს და მხოლოდ მისი დაბერილი ნესტოებით გრძნობდა მის სიცოცხლეს. თავი ზოგჯერ მონსტრი ეგონა, გრძნობდა როგორ ტანჯავდა მას და როგორ ტკიოდა თვითონ. მაგრამ ვერც რაიმე გადაეწყვიტა. ეშინოდა, რომ ბოლომდე ვერ აპატიებდა, ეშინოდა, რომ მისი მიყვარხარ, არ იქნებოდა ის რაც უნდა ყოფილიყო. ეშინოდა იმ ყველაფრის, რაც მათ შორის იყო, თუნდაც ტრაგედიის, რომელიც არ შეიძლება დაგვიწყებოდა.
დამიანე კი ამ დღეს დაენაწევრებინა. თვალებდახუჭული მიწოლილიყო სავარძელში და ყურში განუწყვეტლივ თავიანთი პატარას გულის ცემა ესმოდა. ასე იყო მას შემდეგ, რაც პრველად გაიგონა ეს ხმა. ისევ ვერაფრით თმობდა მარიამის სიახლოვეს, ოთახში გასვლაზე არც კი უფიქრია...

**************
დამიანე გრძნობდა რომ ყოველდღიურად უფრო და უფრო ემოციური ხდებოდა. მარიამის ოდნავ წამოზრდილ მუცელს ჭკუიდან გადაყავდა, მის სიახლოვეს მართლა ვერ აზროვნებდა და გამუდმებით ცდილობდა მისგან შორს ყოფილიყო. პატარას უფრო გამოკვეთილ, გაზრდილი სხეულის დანახვამ, აგრძნობინა, რომ ამ ყველაფერს ვერ ყოფნიდა.
-ბიჭია. - ღიმილით ახარა ექიმმა. დამიანე ვეღარ იმორჩილებდა სხეულს, მარიამის გულწრფელმა, ოდნავშესამჩნევმა ღიმილმა მთელი სისრულით მოიცვა. ახლაც, რაღაც განსაკუთრებულს გრძნობდა შინაგანად. ყოველ წამს უფრო და უფრო დიდი სინანული მოჰქონდა. გააზრება, როგორი ბედნიერი შეიძლება ყოფილიყო ახლა მისი ცოლი, თვითონ, რომ არა მისი ამაზრზენი საქციელი საკუთარ, ისედაც შეზიზღებულ თავს, უარესად აზიზღებდა.
-კარგი იქნება, თუ ჰაერს გამოიცვლით, შეგიძლიათ ბაკურიანში ან გუდაურში ახვიდეთ. - უთხრა ექიმმა მარიამს, როდესაც მისი მდგომარეობის შემოწმებას მორჩა.
-კარგით, ექიმო, დიდი მადლობა. - უთხრა მოუთმენლად დამიანემ და მაშინვე ფიქრი დაიწყო, როგორ მოეხერხებინა მარიამის ქალაქიდან გაყვანა.

*************
-მარიამ, ზეგ გუდაურში ავალთ, ანდრია, იანა, ლაშა-გიორგი და ბავშვებიც მოდიან, ლუკასაც წამოვიყვან. ხვალ შვებულებას მომცემენ და სხვა ყველაფერი მოგვარებულია.
-მე კარგად ვარ, არ არის საჭირო ჩემს გამო გუდაურში წასვლა.
-რადგან ექიმმა თქვა ავიდეთ რა, სულ რამდენიმე დღე, თან ჯერ ისევ თოვლია იქ. იანასთან და ბავშვებთან მოგეწონება.
-კარგი.
-ახლა კი ჩაიცვი და საყიდლებზე წავიდეთ, უარი აღარ მიიღება. აღარ მინდა მარტო ჩემი გემოვნებით გიყიდო.
-დამიანე ყველაფერი მაქვს.
-სხვა ტანსაცმელი გჭირდება, ჩვენი პატარა ხომ ხედავ რომ იზრდება. - ისე უშუალოდ წამოსცდა ეს სიტყვები, როგორც კი გაიაზრა სული შეეხუთა. მარიამს, სახე მოექუფრა ტკივილისაგან და სწრაფად დათანხმდა. დამიანემ უამრავი რამ უყიდა, არაფრის გაგონება უნდოდა, მარიამიც ვერ ახერხებდა
სათანადო წინააღმდეგობის გაწევას ხალხით გარშემოტყმული. ნაქსოვი ქუდი, რომელსაც ულამაზესი ირმები ეხატა, დამიანეს თხოვნით დაიხურა. ისეთი საყვარელი იყო, დამიანე ღიმილს ვერ იკავებდა, არაფრით დადებინა უკან. მორცხვად სცემდა პასუხს, როდესაც რჩევას ეკითხებოდა. ყოველთვის მოსწონდა ქმრის გემოვნებიანი, სადა, დახვეწილი ჩაცმულობა და ეშინოდა ცუდად არაფერი ერჩია. თან ეს ყველაფერი საშინელ უხერხულობას უქმნიდა.

***********************
ორ დღეში ყველანი გუდაურში იყვნენ. იანას, როგორც იქნა დაეძინებინა ალექსანდრე, მარიამს კი ლუკა. დაღლილები ჩამომსხდარიყვნენ დივანზე. ლაშა-გიორგი ცდილობდა ყველანი ბარში წასვლაზე დაეთანხმებინა. მარიამს უცებ სახე შეეცვალა, სწრაფად დაიდო ხელი მუცელზე. დამაინე გაფითრდა.
-მარიამ რა გჭირს? - თითქმის ერთხმად ჰკითხეს.
-გაინძრა, პატარა გაინძრა. - გაუბედავად წამოიძახა მარიამმა.
-დამიანე, რას გაშეშებულხარ, მოდი აქ. - აღფრთოვანებული იანა, არაფრით ეშვებებოდა დამიანეს, რომელიც ერთ ადგილს მილურსმვოდა. ბოლოს ბიჭების ხმამ გამოარკვია. ძლივს მიუახლოვდა მარიამს, გრძელი, ლამაზი თითები ნერვიულობისაგან უთრთოდა. გაუბედავად შეეხო მარიამის მუცელს, პატარას მოძრაობა, რომელიც მართლაც ადვილად შესამჩნევი იყო, რეალურს ხდიდა სხვა, სულ სხვა, სხვაფერი განზომილების არსებობას. ყველაფერი გაქრა, საერთოდ ყველაფერი, მარიამის ვერდამალული ბედნიერების, დიდრონი აწყლიანებული თვალების, პატარას სიცოცხლის წყურვილისა და ყველაზე დიდი სიყვარულის გარდა, რომელიც ადამიანს, მისთვის შეუძლებელს შეაძლებინებს ხოლმე.


დამიანეს საშინელი ძალისხმევა დასჭირდა თავი რომ ხელში აეყვანა, მაშინვე დათანხმდა ლაშა-გიორგის ბარში წასვლაზე. მიუხედავად ალექსანდრეს ძიძის იქ ყოფნისა, გოგოებმა მაინც უარი თქვეს წასვლაზე. ბუხარი და ცხელი ჩაი არჩიეს.
დამიანემ საოცარი სიფრთხილით გამოაღო კარი, მაგრამ მარიამს ეღვიძა. ატირებული ლუკა მიეწვინა გულზე და ფრთხილად არწევდა.
-მაპატიე, მომიყვანე და შენ დაიძინე. - ჩახლეჩილი ხმითა და ჩასისხლიანებული თვალებით მიუახლოვდა.
-ასე მალე რატომ დაბრუნდით?
-ასე გადავწყვიტეთ, არ იყო კარგი სიტუაცია. დიდი ხანია რაც გაიღვიძა?
-არა, ახლახანს, მაგრამ მგონი იძინებს ისევ.
-მომიყვანე.
-მეყოლება დამიანე, შენ დაწექი.
დამიანე დივანზე ჩამომჯდარი ელოდა ლუკას ჩაძინებას, როგორც კი მარიამმა თავის გვერდით დააწვინა პატარა, თვითონაც მიწვა დივანზე. არც იმ ღამით ძინებია, ლუკა პირველივე წამოტირებისას აიყვანა ხელში მარიამი, რომ არ გაეღვიძებინა და პატარასთან ერთად ბუხართან მჯდომმა გაათენა ის ღამე. დილით ყველანი სასტუმროს რესტორანში შეიკრიბნენ, მარიამი და დამიანე თითქოს ერთმანეთს გაურბოდნენ წინა საღამოს შემდეგ. მარიამი თითქოს ისევ გრძნობდა ქმრის თბილი, აკანკალებული ხელის შეხებას.
-შენმა ქმარმა გაგვაგიჟა, ასეთი სენტიმენტალური და რომანტიკოსი როდის გახდა აზრზე არ ვართ. - როგორც კი შეკვეთა მისცეს, მაშინვე წამოიწყო ლაშა-გიორგიმ. დამიანე მაშინვე მიხვდა რის თქმასაც აპირებდა, მაგრამ მის შეკრულ შუბლს და განრისხებულ თვალებს შედეგი არ მოჰყოლია. -მარიამ, ბოლომდე მომისმინე და წინასწარ არ ინერვიულო. - სიცილით გააფრთხილა ლაშა-გიორგიმ. - გუშინ, როგორც კი მივედით ბარში, შენს სიმპათიურ ქმარს ეგრევე მიაქციეს ყურადღება. ეს იჯდა ასე, შუბლგაუხსნელად ბარის დახლთან, ვიღაც ქალი თვალებით ჭამდა, მე და ანდრია ვაშაყირებდით. ეს ქალი მოვიდა რაღაცებს ეკითხება, ეს იღრინება, წესიერად სიტყვა არ უთხრა. ბოლოს რომ მივხვდით ყელში ამოუვიდა, დამიანე ეუბნება ახლა ნეტა შენს ადგილას ჩემი ორსული ცოლი იჯდესო და ეგრევე წამოვიდა, ერთი საათი არ იყო გასული.
-ლაშა-გიორგი, აბა ანდრიაზეც მომიყევი რას შვრებოდა, გამთენიისას რომ მობრძანდით. - სიცილით ჰკითხა იანამ, ამით თითქოს დაძაბულობა გაიფანტა, მხოლოდ რამდენიმე წამით უყურეს თვალებში ერთმანეთს დამიანემ და მარიამმა. მარიამს არაერთხელ შეუმჩნევია, ქალების მოურიდებელი მზერა, საკუთარ თავსაც არ უმხელდა, რომ უნებურად, მაგრამ მაინც ეჭვიანობდა, ახლა კი, დამიანეს საქციელი ისევ ასე უნებურად, გულის სიღრმეში ძალიან ესიამოვნა.
„მარტი აპრილის რეპეტიციას იწყებდა“, ნანატრი თოვლი, მოთმინებით ქრებოდა, მაგრამ არც ერთს უნანია გუდაურში ასვლა. მაინც სასიამოვნოდ გაატარეს ის რამდენიმე დღე.
დაბრუნებულებმა, ლუკა დატოვეს სახლში. ლიკუნას გულწრფელად უხაროდა, ქმრის მეგობრები რომ არ ივიწყებდნენ მის ოჯახს. ნოდოს გარდაცვალების შემდგე, მათ ყველა პრობლემასა, თუ საჭიროებას ბიჭები აკმაყოფილებდნენ. თბილად მოეფერა მარიამის მუცელს და დაპირდა რომ შემდეგში აუცილებლად წავიდოდა მათთან ერთად.
-ტყუპებმა დარეკეს, უნდათ სახლში რომ მივალთ სკაიპით დაგველაპარაკონ. - თქვა სახლიდან გამოსვლისთანავე დამიანემ.
-ძალიან მომენატრნენ.
-მწც, ვერ ვიჯერებ უკვე ამხელები რომ არიან.
სახლში მისულებმა, გამოცვლისთანავე ტყუპებს დაურეკეს. 1+1+1=1, მარიამს სუნთქვა შეეკრა სკაიპზე გაკეთებული წარწერის დანახვაზე. ქვეცნობიერში შემორჩენილი უცნაური მაგალითი, ახლა კიდევ ერთი ერთიანით. ძლივს გაძლო ლაპარაკის დასრულებამდე, დამიანემაც რამდენჯერმე გადმოხედა, ვერაფრით აეხსნა მისი უეცარი აფორიაქება. მას ვერც კი წარმოედგინა, რომ მარიამი ყველაზე წრფელ და უცნაურ აღიარებას მიუხვდა.
-ხომ კარგად ხარ? - გაუბედავად ჰკითხა დამიანემ, როგორც კი ტყუპებთან საუბარი დაასრულეს.
-კი, ალბათ ცოტათი დავიღალე, დასაძინებლად დავწვები.
-კარგი, თუ რამე გაწუხებს მითხარი.
-არაფერი, დამიანე, მშვიდი ძილი.
-შენც, უფალი გფარავდეს.
მარიამი მოუსვენრად დადიოდა ოთახში, ცრემლები ახრჩობდა. გააზრება, რომ დამიანეს უყვარდა, უყვარდა მაშინაც როდესაც პირველად წავიდა ავღანეთში ბევრ რამეს ცვლიდა. დამიანე კი ისევ სავარძელში იჯდა, შიში რომ ის კარგად არ იყო, მოსვენებას არ აძლევდა, ვერც შესვლა გაებედა, მაგრამ თითოეული ნაბიჯი ესმოდა ოთახიდან.
***********
ცოლის თანდათანობით უფრო წამოზრდილი მუცელი. უნებურად, გაუსაძლისი ტკივილის მიუხედავად გაჩენილი ოცნებები. დამიანეს მაინც ეფიქრებოდა მომავალზე, იცოდა, ყველაფრის ფასად რომ მოუწევდა მიცემული სიტყვის დაცვა, მაგრამ მარიამის დანახვა ანაწევრებდა. საოცარი ბედნიერებით ავსებდა მისი თითოეული თბილი გამოხედვა და უშუალოდ ნათქვამი სიტყვა.
******************
-მარიამ, ტყეში გავისეირნოთ, უკვე თბილა და თქვენთვის კარგი იქნება.
-კარგი, ახლავე გავემზადები. - ყრუდ ჩაილაპარაკა მარიამმა და თვალი შეავლო ქმრის შესამჩნევად გამხდარ სხეულს.
ბინდი ნელ-ნელა ეპარებოდა ტანმაღალი ხეების ჯარს. ახლადამოსული ბალახი შესაშური სიმწვანით იწონებდა თავს. მიდიოდნენ უხმოდ...
-ხომ არ გცივა? - ცადა ნახევარსაათიანი სიჩუმე დაერღვია.
-არა, სასიამოვნო ტემპერატურაა.
-ხვალ ისევ ექიმთან ვიზიტის დღეა.
-კი, მახსოვს, დიდი მადლობა.
-ხვალ ჩვენები რუსეთს ხვდებიან, რაგბში, არ გინდა რომ წამოხვიდე? - ისე უნდოდა, როგორმე გაერთო, ვერც კი გაიაზრა, როგორ დაპატიჟა, თავისი ექვსი თვის ფეხმძიმე ცოლი რაგბის საყურებლად, სტადიონზე. მარიამმა, გაოცებული სახით შეხედა. - ბიჭები და იანა მიდიან, ვიფიქრე შეიძლება შენც გდომოდა. - იანასთან იცოდა მარტივად მოაგვარებდა საქმეს, თუ ეტყოდა მარიამს უნდა წამოსვლაო. თავის ბავშვურ საქციელზე გულში გაეცინა, თან იმაზე დაიწყო ფიქრი, მარიამისთვის საშიში არ ყოფილიყო.
-მინდა, სტადიონზე არასდროს ვყოფილვარ.
-შენს ექიმს დავურეკოთ და თუ გვეტყვის რომ შეიძლება, წავიდეთ. ბოდიში წინასწარ რომ გითხარი.
-რატომ არ უნდა შეიძლებოდეს? - გაბუტული ბავშვივით წამოიძახა მარიამმა.
-ბევრი ხალხი იქნება, ხმაური და რა ვიცი.
დამიანემ სახლში მისვლისთანავე დაურეკა ექიმს, რომელსაც უარი არ უთქვამს. მეორე დღეს, ექოსკოპიამ კიდევ უფრო დაამშვიდათ, პატარა კარგად ვითარდებოდა და არც რაიმე პრობლემა იყო. დამიანეს უკვე შეეძლო მონიტორზე შვილის სხეულის, კიდურების გარჩევა. ეს რაღაც არაბუნებრივი შეგრძნება იყო ორივესთვის, ვერაფრით შეეჩვივნენ, ყოველი ვიზიტისაც აღელვებისგან ხმას ვერ იღებდნენ, ვითომ შეუმჩნევლად უყურებდნენ ერთმანეთს.
************************
იანას დათანხმება მართლაც არ გასჭირვებიათ. ბიჭები ჯერ ნოდოს საფლავზე იყვნენ, რომელიც წლების წინ საკმაოდ წარმატებული რაგბისტი იყო. ამ თამაშს ყოველთვის განსაკუთრებული ენთუზიაზმითა და ჟინით უყურებდნენ, ქართველი ბიჭების წარმატებული თამაში კი ყველაზე დიდი სტიმული იყო, ყველა თამაშზე დასასწრებად. ახლა პირველად მიდიოდნენ ნოდოს გარდაცვალების შემდეგ და ყველას თავისებური სულიერი სიმძიმის დაღი დამჩნეოდა სახეზე.
უამრავი გულშემატკივარი, განსაკუთრებულად, თავისებურად განცდილი ყველა ლელო. დამიანეს დედამიწაზე ყველაზე მზრუნველი თვალები და ბედნიერება, რომელსაც ისინი ჰქვია.
მარიამის გულწრფელი სიახრული და 48:0. ემოცია, რომელიც დაუკითხავად გეპატრონება და ყველაზე ნათლად ნაგრძნობი ერთიანობა, ერთმანეთის გამარჯვებით ანთებულ თვალებში.
-როგორც კი ალექსანდრე და ლუკა წამოიზრდებიან, მაშინვე შევიყვანოთ რაგბზე, მერე შენი პატარაც ძმაო. აზრზე ხარ როგორი ძმაკაცები იქნებიან. - თბილმა ღიმილმა სახე გაუნათა ანდრიას, თითქოს უკვე ხედავდა მათ თამაშს, ისეთი გრძნობით ლაპარაკობდა. -ისე შენ, სანამ ჩვენს შვილებს ძიას არ დაუძახებენ შენები, არაფერი იფიქრო. - სიცილით მიუბრუნდა ლაშა-გიორგის.
-მე თქვენი ბედნიერებაც მყოფნის და თქვენგან განსხვავებით ჩემს გემოზე ვცხოვრობ. - სასაცილოდ დაეღრიჯათ ლაშა-გირგი.
-შენ ქმრებს ნუ გვიქეზებ და გვიფუჭებ. - გამოაჯავრა, ვითომ გაბრაზებულმა იანამ.
******************
ყველა განსაკუთრებული სითბოთი სავსე დღე, უფრო და უფრო აშორებდათ ერთმანეთს. დამიანეს წონაში კლება და ჩაშავებული თვალები, ბიჭებს დიდი ხანია აწუხებდათ. არაფრით იჯერებდნენ, რომ ყველაფერი კარგად იყო, მაგრამ დამიანე ცოცხალი თავით არ ამბობდა არაფერს. არ უნდოდა მარიამს მათთანაც უხერხულად ეგრძნო თავი. ბიჭებსაც ვერანაირი მიზეზი ეპოვათ, ამიტომ ისევ ნოდოს გარდაცვალებასა და მარიამის სისუსტეს აბრალებდნენ ყველაფერს. ფიქრობდნენ, რომ ბავშვის დაბადება თავიანთ ძმაკაცს ძველ მდგომარეობას დაუბრუნებდა.
დამიანე ისევ მისგან სიშორეში პოულობდა შვებას, დღის უმეტეს ნაწილს ბაზაზე ატარებდა, რადგან ნანის სახლში ყოფნა აიმედებდა, ღამით კი ისევ სავარძელში ეძინა. ახლა რადგან სირბილს ვეღარ ახერხებდნენ, დამიანე ცდილობდა ყველა შესაძლებლობისას სასეირნოდ გაეყვანა, მაგრამ მხოლოდ ზედაპირულ, ფორმალურ თემებს ეხებოდნენ.
********************
ბაზიდან ახალი დაბრუნებული იყო, უკან მისვლა რომ სთხოვეს.
-მარიამ, უნდა წავიდე, ღამით ვერ მოვალ, ნანის უკვე ვთხოვე და დარჩება დღეს. თავს გაუფრთხილდი. - სახლიდან ისე გავიდა ეგონა სხეული სულიანად შინ, მისი შეშფოთებული თვალების დასამშვიდებლად, სავარძელში მძინარი დატოვა.
მარიამმა აწყლიანებული თვალები გააყოლა მის ძლიერ, ბრგე, სამხდრო ფორმით შემოსილ სხეულს. მართალია არაფერი უკითხავს, მაგრამ მისმა მოულოდნელმა წასვლამ, თანაც გამოუცვლელად ძალიან ააფორიაქა. მთელი ღამე არ ეძინა გამთენიისას მისი დაბრუნება არ გამოპარვოდა. ის კი არ დაბრუნდა. მთელი დღე დაძაბული იჯდა ეზოში, რომ მისი მანქანის ხმა შორიდანვე გაეგონა. პატარა თავისი გამუდმებული მოძრაობით, თითქოს ეხმიანებოდა დედის ნერვიულობას. საოცარი სინაზით ეფერებოდა შვილს, იცოდა რომ არ უნდა ენერვიულა, მაგრამ შიში მარწუხებივით შემოჭეროდა გულს. მოქუფრული ცა, დანაწევრებული ღრუბლების სიშავეშეპარული სითეთრე შემზარავი იყო.
-ნანი დეიდა, შეგიძლიათ დამიანეს დაურეკოთ, მე ტელეფონი დამიჯდა. ჰკითხეთ როდის დაბრუნდება. - გასძახა ეზოში გამოსულ ქალს აფორიაქებულმა.
-ტელეფონი გამორთული აქვს. - უთხრა, მოახლოებულმა ნანიმ, რამდენიმე წამში. შიში თანდათან უძლიერდებოდა. ვეღარაფრით ახერხებდა მოთმინების მოკრებას. მაშინვე აიღო ტელეფონი, რომელიც სულაც არ იყო დამჯდარი და გაუბედავად აკრიფა ნომერი.
ღამის ოთხი საათი იყო, უკვე მეასედ რეკავდა, იმ იმედით რომ ახლა მაინც გააგონებდა. არ აინტერესებდა,როგორ მიიღებდა ამას დამიანე, ან რას ნიშნავდა მისი ეს საქციელი.
ამ დროს კი დამიანეს ფეხზე მიღებულ ჭრილობას უკერავდნენ. უხაროდა რომ ყველაფერი დამთავრდა, მაგრამ ერთი სული ჰქონდა ცოლის მდგომარეობა შეეტყო. როგორც კი ჭრილობის გაკერვას მორჩნენ, ექიმისთვის აღარ მოუსმენია, გაუჭირდა ნაბიჯის გადადგმა, მაგრამ იცოდა, რომ ის ნერვიულობა, ნერვიულობდა მიუხედავად ყველაფრისა. მაშინვე აიღო წინა დღით ჩაბარებული ტელეფონი და მანქანაში ჩაჯდა. ამდენი გამოტოვებული ზარის დანახვაზე, გული მოეწურა. თბილად აკოცა მის გაკეთებულ ჯვარს და გამეტებით დააჭირა მტკივანი ფეხი გაზის პედალს. ოც წუთში სახლში იყო. მარიამი სავარძელში ჩაძინებული დახვდა, კარის ხმაზე სასაცილოდ მოისრისა თვალები. რადგან დამიანე არ ელოდა, არც კი უფიქრია ოთახში შესულს კოჭლობა დაემალა.
-ფეხი გტკივა? - ჰკითხა შიშჩამდგარი თვალებით, მისი დანახვით უეცრად გამოფხიზლებულმა.
-სამსახურში გადამიბრუნდა და ოდნავ მტკივა სიარულისას. - რადგან შარვალი გამოცვლილი ჰქონდა, ეგონა მარიამს ადვილად დააჯერებდა, მაგრამ ჭრილობიდან გამოჟონილმა სისხლმა, რომელსაც გაფითრებული მარიამი თვალს არ აშორებდა, მისი ყურადღებაც მიიქცია. -მართლა არაფერია, მარიამ, ნაკაწრია. გთხოვ დაწექი, აქ ცოდო ხარ. - თითქმის ძალით მიიყვანა ოთახამდე, თან ცდილობა ფეხის ტკივილი არ შეემჩნია.
მარიამს საშინლად ტკიოდა მუცელი. რამდენიმე წუთი ფიქრობდა გაუვლიდა, მაგრამ გაძლიერებული ტკივილი სუნთქვას უკრავდა. შიშმა ხელები გაუყინა. კიდევ მოითმინა რამდენიმე წუთი, არ უნდოდა ტყუილად შეეწუხებინა დამიანე, მაგრამ დაშვებამ, რომ შეიძლება მათ შვილს რაიმე დამართნოდა ყველაფერი დაავიწყა. ძლივს მოახერხა დამიანესთვის დაძახება, რომელსაც წუთიც კი არ დასჭირვებია ოთახში შესასვლელად.
-ძალიან მტკივა. - ჩაილაპარაკა ყრუდ და მტირალმა სული ძლივს მოითქვა.
-ნუ გეშინია, მარიამ ნუ გეშინია. - შეუსვენებლად იმეორებდა დამიანე. არ უნდოდა შეემჩნია სისხლით დასვრილი ხელები. გამეტებით მიეკრა გულზე, მარიამის აკანკალებული სხეული და უფალს თხოვდა არ გაემეტებინა, მიუხედავად იმისა, რომ არაფრით იმსახურებდა წყალობას. ჩემი ბრალია, ჩემი ბრალია, დაძაბული იმეორებდა გულში და გაუბედავად ჰკოცნიდა შუბლზე. დამიანეს შეშლილი სახის დანახვაზე, სახლის დაცვა მაშინვე მიხვდა რომ საჭესთან უნდა დამჯდარიყო.
-ნუ ტირი, გეფიცები ყველაფერი კარგად იქნება, გემუდარები ნუ ტირი. - დამიანე, ცდილობდა თვითონაც დაეჯერებინა თავისი სიტყვები. საავადმყოფოში გატარებული პირველი ორი საათი საშინლად გაიწელა. დამიანეს არავისთვის დაერეკა, დაცვის ბიჭიც კი უკან გაუშვა. თითქოს უნდოდა ტკივილს, მთელი ძალით, მარტოდმარტო შეჯახებოდა. ყველაფრისაგან დაცლილი, გაყინული თვალებით აკვროდა საავადმყოფოს ცივ კედელს. ექიმის დანახვისას, უბედურების მოლოდინში, ძლივს ამოიღო ხმა.
-საბედნიეროდ მცირე სისხლდენა ჰქონდა, მომდევნო რამდენიმე საათი გადამწყვეტი იქნება. შეიძლება ნაადრევად მშობიარობა დაგვჭირდეს, ბავშვის სიცოცხლის შესანარჩუნებლად. ადრეც გითხარით, თქვენს შვილს ძალიან უნდა სიცოცხლე. თქვენმა ცოლმა კი ალბათ რაღაცაზე ძალიან ინერვიულა, ან შეიძლება ფიზიკური დატვირთვის ბრალი იყოს. ასე არ შეიძლება.
-ნაადრევად მშობიარობა საშიშია?
-არც ისე, მაგრამ სასურველი ნამდვილად არ არის. ყველანაირად ვეცდებით, რომ ეს არ მოხდეს.
-ძალიან გთხოვთ.
-ხომ გითხარით, ყველაფერს გავაკეთებთ. ფეხი სულ სისხლიანი გაქვთ.
-არაუშავს, სერიოზული არაფერია.
-ასე არ შეიძლება, წამომყევით და გადაგიხვევენ.
-ჯერ რომ ვნახო არ შეიძლება?
-ჯერ სძინავს, ფეხს გადაგიხვევენ და მერე ნახეთ.
***************
საავადმყოფშოში გატარებულმა რამდენიმე დღემ საკუთარი თავისადმი უარესი ზიზღი გაუჩინა, მარიამი და პატარა ხომ მასზე ნერვიულობის გამო იყვნენ საფრთხეში. ამ დღეებმა, უფრო დაარწმუნა თავისი გადაწყვეტილების სისწორეში, უკვე აღარ ეჩვენებოდა შეუძლებლად მათგან შორს ყოფნა, მოკვდებოდა და ამას გააკეთებდა. კვირის ბოლოს მარიამი გამოწერეს, მაგრამ თხოვეს წოლითი რეჟიმი დაეცვა. დამიანეს ერთი სიტყვაც არ უთქვამს მისთვის, ჩამქრალი თავლებით, ბეჭებში მოხრილი დადიოდა სახლში. ჩაშავებული უპეები, დაღლილი თვალები... უძილობისა და უჭმელობისაგან გამოფიტული სხეული გაუნძრევლად იჯდა სავარძელში. თავს მათზე უნებური ოცნების უფლებასაც კი აღარ აძლევდა. ნოდოს გარდაცვალების შემდეგ უკვე მეათედ კითხულობდა „სამ მეგობარს“, ტკივილს არაფრით აძლევდა სიკვდილის საშუალებას. ამ წიგნის პირველი წაკითხვის შემდეგ, ოთხივენი ერთმანეთს დასცინოდნენ რემარკს ნეტა რომელი გამოვრჩითო. მარიამი კი ამ დროს გაუბედავად ადგამდა ნაბიჯებს, საწოლიდან ოთახის კარამდე და უკან. ხვდებოდა, რომ სიყვარულმა ყველაფერი მოიცვა, რომ მისი ქმრის ღრმა, გაუსაძლისი ტკივილით სავსე თვალებმა ყელაფერი უპატიებელი დაიტია და შთანთქა. ვეღარ უძლებდა მის სიშორეს და ტანჯვას. ვეღარც გამოუთქმელ შიშს ყველა მისი სამსახურში წასვლის წინ. ვერც გამოუთქმელ ბედნიერებას, დამიანეს წარმოუდგენელი მზრუნველობისა და სითბოს საპასუხოდ. გაუბედავად გამოაღო კარები, ფეხაკრეფით მიუახლოვდა მის სავარძელს, გული ამოვარდნას ჰქონდა...
-შეიძლება, რომ კალთაში ჩაგიჯდე? - დამიანეს ეგონა მოესმა. მხოლოდ მისი აწყლიანებული, თვალები მეტყველებდა, რომ მისი სიტყვები გაიგონა. მერე კი... მერე მარიამის თბილი სუნთქვა იგრძნო ყელთან...


თითქოს პირველად იგრძნო თავი საკუთარ ადგილას. ბედნიერებისა და გამოჩენილი გაბედულებისაგან გული გამალებით უცემდა, გამეტებით ეკვროდა ქმრის სხეულს.
დამიანეს ყველაფერი დაავიწყდა, ეგონა გული ამოუვარდებოდა. სუნთქვითაც კი ფრთხილად სუნთქავდა, იმის გააზრებაც კი ზაფრავდა, რომ შეიძლება მარიამი უეცრად ამგდარიყო მისი მუხლებიდან. მოეშორებინა მსუბუქი ხელი მისი მხრიდან და ვეღარ ეგრძნო მისი აჩქარებული გულის ცემა, მისი მოუთმენელი სუნთქვა ყელთან. რამდენიმე წუთი დასჭირდა გაუბედავად ხელი რომ მოეხვია ბეჭებზე. მზად იყო ცხოვრების ბოლომდე ასე მჯდარიყო, გაუნძრევლად, უბრალოდ ეგრძნო, რომ მას ეს უნდოდა. უკვე საათზე მეტი გასულიყო, ისევ ჩვეული უსიტყვობა და ზღვარსგადასული ემოციები. მარიამმა იფიქრა, რომ დამიანეს ჩაეძინა. ვეღარაფრით მოითმინა, ფრთხილად აკოცა ყელზე, მაგრამ დამიანეს ისევ აჩქარებულმა გულის ცემამ მიახვედრა რომ ეღვიძა. დამიანეს უკვე მართლა ეპარებოდა ეჭვი ყველაფრის რეალურობაში. სურვილი ახრჩობდა მასაც ეპასუხა კოცნით, მაგრამ შიში, რომ დააფრთხობდა განძრევის საშუალებას არ აძლევდა.
-ასე ცოდო ხარ, რამდენი ხანია აქ გძინავს და ახლა მეც დაგემატე. - უთხრა, ისე რომ თავიც არ აუწევია მისი მხრიდან.
-მე, მე ყველაზე კარგად ვარ ახლა. შენ ცუდად ზიხარ? - წამოიძახა მოუთმენლად, შეშინებულმა, რომ ის მალე ადგებოდა.
მარიამი ხვდებოდა, რომ მხოლოდ ამ ნაბიჯით ვერ უთხრა ყველაფერი რაც უნდოდა რომ ეთქვა მისთვის. მისი ტკივილიანი, შიშით სავსე თვალები გაუსაძლისად ტკენდა.
-დამიანე, აღარ მინდა რომ მოგშორდე. - უთხრა და ცრემლები წამოუვიდა.
-მაგრამ, მე ხომ ამას არ ვიმსახურებ მარიამ, არ მინდა ჩემთან თუნდაც უმნიშვნელო ტკივილის ფასად იყო.
-მიყვარხარ. აღარ შემიძლია, შენგან შორს ყოფნა, აღარ შემიძლია გამოზომილი ემოციებით ცხოვრება. მაგიჟებს, ის რომ შენ შენს შვილზე ფიქრი გაშინებს, შენი დასუსტებული სხეული და ჩაშავებული თვალები. აღარ შემიძლია ჩვენი დუმილის ატანა. მახრჩობს ყველა ვერ ნათქვამი მიყვარხარ, შენი ტკივილით სავსე თვალები, როდესაც რაიმეს დამსახურებულად იღებ და დაუმსახურებელი გგონია. აღარ მინდა ჩვენს პირველ სამ კვირაზე ლაპარაკი. ამაზე ძალიან ბევრი ვიფიქრე, შეიძლება მეც მოვქცეულიყავი ასე შენს ადგილას.
-შენ ჩემნაირი არ ხარ.
-დამიანე, მორჩი. თუ გიყვარვარ...
-მარიამ, ხომ იცი, რომ მიყვარხარ. - დამიანემ, გული, სული ამოაყოლა ამ სიტყვებს.
-მაშინ აღარ მინდა ამაზე ლაპარაკი. აღარ მინდა აქ მძინარეს გხედავდე. შენ ხომ გინდა რომ მე არ ვინერვიულო? შენ ხომ მეუბნები, რომ შენთვის ჩემი ბედნიერებაა მთავარი? - მარიამი, ფრთხილად ჩამოვიდა მისი მუხლებიდან და წინ დაუდგა დამიანეს, რომელიც მისი ადგომისთანავე წამოდგა. მარიამი ყველაზე საყვარელი იყო, ყველაზე სუფთა. ფიზიკურად მტკივნეული იყო, მტირალი, ორსული ცოლის ყურება, რომელიც მხოლოდ იმიტომ იტანჯებოდა, რომ მან თავის თავს ვერ აპატია. - დამიანე, მე ყველაზე უბედური ვიქნები, თუ კიდევ გნახავ ჩამქრალი თვალებით. თუ კიდევ შემეშინდება იმის, რომ ჩვენი შვილი შენს გარეშე გაიზრდება. იმ ღამემ, ჩვენი პატარა გვაჩუქა, როგორ შეიძლება ამ ღამეს ვერ გპატიობდე. შენ იმდენად კეთილი ხარ, იმდენად სხვანაირი, რომ ყველაფერს ცუდს რაც ჩვენს შორის იყო აუფერულებ. ვიცი რომ ისეთი არ ხარ. შენ იმასაც კი არ მიაქციე ყურადღება, რომ მამაჩემმა ყველაფერი ფასეული გაგინადგურა. შენ მე შეგიყვარდი, ყველაფრის გარეშე. რატომ არ შეიძლება, მე მიყვარდე და არ ვაქცევდე იმ რამდენიმე ღამეს ყურადღებას, რაც შენი კი არა, იმ ყველაფრის დამსახურებაა რისი გადატანაც მოგიხდა.
-მარიამ, მართლა არ ვიცი, როგორ შეგიძლია ასეთი იყო. გთხოვ, ნუ ნერვიულობ.- დამიანე ვერ იჯერებდა რაც ესმოდა.
-მე იმიტომ ვნერვიულობ, რომ შენ ცუდად ხარ. აღარ შემიძლია, დამიანე აღარ შემიძლია ასეთს გიყურო.
დამიანეს, ეს პაწაწინა, გაბერილი არსება ყველაზე დიდ სისუსტედ ექცა. სისუსტედ, რომლისაც არ რცხვენოდა, რომელზე გამარჯვებაც არ უნდოდა. მიუხედავად იმისა, რომ მარიამის სიტყვებს ოდნავადაც არ შეუმსუბუქებია მისი სინდისი, მძიმედ გადაადგა ბოლო ნაბიჯი, რომელიც ცოლთან აშორებდა. გაუბედავად შემოხვია აკანკალებული ხელისგულები ცოლის გაბერილ მუცელს. რამდენიმე წუთი თვალებით, რომელიც სითბოს ვერ იტევდა, დაუხამხამებლად უყურებდა ცოლის ცრემლიან თვალებს, მერე კი ფრთხილად შეეხო მის ტუჩებს. ჯერ არ განცდილმა სითბომ ერთიანად მოიცვა, ეგონა ბედნიერებას ვერ გაუძლებდა. პირველად გრძნობდა, რომ ეს მხოლოდ მისი სურვილი არ იყო. პატარას მოძრაობაზე, ორივეს გაეღიმათ. თითქოს არაფერს მნიშვნელოვანს ტოვებდა.

*****************
დილით, გამოფხიზლებამდე ქვეცნობიერად გრძნობდა ბედნიერებას, მერე კი ისევ პატარას მოძრაობა იგრძნო. იმ წამშივე გამოფხიზლდა, მძინარი მარიამის დანახვამ გააგიჟა. ფრხილად აკოცა თმებზე, ცდილობდა მთელი სისავსით ეგრძნო შვილის მოძრაობა, რომელიც ენერგიულად ეხმიანებოდა დედამისის მუცელზე, ფრთხილად მოძრავ მამის ხელს. „ ჩემი ცოლი და შვილი“ ფრთხილად იმეორებდა დამიანე და ხვდებოდა, როგორ ცდებოდა ეს შესაძლებლობებს. მარიამსაც მალევე გაეღვიძა. დამიანე პირველად ხედავდა, მის ბედნიერებისაგან გაბრწყინებულ დიდრონ თვალებს, სულ პატარა ჩრდილის გარეშეც.
-მიყვარხარ. - გამოფხიზლებაც არ აცადა, ისე დაუკოცნა მთელი სახე.
-მიყვარხარ. - გაიმეორა მარიამმა და ფრთხილად დაუწყო ფერება, თავისი პაწაწინა ხელებით. - დღეს მე გაგიკეთებ საჭმელს და სულ შეჭამ იცოდე. - დაემუქრა გაგულისებული ბავშვივით.

*************

სახლში ისეთი მხიარულება იყო, ნანი გაოცებული შევიდა სამზარეულოში. ერთმანეთის საოცარ სიყვარულს ყოველთვის ამჩნევდა, მაგრამ ვერასდროს ხვდებოდა რატომ იყვნენ ასეთი მოწყენილები, ახლა კი თითქოს ყველაფერი თავის ადგილას დამდგარიყო. საკუთარი ბედნიერება სამზარეულოში, მალევე შემოსული დავითის სახეზე, ყველაზე ნათლად დაინახეს.

***************
სიმშვიდე, რომელიც ისე გამჯდარიყო ყველაფერში იფიქრებდით, რომ შეეხებოდით. ულამაზესი ვარდებით სავსე ეზო და დამიანეს კალთაში მჯდომი მარიამი, რომელსაც პატარა ბავშვივით ჩაერგო თავი მის ყელში. ასეთი იყო მათი სარამოები. იმ დღესაც დამიანე ახალი დაბრუნებული იყო სამსახურიდან, მარიამი ბედნიერი სახით ჩამოუჯდა მუხლებზე და ის იყო ყელზე, მისთვის გამორჩეულ ადგილას უნდა ეკოცნა, მოულოდნელად რომ თვალები გაუფართოვდა.
-ეს...
-ეს სულ პატარა ტატუა. - ეშმაკურად გაუბრწყინდა თვალები დამიანეს.
-1+1=1 - დაბნეულად ამოიკითხა მარიამმა.
-ეს მაგალითი ყველაზე მარტივად გამოსახავს ისეთ ოჯახს, რომელზეც ვოცნებობდი. მე, შენ, ჩვენ... ჩემთვის ყველაფრად იქეცი, შეიძლება ეს უკვე გაცვეთილია, ბანალურია... შეიძლება ჩემს ასაკსაც არ შეეფერება, მაგრამ არ ვიცი სხვანაირად როგორ ვთქვა. შემიყვარდი და მივხვდი, რომ უამრავი რამ მაკლდა... თითქოს ადამიანები, ადამიანის სახეს ერთმანეთის პოვნის შემდეგ ვღებულობთ. ისევ გაცვეთილი, მაგრამ ყველაზე ჭეშმარიტი, მეორე ნახევარი.
-როდესაც პირველად დამირეკე ავღანეთიდან, მაშინ დავინახე შენს სკაიპზე, მაგრამ ვერ მიხვდი... ტყუპებთან ლაპარაკისას კი, როდესაც კიდევ ერთი ერთიანი გქონდა დამატებული, ჩემთვისაც ამოხსნადი გახდა ეს მაგალითი.
-ზოგჯერ გრძნობებს ვერ ვიტევთ. მე კი სულ ასე ვარ შენი წყალობით, მაგრამ მაშინ, რადგან შენ ვერ გეუბნებოდი, ისე მინდოდა ეს რაღაცნაირად მაინც მეთქვა, რომ თინეიჯერივით ყველაფერი საკიპზე წაწერილ უცნაურ მაგალითში გადმოვიტანე. არ მეგონა თუ ყურადღება მიაქციე.
-მიყვარხარ. ეს ტატუ საოცარია, მეც რომ გავიკეთო არ შეიძლება? - გულუბრყვილოდ იკითხა მარიამმა.
-ახლა არამგონია კარგი აზრი იყოს.
-ხო, ახლა არც მე მინდა.
-მისი წყალობით არასდროს დაგავიწყდება ის ადგილი სადაც პირველად მაკოცე.
-ისედაც არ დამავიწყდება, ყველაზე მეტად მიყვარს ყელში რომ გკოცნი. - უთხრა და სასაცილოდ გაწითლდა. დამიანეს გაეღიმა, მის ბავშვურ უხერხულობაზე და ფრთხილად აკოცა ტუჩებში.
-ჩემს ტუჩებზე მეტად გიყვარს? - ჰკითხა სასაცილოდ, რომ მისი უხერხულობა დაეძლია.
-არა, სულელურად გამომივიდა. მე შენ სულ მიყვარხარ, მთლიანად. - დამიანეს სულს უხუთავდა ისთი საყვარელი იყო, ისეთი წრფელი.

**************
დამიანე ცდილობდა ყველაფერი იდეალურად ყოფილიყო, მარიამის სურვილები უთქმელად გამოეცნო და მისთვის ოდნავადაც არ ეგრძნობინებინა, რომ ისევ საშინლად განიცდიდა ყველაფერს. „მტკივა თითოეული დღე, ერთმანეთის დროს, რომ ვაკლდებით“ - ცოლის ამ სიტყვებმა, ყველაფერი აურია მის გონებაში. ხვდებოდა, რომ უფლება არ ჰქონდა, თუნდაც თავისი განცდების გამო, ის ოდნავ მაინც ენერვიულებინა. მარიამი, იშვიათად, მაგრამ მაინც ამჩნევდა მის თვალებში ბედნიერებას, რომელსაც რაღაც აკლდა, რაღაც ძალიან მნიშვნელოვანი. „შენ ჩემი ბედნიერება ხარ, შენ და ჩვენი შვილი, გემუდარები, არასდროს დაგავიწყდეს ეს, თავს გაუფრთხილდი“ - დამიანე, ამ სიტყვებში ცხოვრების ყველა მიზანსა და მიზეზს პოულობდა. სულ ცოტა დრო რჩებოდა პატარას დაბადებამდე. ბედნიერი დღეების მის მოლოდინში კი ერთმანეთს მისდევდა.

****************
„ჩემი შვილი ვივალდის ზამთარს დაბადებისთანავე უნდა ცნობდეს“ - ხუმრობდა ხოლმე დამიანე და პატარას დაბადებამდე აცნობდა მსოფლიო კლასიკის შედევრებს. იმდენი რამის გაკეთება უნდოდა, რასაც აქამდე მარიამისთვის ვერ აკეთებდა, რომ ყოველთვის რაღაცას ვერ ასწრებდა. სახლი სავსე იყო ვარდების თაიგულებით. მარიამს კი ყველა საჩუქარზე მეტად, მაინც მისი წაკითხული ლექსები უხაროდა. დამიანეს ეცინებოდა, თავის მდგომარეობაზე, მაგრამ ვერაფრით ელეოდა მარიამის აღფრთოვანებისაგან გაბრწყინებულ თვალებს. მისი ხავერდოვანი, მკაცრი ტემბრი საოცრად უხდებოდა მხოლოდ მათ „პოეზიის საღამოებს“.

***************
მარიამს მთელი ცხრა თვის განმავლობაში, მხოლოდ მისი კანის სუნი ენატრებოდა. მას შემდეგაც კი, თითქმის რომ აღარ შორდებოდნენ ერთმანეთს.


****************
გზაში საავადმყოფომდეც კი, იმაზე ნერვიულობდა, რომ სამსახურიდან წამოსული დამიანესთვის გზაში სწრაფად სიარული სახიფათო იყო. დამიანეს დაშვებაც კი არ უნდოდა, რომ მშობიარობის დაწყებამდე ვერ მიუსწრებდა, მაგრამ ვერაფრით მიუსწრო. შიში დაუნდობლად დაეპატრონა, დერეფანში ვერაფრით ეპოვა ადგილი. ეგონა მხოლოდ დასამშვიდებლად ეუბნებოდნენ რომ ყველაფერი კარგად იქნებოდა. ხელს არ უშვებდა მარიამის გაკეთებულ ჯვარს, მერე კი მოულოდნელად გავიდა საავადმყოფოდან. მარიამზე დაქორწინების შემდეგ პირველად შევიდა ტაძარში. იცოდა, როგორ აშორებდა შურისძიების სურვილი რწმენისგან, მაგრამ ახლა ტაძრის ქვის კედელზე მიყრდნობილი, მთელი გულით თხოვდა უფალს დაუმსახურებელ ბედნიერებას. მძიმედ აიარა საამშობიაროს კიბეები, სუნთქვასაც კი ვერ ახერხებდა.
არ ახსოვდა კიდევ რამდენი დრო გავიდა. ვერც შამპანურიანი მედდა შეამჩნია, სანამ ახლადმოსული ანდრიას ხელი არ იგრძნო ბეჭებზე.
„ბორძიკული, ბიჭი, სამი კილო და ოთხასი გრამი, 53 სანტიმეტრი, დედაც და შვილიც ძალიან კარგად გრძნობენ თავს“ გონებაში გაუაზრებლად ატრიალებდა წინადადებას, რომელიც შორიდან ესმოდა, უნებურად ეხუტებოდა გარშემომყოფებს. „ბიჭი“ „ძალიან კარგად გრძნობენ თავს“. რამდენიმე წუთი დასჭირდა გონზე მოსასვლელად.
-შეიძლება, რომ ვნახო?
-ცოტა ხანი მოითმინეთ და როდესაც შესაძლებელი გახდება, მაშინვე დაგიძახებთ.
-ხომ ნამდვილად კარგად არიან? - მოუთმენლად იკითხა დამიანემ.
-კი, ნუ ნერვიულობთ, მართლა კარგად არიან.
ისევ მოულოდნელად დატოვა დერეფანი. მთელი გულით იმეორებდა ბავშვობაში დედამისის მიერ ნასწავლ სამადლობელს. „მმადლობელნი უღირსნი ესე მონანი შენნი...“ უღირსნი... ვერდავიწყებული მარიამის დალურჯებული სხეული... ცრემლიანი თვალები და მუხლებით ნაგრძნობი ტაძრის სიმტკიცე...



ფრთხილად შეაღო პალატის კარი. მისი უღონო, მაგრამ ბედნიერი სახის დანახვა და სიმშვიდე... ფრთხილად მოიქცია ცოლის სახე ხელებში, ისევ ის შეგრძნება, რომ ამ ყველაფერს ვერ ყოფნი.
-არ ვიცი რა უნდა ვთქვა, ან რა უნდა გავაკეთო, ოდესმე ეს ყველაფერი რომ დავიმსახურო. - ძლივს მოახერხა ხმის ამოღება.
-ხომ იცი რომ მწყინს, როდესაც ასე მეუბნები.
-მაპატიე, რომ შენს გვერდით არ ვიყავი.
-შენი ბრალი არაა, ჩვენი პატარა რამდენიმე დღით ადრე რომ გაჩნდა. - დამიანე ცრემლიანი თავლებით უკოცნიდა ხელებს და ვერაფრით ახერხებდა ბედნიერებისა და მადლიერების გამოხატვას. - ნახე უკვე? ხომ მართლა კარგადაა? - იკითხა მისუსტებულმა მარიამმა.
-მითხრეს, რომ ცოტა ხანში შემოგვიყვანენ, ჯერ არ მანახეს. - დამინე აღელვებისაგან ძლივს აბამდა სიტყვებს, მოზღვავებული ემოცია აზროვნების საშუალებას არ აძლევდა. მხოლოდ მარიამი, მისი ჩვეული სიმშვიდითა და სიკეთით. უთქმელადაც, რომ გრძნობ, მისთვის ყველაფერი ხარ. მარიამი ფრთხილად ეფერებოდა ქმრის სახეს, თავისი სუსტი ხელით. რამდენიმე წუთში მათი პირმშო შემოიყვანეს. ისეთი პატარა იყო დამიანეს სუნთქვა შეეკრა, შეხებაც კი შეეშინდა. თითქოს ყველაფერი შეიცვალა მასში, პატარა, რომელიც მთლიანად მათზე იყო დამოკიდებული, უნებურად გიცვლიდა ცხვრების წესს. დედამისივით გიბიძგებდა სიკეთისკენ, უბრალოდ იმით, რომ ახლა მას, შენს ხელებში უშფოთველად ეძინა. რამდენიმე წამით იმისიც კი ეშინოდა, რომ ამ ყველაფერს ვერ გაუძლებდა და წაიქცეოდა. ისევ ვერ დამსახურებული ბედნიერება. „ჩვენი შვილი“ - იმეორებდა და თან მარიამის გაბრწყინებულ თვალებს ვერაფრით აშორებდა მზერას. ახლა ყველაზე ბედნიერი კაცი იყო მსოფლიოში და ყველაზე მეტად ეშინოდა ამ ბედნიერების. მარიამს საკუთარი გულის ცემის მეტი არაფერი ესმოდა. მისი შვილი და ქმრის მზრუნველი, უსაზღვრო სიყვარულით სავსე თვალები, რომლებიც მაინც ვერ შელევიან ტკივილს. თითქოს სიტყვები ხელს უშლიდა იმ ყველაფერს, რაც საავადმყოფოს ერთ ჩვეულებრივ პალატაში ხდებოდა. უდიდესი ნიჭია აფასებდე იმას, რაც გაქვს. არ მიიჩნევდე ჩვეულებრივ მოვლენად და ეძებდე სასწაულს შენს ყოველდღიურობაში. დამიანეს სჯეროდა, ამ სასწაულის და პატარა ბავშვივით აღტაცებული შეჰყურებდა თავის ცოლ-შვილს, გულწრფელი, უპირობო ბედნიერებით, რომელსაც ცრემლებამდე მიჰყავხარ. იმ ღამით ერთი წამით არ მოშორებია მარიამის პალატის კარს. ახლა ყველაზე მეტად აკლდნენ მშობლები, რომელთაც ვერაფრით უზიარებდა ვერდატეულს სიხარულს. ამ ყველაფრის გააზრებამ მარიამის მშობლები გაახსენა, სულ რამდენიმე წუთი დასჭირდა გადაწყვეტილების მისაღებად, დილით კი, როდესაც მისი ნახვის უფლება მისცეს, ცადა ყველაფერი სულ ცოტა ხნით მაინც გადაედო გვერდზე.
-მარიამ, ძალიან ბევრი ვიფიქრე და თუ შენ გინდა, შეგვიძლია შენი მშობლები ჩამოვაყვანინოთ დავითს, რომ შენ და თავიანთი შვილიშვილი ნახონ. - მარიამი უყურებდა დამიანეს სახეს და ახლა ყველაზე მძაფრად განცდიდა მის სიყვარულს, ყველაზე მეტად ტკიოდა ის რამდენიმე თვე, რომელიც მისი გულისთვის სავარძელში მძინარემ გაატარა.
-არ მინდა, დამიანე.
-იცი როგორ მინდა ჩემი მშობლები შენ და ჩვენს შვილს გიცნობდნენ, მაგრამ ეს შეუძლებელია... არ მინდა შენც წაგართვა ეს ბედნიერება, მე მართლა არ მეწყინება...
-მათ ერთხელაც არ უკითხავთ ფეხმძიმობის დროს, თუ როგორ ვიყავი. არ მინდა მათი ნახვა, ამისთვის მზად არ ვარ... ვიცი რას ნიშნავს შენთვის ამას ამბობდე, მაგრამ არ ვიცი მადლობა როგორ გითხრა. მიყვარხარ. - მარიამს ცრემლები ჩამოუგორდა გაფერმკრთალებულ ლოყებზე.
-არ მინდა ინერვიულო, საყვარელო. ძალიან მინდა ბედნიერი იყო და თუ ამისთვის, შენი მშობლების პერიოდულად ნახვაა საჭირო, მე გავიგებ.
-მე უკვე ბედნიერი ვარ, ჩემთვის ბედნიერება ასეთი რომ ხარ და ახლა აქ ხარ. ჩემთვის ბედნიერებაა ჩვენი შვილი. ბედნიერებაა, რომ მიყვარხარ და გიყვარვარ. ერთადერთი, რისი გაკეთებაც შეგიძლია ჩემი სრულყოფილი ბედნიერებისთვის, შენივე თავის გაფრთხილებაა. თუ გინდა რომ გამიფრთხილდე, გემუდარები შენს თავზე იზრუნე. შენს თავს მიეცი ბედნიერების უფლება.
დამიანეს არც ახლა ჰქონდა სიტყვები... ჰკოცნიდა მთელი გრძნობითა და საოცარი სინაზით, რომ მას არაფერი ტკენოდა.
-მოიფიქრე რა გინდა რომ დავარქვათ? - ჰკითხა ცოტა ხანში.
-ერეკლე.
-იცი, რომ მამაჩემს ერეკლე ერქვა? - გაოცებისაგან თვალები გაფართოებოდა დამიანეს.
-კი, ლეილამ მითხრა და მინდა, რომ ჩვენი შვილიც ერეკლე ბორძიკული იყოს, თუ შენც გინდა რა თქმა უნდა.
-გოგოებს ხშირად გაქვთ ხოლმე საყვარელი სახელი, რომელიც გინდათ თქვენს შვილს დაარქვათ. არ მინდა ჩემს გამო შენს სურვილზე უარი თქვა.
-მაშინ ერეკლე დავრქვათ, მე მართლა მინდა, ასეთი ამოჩემებული სახელი კი არ მაქვს. - მარიამს აოცებდა ემოცია, რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ დიდ ტკივილსაც იტევდა უსაზღვრო სიხარულთან ერთად, მაინც აცისკროვნებდა დამიანეს მეტყველ თვალებს.
-ძალიან დიდი მადლობა, ეს ძალიან ბევრს ნიშნავს ჩემთვის. შენ ყოველთვის ახერხებ აჭარბებდე ყველა მოლოდინსა და ადამიანურ შესაძლებლობას. - დამიანეს წინადადება არ ჰქონდა დამთავრებული, ოთახი ჩვეული მხიარულებით რომ აავსეს ტყუპებმა. ხელში იმხელა თაიგულები ეჭირათ ორივეს, სახეები არ უჩანდათ.
-ბიძები ადგილზე ვართ. - მხიარულად შესძახა იკამ და მთელი ძალით ჩაეხუტა ორივეს.
-ბებიაჩვენი გააფრენს აქ რომ დავხვდებით, ალბათ ძალიან მალე ისიც მოვა. -იცინოდა გიორგი.

************
ოჯახური ატმოსფერო, რომელიც ორივესთვის უცხო იყო, ლეილას ჩამოსვლამ უფრო გაამძაფრა. ბავშვის გამოყვანისას, მარიამს მთელი ეზო და სახლი საოცრად დახვდა გაფორმებული. ვერაფრით იჯერებდა, რომ დამიანეს სულ რამდენიმე დღეში მოესწრო ერეკლესთვის ოთახის მოწყობა, პატარსთვის ტანსაცმელიც კი ჰქონდა ნაყიდი...

************
დამიანე ბედნიერების ღიმილი არ ტოვებდა. კედელზე მიყრდნობილი უყურებდა ცოლს, რომელსაც ვარდების ლარნაკში ჩასაწყობად მოეცალა. ლეილასა და ტყუპებს ეძინათ, პატარაც ერთობლივი ძალისხმევით დაეძინებინათ რამდენიმე წუთის წინ. მარიამს უკვე მესამედ შეერჭო ეკალი ხელში, მხოლოდ იმიტომ, რომ დამიანეს უყურებდა, მას კი ვერაფრით გაებედა მიახლოება. ახლა კი, როგორც იქნა მიუახლოვდა. მარიამი გახევდა, ერთმანეთის გულს ცემის ხმა უფრო აფორიაქებდათ. შიში, რომ მარიამი მხოლოდ მისი ბედნიერებისთვის რაიმეს დააძალებდა თავს, განძრევის საშუალებას არც ახლა აძლევდა. ქმრის თვალებში დანახული გაძლიერებული შიში და ტკივილი... მიხვდა რომ ვერ უძლებდა... პატარა ბავშვივით, რომელიც საკუთარი გულუბრყვილობით გაგრძნობინებს რომ გენდობა, მთელი ძალით შემოოეხვია დამიანეს, უნდოდა აცრემლებული თვალები დაემალა.
-დამიანე, მიყვარხარ. - უთხრა ყრუდ და უფრო ძლიერად ჩაეხუტა.
-არ მინდა, რომ რამე დაგაძალო.
-მიყვარხარ. - გაუმეორა ისევ და აწყლიანებული თვალებით ახედა ქმარს.
დამიანე ფრთხილად დაიხარა, ნაზად შეეხო ცხვირით მის ცხვირს, რამდენიმე წამი ხარბად სუნთქავდა მის ჟანგბად ქცეულ მარიამის სურნელს, მერე კი მოუთმენლად მისწვდა მის ტუჩებს. მსუბუქად აიყვანა ცოლი ხელში. მარიამმა იცოდა, რომ დამიანეს მაინც ეშინოდა იმ ყველაფრის გამო, რაც მართლა აპატია, თანაც ძალიან დიდი ხნის წინ. ამიტომ ცდილობდა დამიანესთვის სტიმული მიეცა, არ შეემჩნია შიში, რომელიც არაფრით ტოვებდა. რამდენიმე წამის ისევ ჩვეული დუმილით უყურა საწოლზე მიწვენილ, მის ქვეშ მოქცეულ ცოლს. იცოდა საშინლად გაუჭირდებოდა, მაგრამ მაინც შეძლებდა გაჩერებულიყო. მარიამმა კი გაუბედავად მოხვია ხელები კისერზე.
-მიყვარხარ. - ყველაფერს იტევდა ეს ერთადერთი სიტყვა. დამიანე ისევ განსაკუთრებული სიფრთხილით შეეხო მის ტუჩებს. ვერდათმობილი ერთმანეთი... საბოლოოდ დამარცხებული შიში... დამიანესთვის ეს, იმაზე მეტი იყო ვიდრე ყველაზე ძვირფას ქალთან გატარებული ღამე... ხვდებოდა, რომ ამის მერე ყველაფერი კიდევ უფრო გართულდებოდა... ახლა უფრო მეტად შეეშინდა საკუთარი ბედნიერების.
ამ შიშს კი ცოლ-შვილთან გატარებული თითოეული წამი უფრო და უფრო უძლიერებდა.

*************
სამსახურიდან დაბრუნებული ძილისთვისაც კი ვერ იმეტებდა დროს, იმდენად არ ჰყოფნიდა ცოლ-შვილთან გატარებული დრო. ვერც სხვისთვის გაიმეტეს პატარა და ამიტომ ძიძა არ აიყვანეს. მარიამს უნდოდა სწავლის დაწყებამდე დარჩენილი დროის განმავლობაში მაინც მიეხედა თვითონ შვილისთვის, დამიანე კი წარმოუდგენლად ეხმარებოდა.

*************
ქმარი შავი მუხლამდე შარვლით, შავი კედებით, შავივე მაისურითა და კენგურუში ჩასმული ერეკლეთი. მარიამს სუნთქვა ეკვროდა ყოველ დილით მოსეირნე ქმარ-შვილს რომ ხედავდა ეზოში. დამიანე სირბილის მაგივრად ყოველ დილით შვილს ასეირნებდა, თითქოს ცდილობდა მისი სუნი და სითბო სამსახურში წასვლამდე ყველა უჯრედით ეგრძნო, თან ცდილობდა პატარას ტირილს გვიან ჩაძინებული მარიამი არ გაეღვიძებინა. ბედნიერებისაგან სახეგაბრწყინებული შეუმჩნევლად უყურებდა ქმარს, რომელსაც შიშით, რომ კენგურუთი პატარას რაიმე ეტკინებოდა სასაცილოდ ეჭირა ხოლმე მასში ჩასმული შვილი.
-გვიყვარხარ. - მთელი ხმით უყვიროდა ხოლმე დამიანე, როგორც კი გაღვიძებულ მარიამს შენიშნავდა.

************
ბედნიერებას მხოლოდ შეუმჩნევლობა და დაუფასებლობა აკნინებს. როდესაც ადამიანი მის მუდმივობას იჯერებს, ხშირად სწორედ მაშინ რწმუნდება გაჩენილი აზრის მცდარობაში. დამიანე და მარიამი კი ცდილობდნენ, თითოეული დღე სასწაულად მიეღოთ, განსაკუთრებული, გულწრფელი სიხარულით შეხვედროდნენ ერეკლეს თითოეულ თითქმის შეუმჩნეველ გაღიმებასაც კი. ცდილობდნენ ერთმანეთის სულ უბრალო წუხილიც კი არ დაეტოვებინათ უყურადღებოდ...

*************
-საყვარელო, ერეკლეს ნათლობაზე რომ ჯვარი დავიწეროთ გინდა? - ჰკითხა დამიანემ, რომელსაც მუცელზე ახლადგაღვიძებული ერეკლე ეწვინა
-ამას როგორ მეკითხები, რა თქმა უნდა მინდა. - უთხრა მოუთმენლად. გააზრებამ, რომ ის ისევ ძველებურად განიცდიდა ყველაფერს, გული მოუწურა.
-ჩოხა გირჩევნია, თუ ჩვეულებრივი შარვალი და პერანგი? - ჰკითხა საოცრად ბედნიერმა.
-შენ ყოველთვის ყველაზე სიმპათიური ხარ.
-მარიამ, სიყვარული ასეთი ბრმაც არა. - უთხრა თვალებმოჭუტულმა და ცხვირზე აკოცა.
-ჩემი სიყვარული ოდნავადაც არაა ბრმა და ეწყინება შენი სიტყვები რომ გაიგოს. - უთხრა მოჩვენებითი გაბრაზებით.
-მაშინ ძალიან სუბიექტურია.
-ისეთი სუბიექტურია, როგორიც შენი. - უთხრა ეშმაკურად. დამიანემ ისეთი სახე მიიღო თითქოს გამოიჭირესო.
-ახლა ჩვენი შვილი რომ არ იწვეს აქ, განახებდი როგორი სუბიექტურიცაა ჩემი სიყვარული.
-მინდა რომ ჩოხა გეცვას. - უთხრა ღიმილით და მთელი გრძნობით აკოცა ყელში.
-ჩვენი მათემატიკაც კი სუბიექტურია. - შესცინა თავისი ხავერდოვანი ხმით.

***********
ტაძარი, რომელშიც ორმოცი დღის დამიანე მონათლეს... მშობლებთან საოცარი სიახლოვე... ვერდატეული ტკივილი და ბედნიერება... ახლადგაქრისტიანებული შვილი... ერთიანობა ახლა უკვე უფლის წინაშე და ყველა შენიანი, შენი ბედნიერების თანაზიარად...

***********
დამიანე ვერაფრით აგროვებდა სიტყვებს, ვერც საკუთარ თავს, მარიამისთვის მოახლოებული ავღანეთის შესახებ რომ ეთქვა...
დამიანე ყოველდღიურად უფრო და უფრო დაძაბული ხდებოდა, მარიამმა უამრავჯერ დაიჭირა მისი ტკივილიანი მზერა, რაც ძალიან აწუხებდა. იმ საღამოსაც ერთად დააძინეს თავიანთი ორი თვის ერეკლე. დამიანე ძალიან დაღლილი იყო, მაგრამ ცდილობდა არ შეემჩნია. ფრთხილად ჩაჯდა სავარძელში და ახლა თვითონ თხოვა მარიამს კალთაში ჩაჯდომოდა. მთელი ძალით ეხუტებოდნენ ერთმანეთს და თან ცდილობდნენ ერეკლეს ტირილი არ გამოპარვოდათ. დამიანემ ვერც იმ დღეს გაიმეტა ყველაფერი გასაფუჭებლად. გრძნობდა, რომ ახლა მათი მიტოვება შესაძლებლობებს მიღმა იყო, გრძნობდა, რომ გაუჭირდებოდა ყველაფერი აეხსნა, მაგრამ თითქოს ხსნას ხედავდა ავღანეთში.
-დამიანე, რამე გაწუხებს? - ჰკითხა მარიამმა ფრთხილად.
-არა, საყვარელო. - უთხრა ყრუდ და ნაზად აკოცა ცხვირზე.
-აბა ასე რატომ ხარ? მითხარი გთხო,ვ რისი გაკეთება შემიძლია.
-მარიამ... - დამიანეს ოდნავ გაეღიმა, ისევ ვერ უძლებდა ამ პაწაწინა არსებას. ფრთხილად მისწვდა მის ტუჩებს და ლაპარაკის საშუალება აღარ მისცა. ყველაფერი ისეთი ლამაზი იყო, დამიანე ისეთი ბედნიერი ჩანდა, აღარც მარიამს უნდოდა იმ ღამის გაფუჭება. დილით კი ეზოში დახვდა დამიანე, თბილად ჩაცმული ერეკლეთი ხელში. მარიამს ათბობდა ქმრის საოცარი მზრუნველობა, მისი ბედნიერი სახე, როდესაც ერეკლეს აცმევდა, ან აჭმევდა. უყვარდა მისი სიარულის მანერა, როდესაც პატარა ეკავა ხელში. ბეჭებში მოხრილს, თავი დაეხარა, რომ უფრო ახლოს ყოფილიყო შვილთან. ისევ მთელი ხმით ნათქვამი „გვიყვარხარ“ და ორ ადამიანში თავმოყრილი შენი ცხოვრების ყველა მიზანი და მიზეზი.
-სამსახურში მაგვიანდება, რვისთვის მოვალ. - უთხრა, როგორც კი კართან მდომს მიუახლოვდა.
-საუზმე?
-იქ ვისაუზმებ, დღეს ადრე უნდა მივიდე. - მთელი გრძნობით კოცნიდა რამდენიმე წამს, შემდეგ ერეკლე მიუყვანა და მანქანისკენ წავიდა.
-თავს გაუფრთხილდი, დამიანე. - ფრთხილად გადასახა მიმავალს პირჯვარი და როგორც კი მანქანა ეზოდან გავიდა სახლში შებრუნდა. მთელი დღე მხიარულად გაატარეს მან და ერეკლემ, პატარა, უფლის წყალობით ძალიან მშვიდი იყო. ხშირად იღიმოდა და დაძინებისასაც არ ჰქმნიდა პრობლემებს. რვის ნახევარი იყო ღუმელში დამიანეს საყვარელი პეროგი რომ შესვა, ვახშმობის შემდეგ ზუსტად გამზადდებოდა. მაგრამ ქმრის სახემ ყველაფერი დაავიწყა. სხვანაირი იყო მისი კოცნაც, ჩახუტებაც... განსაკუთრებით ტკივილიანი. როგორც კი მარიამის შეშინებული სახე დაინახა მიხვდა, რომ ვეღარ გაჩუმდებოდა.
-საყვარელო, უნდა ვილაპარაკოთ. - ფრთხილად დაისვა მუხლებზე, რამდენიმე წამი უყურა მის აწყლიანებულ თავლებს. - ხვალ ღამით ავღანეთში მივფრინავ. - თქვა საოცარი სიმძიმით და ძლივს ამოისუნთქა.
-შენ ხომ უკვე ოთხჯერ იყავი იქ? ხომ შეგიძლია, რომ არ წახვიდე? დამიანე, ხომ შეგიძლია? - მარიამს ცრემლები ღაპა-ღუპით ცვიოდა, მჭიდროდ შემოეჭდო გამხდარი ხელები ქმრის ძლიერ კისერზე და ცდილობდა მის თვალებში იმედი ეპოვა.
-გემუდარები დამშვიდდი. ავღანეთში აუცილებლად უნდა წავიდე.
-შენ ისევ ვერ პატიობ შენ თავს იმ ყველაფერს... რატომ არ შეგიძლია ბედნიერი იყო, რატომ არ შეგიძლია შენს თავს ოდნავ მაინც აფასებდე?
-მარიამ, ეს არაფერ შუაშია. ჩემი ასეული მიდის, ამ ბიჭებს ყოველ დღე იმას ვუმეორებდი, რომ ერთმანეთის იმედი უნდა გვქონოდა, ახლა ვერ ვეტყვი, რომ ვრჩები.
-გეფიცები, გავიგებდი ამ ყველაფერს, რომ ვიცოდე რომ კარგად ხარ. შენ ისევ ისე იტანჯები და ასე ავღანეთში როგორ უნდა წახვიდე.
-ხომ იცი, რომ ჩემთვის საერთოდ ყველა და ყველაფერი ხარ, ხომ იცი, რომ ერეკლე ჩემთვის სიცოცხლეზე მეტია, ჩემთვის სიკვდილია ყველა უთქვენოდ გატარებული წამი, მაგრამ სხვანაირად არ შემიძლია. უკვე ძალიან ბევრი რამ შემეშალა, შეცდომის დაშვების უფლება აღარ მაქვს. ახლაც ვერ მოვიქცევი არაკაცივით, როგორ შენთან მოვიქეცი. ასეთი შენც არ გეყვარები, ვერ გეყვარები ღირსებისა და ფასეულობებისგან დაცლილი. არ შემიძლია და ვიცი, რომ გესმის რასაც გეუბნები.
მარიამს მართლა ესმოდა, რომ თავის ასეულს დამიანე ვერ მიატოვებდა და ეს უფრო მტკივნეული იყო მისთვის. მთელი ძალით ეკვროდა ქმარს და ვერაფრით ფიქრობდა, რა იქნებოდა მისი წასვლის შემდეგ.
-გთხოვ, ნუ ტირი. ექვს თვეში დავბრუნდები და მერე მართლა აღარ წავალ. მთავარია შენ არ ინერვიულო. უნდა დამპირდე, რომ ძლიერი იქნები. მე კი შევეცდები ყველა შესაძლებლობისას დაგიკავშირდეთ.
-შენ უნდა შეეცადო, რომ თავს გაუფრთხილდე. თუ გინდა სულ არ დამირეკო. უნდა ვგრძნობდე, რომ კარგად ხარ, უნდა ვიცოდე, რომ იქ სიცოცხლისთვის მიდიხარ და დაბრუნება ძალიან გინდა. - მარიამი გულამოსკვნილი ტიროდა, ძლივს აბამდა სიტყვებს ერთმანეთს.
-ყველაზე მეტად მინდა, რომ კიდევ რამდენიმე შვილი გვყავდეს, ვუყურო როგორ გაიზრდებიან. მინდა ძალიან დიდ ხანს მერქვას შენი ქმარი, ძალიან დიდ ხანს ვგრძნობდე თავს მთლიან ადამიანად. მინდა რომ ყველაზე ბედნიერი იყო და გეფიცები ყველაფერს გავაკეთებ ამისთვის. - დამიანემ ფრთხილად აიყვანა მტირალი ცოლი. ის ღამე ყველაზე თბილი იყო და ყველაზე ტკივილიანიც. იცოდნენ, რომ ერთმანეთს დიდი ხნით ემშვიდობებოდნენ, მაგრამ თითქოს ამის აღიარების ეშინოდათ. დილით, ერეკლეც თავიანთ საწოლში გადიყვანეს. მარიამს, ვერაფრით შეეკავებინა ცრემლები, როდესაც ხედავდა, როგორ აჭმევდა დამიანე თავიანთ პატარას. მისი გრძელი თითები და ნიშნობის ბეჭედი, ყოველთვის განსაკუთრებული შეგრძნება ეუფლებოდა... მთელი დღე ერთი სიტყვაც კი არ უთქვამთ ერთმანეთისთვის. ორივე თავისთვის, ჩუმად ამოწმებდა საათს და წამებს თითებზე ითვლიდნენ... აგროვებდნენ დარჩენილ დროს.
-არ მინდა, რომ აეროპორტში წამოხვიდეთ, ერეკლე იწვალებს და შენც უფრო უნდა ინერვიულო.
-გთხოვ.
-ასე მირჩევნია, მირჩევნია ვიცოდე, რომ სახლში ხართ.
-მაშინ კარგი, როგორც შენ გირჩევნია.
-ძალიან მიყვარხარ. ყველაზე მეტად, რომ მოგენატრები და გაბრაზდები ჩემზე, რადგან შორს ვარ, მინდა მძიმე სარეაბილიტაციო პერიოდი და ერთმანეთის მიყოლებით გაცოცხლებული იმედები. გაურკვევლობაში, თანდათანობით უფრო მკვეთრად გამოკვეთილი მომავალი. ეტლი, ორი ყავარჯენი, ცოლის სუსტი მხარი და დამოუკიდებლად გადადგმული პირველი ნაბიჯები. მარიამის დაძაბული მზერა, რომელიც ყველა საყრდენზე მტკიცედ იჭერდა. შენი შვილის პირველი ნაბიჯი... პირველი კბილი... დამიანე, დაუღალავად იბრძოდა. ძალა, რომელსაც ორი პატარა საოცრება აძლევდა, ბევრად მეტი იყო, ვიდრე საკმარისი...

******************
საავადმყოფოდან გამოწერის დღესვე საქართველოში დაბრუნდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ მათი უმრავლესობა არაერთხელ სტუმრობდა გერმანიაში, თავისიანებთან შეხვედრა მაინც საოცრად ემოციური იყო. ერეკლე სასაცილოდ დაბაჯბაჯებდა თავის სახლში, ახლადამოსული კბილების გამო სურდა ყველაფერი პირში ჩაედო. დამიანეს კი ყავარჯნითაც არ ეზარებოდა მისი დევა. არც ცოლის ლოდინი ეზარებოდა, ნანის წასვლის შემდეგ დარჩენილ ჭურჭელს რომ რეცხდა. ვერაფრით შორდებოდნენ ერთმანეთს. საოცარი იყო მათი თითოეული ღამე, მონატრებით, ტკივილითა და უსაზღვრო სიყვარულით სავსე. ერეკლესთან ერთად გატარებული დღეები, მათ აყვავებულ, შემოდგომისფერებშეპარულ, თუ მონატრებული ფიფქებისაგან გადათეთრებულ ბაღში.

****************
„-გენერალ ლეიტენანტ, დამიანე ბორძიკულს, მიენიჭოს არმიის გენერლის წოდება...“ საოცრად მკაცრი, მოწესრიგებული ხმა აგრძელებდა სიტყვას. მარიამი კი მხოლოდ ქმრის სახეს ხედავდა, ამაყს და საოცრად კეთილს. ეტყობოდა, რომ მისი და ერეკლეს დანახვამ გააოცა, მაგრამ ემოციას სცენიდან ვერ გამოხატავდა. მან, როგორც ყოველთვის ახლაც თავისებურად მიიღო საქართველოს სამხედრო ძალების უმაღლესი წოდება. არავის არაფერი უთხრა. მარიამმა, მხოლოდ ანდრიას წყალობით მოახერხა ბაზაზე მისვლა. ყველანი იქ იყვნენ, დამიანე კი ბედნიერებისაგან გაბრწყინებულ თვალებს ვერ აშორებდა ცოლს, რომელსაც მათი ვაჟკაცი ეკავა ხელში. ერეკლე, რომელსაც სამხედრო ფორმა ეცვა, მამამისის დანახვისთანავე აღმოჩნდა მის კისერზე ჩამოკიდებული. დამიანე ფრთხილად შეეხო ცოლის ტუჩებს და ფეხით მიწასაც კი ვერ გრძნობდა ბედნიერებისგან.

*****************
დამიანე სასაცილოდ აყუდებულიყო სამზარეულოს კართან. ფეხებგადაჯვარედინებული მოთმინებით უყურებდა ცოლის ფუსფუსს, რომელიც არაფრით იღლებოდა.
-წამოდი რა, ხვალ გააგრძელე. ძალიან დაიღალე, თან რა საჭიროა ყველა კვერცხს რაღაც ეხატოს. მენატრები მე. - უთხრა ვითომ მოწყენილი სახით.
-ნუ ბუზღუნებ, საყვარელო. ერეკლეს გაუხარდება, პირველი აღდგომაა მისთვის, რომელსაც სახლში ვხვდებით. თან ნახე მართლა რა ლამაზებია. - უთხრა ღიმილიანი, მაგრამ დაღლილი სახით.
-არადა მე ვერაფრით ვაკეთებ, თორემ მოგეხმარებოდი, მალე რომ გამეყვანე აქედან. - დამიანემ სწრაფად მიირბინა მასთან, ხელში აიყვანა და მთელი გრძნობით აკოცა. მშობლების გარდაცვალების შემდეგ არ უნახავს ასეთი სამზადისი სახლში. ეს ყველაფერი ისეთი ემოციური იყო, საოცრად ეამაყებოდა ცოლი, რომელსაც მიუხედავად იმისა, რომ ოჯახში არასდროს მიეღო ასეთი სითბო, მაინც დაუშურებლად გასცემდა... არაფერი ეშლებოდა.
-დამიანე, ნუ მაწამებ. ხომ იცი, რომ ვკვდები ისე მინდა შენთან. სულ ცოტა დამრჩა და გამოვალ. მანამდე ერეკლეს შეხედე. - დამიანემ სასაცილოდ მოუჭირა ხელი ცხვირზე და ერეკლეს ოთახისკენ წავიდა. მარიამი მართლაც მალე მორჩა, სააღდგომო კვერცხების გალამაზებას და ჩუმად მიეპარა შვილის საწოლთან მდგომ გოლიათ ქმარს. ძლივს შემოაწვდინა სუსტი ხელები და ბეჭებზე ტკიპასავით მიეკრა.
-მიყვარხარ. - დამიანე სწრაფად შემობრუნდა, ცოტა ხანს უყურა მის აბრჭყვიალებულ, წრფელ თვალებს და მთელი ძალით მოეხვია.
დილით, როგორც ყოველთვის, განძრევაც კი ვერ მოახერხა. ძლივს შეაბრუნა თავი და ფრთხილად აკოცა მძინარე ქმარს ცხვირზე.
საღამოს ყველაფერი მოთავებული იყო. მარიამს, არ უნდოდა, სულ პატარა საქმე მაინც დაეტოვებინა ლეილასთვის, რომელიც აღდგომის დილას ჩამოვიდოდა.
ფრთხილად ჩაიდო, წინა ღამით, განსაკუთრებული სიფრთხილით მოხატული კვერცხი ჯიბეში და გასასვლელისკენ წავიდა. დამიანეს უკვე ხელში ეჭირა, ღამის თევისთვის თბილად ჩაცმული ერეკლე.
-სანამ გაძლებს ვიყოთ, იქნებ ვაზიაროთ და მერე წამოვიდეთ, საყვარელო. - ნაზად აკოცა შუბლზე და მანქანის კარი გამოუღო.
ერეკლე შესაშური სიმშვიდით შეხვდა ტაძარში, აღდგომის სიხარულის მომლოდინე ხალხს. ეცინებოდათ დამიანეს და მარიამს, დიდი კაცივით, ინტერესით რომ ათვალიერებდა ყველაფერს. მალე ტაძარი ცრემლიანი სიხარულით აივსო.
-ქრისტე აღსდგა! - ბედნიერმა აკოცა შუბლზე ცოლს.
-ჭეშმარიტად აღსდგა. - მარიამმა გაუბედავად მიაწოდა ჯიბიდან შეუმჩნევლად ამოღებული კვერცხი. 1+1+1+1=1, წითლად შეღებილ კვერცხზე, თეთრად მხოლოდ მათი მაგალითი იყო, კიდევ ერთი ერთიანით.
დამიანეს ყველაფერი დაავიწყდა, ჟრუანტელს გვრიდა ზარების ხმა და უფლის დაუშურებელი წყალობა.
-ჩვენი შვილი, ჩვენი მეორე შვილი. - ჩუმად იმეორებდა, საშინლად აჩქარებოდა გულის ცემა, ვერაფრით მიმხვდარიყო რითი გამოეხატა მადლიერება და ბედნიერება. მთელი ძალით ჩაებღუჯა ცოლის გამხდარი ხელი და სუნთქვაც კი უჭირდა.

***************
გადარჩენამ, როდესაც იმედი თითქმის ბოლომდე მკვდარი ეგონა, ყველაფერი შეცვალა. განსაკუთრებულ პასუხისმგებლობას გრძნობდა, გრძნობდა რომ აღარ ჰქონდა შეცდომების დაშვების უფლება. გრძნობდა, რომ ოჯახმა შეაგროვა და სასწაულიც მათი წყალობით მოხდა.
ახლაც, ძლივს გადააბიჯა მარმარილოს ზღუდეს და ისევ წარმოუდგენელ ძალას, გვერდში დგომას გრძნობდა მარიამისგან. გრძნობდა, რომ მისი დამსახურება იყო ყველაფერი. ხედავდა მობაჯბაჯე ერეკლეს, რომელსაც სასაცილოდ ჩაებღუჯა შეღებილი კვერცხი. ხედავდა ლეილას ცრემლიან, მაგრამ მაინც ბედნიერ თვალებს... და მარიამს, ცოლს, თავის ცოლს, რომელსაც ახლაც მასავით ტკიოდა მისი მშობლების ტრაგედია. ისევ ვერ ჰყოფნიდა გრძნობებს. მთელი არსებით უყვარდა. უყვარდა, ახლახანს დაწყებული, ჯერ ისევ დედიკოს მუცელში მყოფი სიცოცხლე და ბედნიერი იყო, უპირობოდ ბედნიერი. თითქოს ნათლად გრძნობდა მშობლების ბედნიერებასაც.

***************
1+1+1+1=1 მათი ოჯახის ყველაზე სუბიექტური მათემატიკა. ერთიანობით, განუზომელი სითბოთი და ერთმანეთით ნაპოვნი მთლიანობით.