ელის ყოველთვის ემღერებოდა.
ყოველ შემთხვევაში - ასე ამბობდნენ.
სინამდვილეში - ელისთვის რომ გეკითხათ, ამაზე პასუხი არ ჰქონდა.
და მერე, როცა ვარსკვლავი ჩამოვარდა და ცრუმორწმუნე ელიმ ჩაიფიქრა სურვილი, ვიღაც გამოჩნდა, ვინც მიხვდა, რომ ელის ყოველთვის არ ემღერებოდა. პრინციპში - ემღერებოდა კი არა, ელის ყოველთვის ამღერებდნენ. ამღერებდნენ დარდები, ტკივილები, წუხილები, გათეთრებული ღამეები, უღიმღამო დღეები. იმდენი რამ იყო, ამის ჩამოთვლას ერჩივნა ემღერა და თუ ვინმე მოუსმენდა, ელის სხეულის ხმას გაიგონებდა - ბრმად სჯეროდა.

ელის ყოველთვის ამღერებდნენ. სამზარეულოში იყო და მღეროდა; მისაღებში იყო და მღეროდა; საძინებელში იყო, მაგრამ აღარ მღეროდა. თავშესაფარს, სადაც თავს ცუდად - ანუ ისე გრძნობდა, როგორც ყოველთვის იყო, მხოლოდ ერთი სიტყვა ერქვა - საძინებელი. ეს სიტყვა იყო ყოვლისმომცველი და სინამდვილეში საერთოდ არ ნიშნავდა იმას, რომ აქ ელის ეძინა. ეგ კი არა, არაფერს ეძინა: არც პატარა კომოდს; არც გაცრეცილ ხალიჩას; არც ჩამოხეულ შპალერს; არც იმ საათს, რომელიც გამაყრუებლად წიკწიკებდა და ელის ახსენებდა, რომ მისი დრო გარბოდა - ის დრო, რომელსაც ვერ იყენებდა და, პირიქით, თავად დრო ყველას იყენებდა. ამასთანავე, დრო ელის თავს ყველას აყენებინებდა. ეს არ იყო იძულება. ეს იყო წინადადება, რომელსაც დრო ელის დაბადებისას დათანხმდა თავისივე ნებით და მის ცხოვრებაში, რაც კი რამ წაღმა უნდა წასულიყო, უკუსვლით წაიყვანა ან უკეთეს შემთხვევაში - წრეზე ატრიალა. იმას ვამბობდი, რომ ელის არ ეძინა. ყველგან ეძინა ამ ოთახის გარდა. აქ იღვიძებდა მასში მოღრიალე ხმა, რომელსაც ბალიშში გუდავდა, რადგან სხვა გზა არ ჰქონდა და, რომ ვინმეს გაეგონა, ელის მერე უნდა ეთქვა - ტირილს ვმღეროდიო. ტირილს კი არა - ელი ტირილით მღეროდა; ჩუმად, გაუგონრად, ხმაჩახშული, მდუმარე ტირილით:

“დაფანტული ვარ
ახლა ისე რომ,
ვეძებ ოთახში
თავს და,
ვგროვდები...
ახლა მაჯაც რომ
გადავისერო,
რაღას მოვკვდები.
რადგან მოვკვდი და,
უკვე ლაღი ვარ.
შენ ლაპარაკობ,
რომ ვარ მდუმარე.
მე თვითმკვლელობის
იარაღი და,
ვარ ჩემი თავის
უცხო სტუმარი.
ღამით, სახეზე,
მომცრო ყვავები,
მასხდებიან და
რბილად მკორტნიან.
და სანამ
სიკვდილს
დამაკავებენ
მე ვიგინები - დედაც მოსტ...
და ვიგერიებ
სიზმრებს კოშმარულ თუ,
შემზარავი დასასრულებით...”

***
- აქ რას აკეთებ? - ქვაზე ჩამომჯდარ ელის ხმაურიანმა სხეულმა ჰკითხა.
- ვეწევი. მენთოლიანს.
- შეანაცვლე, თუ რატომ მითხარი?
- ჰო, მანამდე შავ მარლბოროს ვეწეოდი.
- და იქიდან ამაზე გადმოხვედი?
- მე ვერ ვმსუბუქდები და ფილტვებს მაინც დავასვენებ.
- აქ რას აკეთებ?
- ჩემი ცხოვრების დარდს ველოდები.
- როდის გამოვა?
- როცა ექიმთან საუბარს დაასრულებს.
- რაც დაიბადე, მის მერე უყურებ?
- ვუყურებ.
- მერე არ გიჭირს?
- ჩემზე მეტად მას უჭირს.
- როგორც წესი, ასე არ ამბობენ.
- აი, მოდის ჩემი ცხოვრების დარდი. - გაიხედა ელიმ და მოდიოდა უმკერდო ქალი, რომელსაც ჭაღარა თმაზე კიბოს მეტასტაზები დაუცოცავდნენ. (ვაზვიადებ).
- სიკვდილის სუნს ვგრძნობ.
- ჩვენ - წლებია.
- არა, ახლა ძალიან ახლოსაა.
- რამდენად ახლოს?
- ნაბიჯები დარჩა, ვიდრე თავად გეტყვის, რომ მაქსიმუმ შვიდ დღეში მის ცივ სხეულს მიწის ქვეშ ამოდებენ.
- ასე რა უფლებით ლაპარაკობ?
- არ დამჭირვებია. დამპალი ხორცის სუნი მცემს.
- მას მკერდი არ აქვს, შეუჭამეს. შენი რეცეპტორები მეტისმეტად მგრძნობიარეა.
- ვიცი, ვხედავ. შენი სახელი მითხარი და გიპოვი.
- ელი, ელი მქვია. მენთოლიანი ელი. - მარჯვნივ, გვერდით მჯდომისკენ გაიხედა და გაიღიმა გოგომ. მარცხნივ კი ჩანდა მისი ცხოვრების დარდი, რომელიც ელის ამღერებდა.
- ნახვამდის, ელი. არ იტირო, როცა გეტყვის - რა უთხრა თეთრხალათიანმა.

მოდის ქალი და მოაქვს მხრები. მისი სხეულის ნაწილი კი არაა, ამტვერებულ ასფალტზე ხოხვით მოათრევს და მხრები ეხვეწებიან დანდობას, რადგან დაიღალნენ დარდების თრევით. დამძიმებულია ელის ცხოვრების დარდი და საცაა იმ აელვარებული ოვალური ჭრილიდან გადმოეღვენთონ მარილიანი ბურთულები, რომლებიც თავგამოდებით ცდილობენ არ იტირონ სხვის თვალწინ. ქალს ფონად სიშავე გასდევს. უფსკრული ფეხდაფეხ მოჰყვება და ვიღაცის ჩუმი ოხვრა, რომ ეს ქალი - თავისი სიკვდილით ელის სანატრელი ცხოვრების დაწყებას მოასწავებს, ამავდროულად ისეთი ხმაურიანია, მენთოლიანს რომ ესმოდეს, ცხოვრების დარდის ცრემლებს დაუფიქრებლად შეუერთებდა თავისას - ოღონდ ვერ გაიგებდა რისი იყო - ცოდვიანი სიხარულის, თუ, როგორც იქნა - დასრულებული ტანჯვის.

- რამდენიმე დღეღა დამრჩა, - ბაგეებს შორის ამოიკვნესა ქალმა. - და მერე, ელი, შეგიძლია, ისუნთქო და მარტომ გაათენო ღამეები ცალ-ცალკეული ტკივილებით.
- ჰო, ვიცი. - ელის შეაჟრჟოლა. თურმე, მას რომ არ ძინავს, ქალს სცოდნია და გაურკვევლობისგან, თუ რატომ არ მოუნდა შვილის ნუგეში, ოდნავ პირიც შეეხსნა და თვალებიც გაუფართოვდა მენთოლიანს.
- მე და შენ ჩემს სიკვდილს უნდა ველოდოთ. მხოლოდ ესღა შეგვიძლია. - ქალი არ კვნესის, მაგრამ მის უკან იმზომის გოდებაა მიჩურთული, გული თავად ეკუმშება წარმოდგენაზე. და ეს “ღა” იყო ზუსტად ის მიჩურთული გოდება, რომლის მარცვლებსაც იგი ამატებდა სიტყვებს, რადგან ყვირილი არ შეეძლო.
- ისედაც ამას ველით მთელი ცხოვრებაა. - ცივად, ურეაქციოდ თქვა ელიმ. ყოველი გათენება იმდენად საზარელი იყო, თითქოს ამ “რამდენიმე დღეღა დამრჩამ” ისეთი არაფერი შეცვალა. კიდევ უფრო მეტი სადარდებელი მიემატა - გაუმკლავდებოდა მარტო ყველაფერს?
- ყველას უნდა დავურეკო.
- და უნდა უთხრა, რომ რამდენიმე დღეში აღარ იქნები? - ხმა დაუსუსტდა მენთოლიანს. ისიც და მისი ცხოვრების დარდიც მათ წინ მიმავალ სიკვდილს თვალს უსწორებდნენ.
- ჰო, უნდა ვუთხრა. სხვა გზა არ არის.
- წინასწარ რატომ ამზადებ?
- რომ ირეპეტიციონ ცრემლების ყრაში. - ცხოვრებისეული ირონია მოეძალა ქალს.
- როგორც შენ იტყვი. - დაეთანხმა ელი და ლამის გული აერია ამ თანხმობაზე. მის გვერდით უნდა მსხდარიყვნენ რეპეტიციაგავლილი ჭირისუფლები, რომლებსაც უბრალოდ ეწყინებოდათ ქალის სიკვდილი. ეს წყენა არ იქნებოდა განსხვავებული იმ წყენისგან, რომელიც უკავშირდებოდა ვიღაც გადამთიელის სიკვდილს, რომელიც ტრაგიკულად დაიღუპა და ტელევიზიაში გააშუქეს.

***
შეღამების პირზე მენთოლიანი მღეროდა. გაგიჟების პირას მყოფი ისევ იქ იჯდა, სადაც გაიგო ის ამბავი და უყურებდა უკვე ლანდს, რომელიც თავისი ცხოვრების დარდმა დაუტოვა და არაფრით მოშორდა. მოდიოდა უმტკივნეულოდ ქალი - პირმცინარი, დასვენებული, უნაოჭო, თმებდავარცხნილი, კოხტად ჩაცმული. მოდიოდა სამოთხიდან და არ აწუხებდა არაფერი. მისმა სულმა ჰპოვა შვება. ელი კი იჯდა და მღეროდა. ემღერებოდა და არა - ამღერებდნენ. ახლა თვითონ ემღერებოდა, რადგან უყურებდა როგორი თავმოვლილი და ბედნიერი იყო მისი ცხოვრების დარდი იქ, სადაც გაემგზავრა.

- “ეს ღამეც იმ ღამის კოპიო,
წვალება,
წვალება,
წვალება.
უშენოდ დარჩენის ფობია,
უშენოდ დარჩენამ წალეკა.” - ღიღინებდა ელი და მიუხედავად იმისა რომ კიდევ უფრო მეტი “მთელი ცხოვრება” დასჭირვებოდა დარდის სათრევად, ამაზეც თანახმა იყო, ოღონდ თვალწინ ხელშესახებად ეხილა ქალი ისეთი, როგორიც წარმოსახვაში ჩანდა. თუმცა, უკვე აღარ ეშინოდა და სხვა გზა არ იყო - უმკლავდებოდა. “უმისოდ” დარჩენის ფობიამ იმდენ ხანს გასტანა, აუტანლობა სისხლში გადაუვიდა და უკან ჩამორჩენილი შიში სიკვდილის ყოველდღიურმა გააზრებამ გადაფარა. თუმცა, ნუგეში რომ ქალი დასვენებული იყო, ყველაფერს ანაცვლებდა. ამღვრეული ელი მენთოლიან ელემს ეწეოდა და ისევ ღიღინებდა:

“მანამ გაძელი
სანამ ზღვა მოვა,
(ზღვამ თვითონ იცის როდის მოვიდეს)
სანამ
თვალებში
ღმერთი
ამოვა,
სანამ
ღმერთამდე
მე გიპოვნიდე.
მანამ გაძელი სანამ წვიმები
და ქარიშხლები გათავდებიან,
ძალით ნურასდროს გაიღიმები
იმ მოტივით, რომ გადამდებია...”

იქ ზღვა არ იყო და ვერ მოვიდოდა, ანუ ელი იმაზე მეტს გაუძლებდა, ვიდრე ვინმეს წარმოდგენა შეეძლო და, ვიდრე ღმერთზე ადრე მასთან ის მივიდოდა, ვინც მიხვდა რომ ნაადრევად ელის კი არ ემღერებოდა, - ამღერებდნენ.

- მენთოლიანო ელი, - დაუძახეს შორიდან. - ისევ აქ რატომ ხარ?
- ბოლო გასეირნებას ვიხსენებ.
- მერამდენეს ეწევი?
- ბოლო ერთ საათში თხუთმეტი ღერიდან ერთი ღერი დამრჩა.
- ის ბოლო ერთი საათია აქ ხარ?
- ჰო, ეგრეა.
- ანუ საათს უყურებდი.
- ვუყურებდი.
- რამეს ელოდი, ელი?
- ველოდი.
- რას?
- ცხვირწინ ჩავლილ ჩემს ძველ მხრებს, რომლებსაც თან მიაქვთ წარსულის სიმღერები. - ამოიფრუტუნა გოგომ.
- და შენ ახალი მხრები უნდა ამოგივიდეს? - გაეღიმა გვერდით მჯდომს.
- ზუსტად! ამ ბოლო ერთ ღერს რომ დავასრულებ, ფეხზე წამოვდგები და ყველაფერი შეიცვლება.
- დანარჩენი ხუთი ღერი სად წავიდა?
- იქ, სადაც მიდიან სევდიანები და ხდებიან ბედნიერნი.
- და ფიქრობ, თუკი ამ კოლოფს ჩაცლი, ამ ყველა კვამლს, რომელიც შენ ცხვირწინ ღრუბელივით გროვდება, თან გაატან იმას, რაც უნდა მოიშორო?
- კი, ეგრე ვფიქრობ და მოხდება კიდეც. ეს მეტამორფოზაა. გადაუდებელი. - კმაყოფილმა თქვა ელიმ და ბოლო ღერს მოუკიდა. სიამოვნების განცდამ ტალღად დაუარა სხეულში. ზღვა მოვიდა. მოვიდა და თან წაიყვანა “წარსულის ელი”. და დარჩა თავად “ახალმხრებიანი ელი”, რომელმაც ბოლო ნაპასი ნეტარებით დაარტყა და ბიჩოკი სადღაც უსასრულობაში ზღვასგატანებულ “წარსულის ელისთან” ერთად გადაისროლა.
მენთოლიანი ფეხზე წამოდგა. მხრებზე ხელის მტევნები გადაიტარა და მას ისე სჯეროდა ამ მეტამორფოზის, როგორც თევზის წყლის გარეშე “ვერარსებობის”. ელი თავიდან დაიბადა. წესით, ახლა მხოლოდ მაშინ უნდა ემღერა, როცა ბედნიერი იქნებოდა.
- გავისეირნოთ?
- სხვა დროს. უნდა წავიდე, საქმე მაქვს სახლში.
- გინდა მოგეხმარო?
- რაში?
- იმაში, რაც უნდა გააკეთო.
- შენ რა იცი?
- რაკი ყველაფერს ცვლი, ალბათ, ძველი საგნების მოშორება გინდა.
- ჰო, ეგრეა. წამოდი მაშინ.
- რატომ არ მკითხე - უნდა გენდოო?
- აუცილებელია?
- უპირობოდ.
- უნდა გენდო?
- უპირობოდ.
- მაშინ არ ყოფილა აუცილებელი. წამოდი, სწრაფად.
ეჩქარებოდა ელის და ეჩქარებოდა ზღვასაც, რომელიც მას უკან მიჰყვებოდა, რათა სრულად განეწმინდა მენთოლიანის ირგვლივ ყოველივე და აღარ დარჩენილიყო “ღა”, რომელიც დარდიან სიმღერებს გაახსენებდა. პირველად ზღვამ ქუჩიდან მოხეკილი ყველა “ღა” ჩაყლაპა და დრო იყო - იმ სახლიდანაც გამოეხიკა, სადაც ელის ახრჩობდნენ. ახრჩობდნენ სულიერნიც და უსულონიც უმიზეზოდ.

გამოკეტილი საძინებლის კარი თამამად გააღო ელიმ და შემოასკდა ტალღა, რომელმაც სანაგვე პარკებივით აკინძა ის ძონძები, რომელთა ნაკერებში ჩაქსოვილიყო ოხვრები, თავის ცემა და ცრემლთა გორგლები. გაზიდა ყოველივე და გადაიტანა იმ მხარეს, სადაც დამსახურებულად ჩაიცვამდნენ ამ ძონძებს დანარჩენები. მენთოლიანის გვერდით კი მარლბორო იდგა - ზაფხულის გემოებით.

- აიღე. - მარლბორომ მარლბორო მიაწოდა მენთოლიანს.
- მადლობა, - სახლის წინ კიბეზე ჩამოჯდა ელი. - დავცარიელდი და შევმსუბუქდი. - სუნთქვაც ამოაყოლა თან.
- რა არის მენთოლიანი ელის პირველი სურვილი?
- ამ სახლის კარის გამოხურვა და წასვლა. - ელის უნდოდა ეთქვა ამ სახლის ზღვაში ჩახრჩობაო, მაგრამ არ იცოდა - თუ გაიგებდა, ვინც გვერდით ეჯდა, ამიტომ სიტყვები შეცვალა.
- ანუ შენ იქამდე გაძელი, სანამ ზღვა მოვიდა. - თვითონვე თქვა მარლბორომ და ელი მიხვდა რომ, როგორც არ უნდა ეთქვა, ის მაინც გაიგებდა სათქმელს.
- მისმენდი?
- ჰო, გისმენდი.
- “შენ, თუ სიჩუმეს
არ აუწევ დაიღუპები...
დგახარ ფანჯრის წინ და,
ფანჯარას ფარდა აცვია.
მე გეუბნები,
შეიცოდე ის, ვინც იცინის
და თავის თავი
ერთხელაც კი
არ გარდაცვლია...” - აღიღინდა ელი და სიჩუმეს აუწია, თავისი შინაგანი ხმა გადაფარა და გადმოაფრქვია ირგვლივ ყოველივე, რაც აქამდე მას ადუმებდა.
- გიხდება სიმღერა.
- სხვა გზა არ დამიტოვეს, უკვე მივეჩვიე.
- მაგრამ ახლა არ გამღერებენ და შენ მღერი.
- დრომ დროს გაასწრო და ჩემი ცხოვრების დარდი წაიყვანა. მისი ბედნიერება იმის უფლებას მაძლევს, რომ გარდაცვლილი ჩემი თავი დავმარხო. ვგრძნობ - როგორი ლამაზი სახე აქვს, სავსე მკერდი, მოღერილი ყელი, წყლით სავსე მბრჭყვინავი თვალები და ამის მერე როგორ შეიძლება ჩემოდანი არ ჩავკეტო?
- აუცილებელიც კია.
- უპირობოდ, არა? მგონი, შენი საყვარელი სიტყვაა.
- ჰო, არის. პირობას გაძლევს უპირობობის გარეშე.
- შენი აზრით, ზღვამ ყველა “ღა” ჩაყლაპა?
- სადმე დაგრჩა?
- არა.
- დამშვიდდი, ნუ ნერვიულობ, ელი. შენთვის უცნაურია, რომ ასეთი მჩატე ხარ. ახალი მხრები გაქვს და ბედნიერი უნდა იყო.
- ჯერ მაინც ხმამაღალი ნათქვამია. - გაეცინა ელის. განცდებში დაკარგვის ეშინოდა. მერე მარლბორომ თავზე აკოცა და ყველა შიში უკვალოდ გაქრა.

ღიღინებდა ელი:
"ფანჯრის წინ მდგომს
ანარეკლი მესალმება,
ჩაუცმელი,
შიშველი
და
ბედნიერი..."

ელემი მარლბორომ და ძველი სახლი ახალმა შეცვალა, მაგრამ მენთოლიანი არსად დაკარგულა.

ემღერებოდა ელის და არა - ამღერებდნენ. დრომ ელის დროს ფეხი ჭეშმარიტად აუწყო.