უნივერსიტეტის წინ ლურჯი „ფიტი“ რამდენიმე წამით შეაყოვნა, ვიდრე დაცვამ გორგოლაჭებიანი ლითონის ჭიშკარი პულტით გააღო. თავი დაუკრა ასაკიან კაცს, რომელსაც შევერცხლილი თმები და ოდნავ ჩაყვითლებული კბილები ჰქონდა. ეს უკანასკნელი გაღიმების დროს გამოუჩნდა და ქალმა, როცა გვერდი აუარა მას მანქანით, უკმაყოფილებისგან ტუჩი აიბზუა. წარმოიდგინა პატარა ბაქტერიები, რომელიც ჭაღაროსანს კბილებს შორის დაუცოცავდა და გულისრევა იგრძნო, უსიამოვნო ფიქრებისგან გასათავისუფლებლად თავი აქეთ-იქით გააქნია. მანქანა პირველი კორპუსის წინ გააჩერა, მეორე დაცვამ შლაგბაუმი გაუხსნა და ცარიელ ადგილზე გაშლილი ხელით მიანიშნა, რომ იქ დაეყენებინა. ქალს, რაკი ყვითელი კბილები აღარ შეუმჩნევია ამ დაცვისთვის, გამომეტყველება უკმაყოფილო აღარ ჰქონია. მანქანა მითითებულ ადგილზე ჩააყენა. სარკე გაასწორა, თავის სახეს ერთი თვალი შეავლო. წითელი, მშრალი ტუჩსაცხი პატარა ჩანთიდან ამოიღო და მეორე ფენად გადაისვა, მერე ტუჩები ერთმანეთზე გადაიტარა. მოეწონა თავისი თავი და მანქანიდან გადმოვიდა. შავი, კლასიკური შარვალი და ამავე ფერის თხელი პერანგი ეცვა. შავის სიყვარული ვერაფერმა შეუნაცვლა ქალს. თმაც კი ეს ფერი ჰქონდა და სწორი, მხრებს ოდნავ ჩაცდენილი. დიდი, ოთკუთხედ-მინიანი სათვალე თმებზე დაემაგრებინა. საშუალო ქუსლიანი ფეხსაცმლის კაკუნით მესამე კორპუსის კიბეები აიარა. ეტყობა, სალექციო დრო იყო. კაციშვილი არ ჭაჭანებდა დერეფნებში. პირდაპირ ჰუმანიტარების დეკანთან გაემართა, მესამე სართულზე, სამას შვიდ ნომერში. კარზე დააკაკუნა და შიგნით შევიდა.
- აბა, როგორ მყავს უბერებელი ქერა ქალბატონი?
- ამას ვის ხედავს ჩემი თვალები? - გახარებული წამოდგა ფეხზე ოდნავ პუტკუნა ქალი და მაშინვე გადაეხვია სტუმრად მოსულს.
- ჰო, რა გეგონა? ხომ გითხარი, დავბრუნდები აუცილებლად - მეთქი?
- სიმართლე გითხრა, ჯერ არ გელოდი.
- ჩემო ეკუნა, საქართველოს მონატრება მაინც სხვა ყოფილა. - სევდიანად ამოილაპარაკა სტუმარმა, როცა სამშობლოს მონატრებაზე ჩამოვარდა საუბარი. კიდევ ერთხელ იგრძნო, თუ რა ძვირფასი იყო მისთვის აქაურობა.
- როგორ მოგეწონა გერმანია?
- რა ჰქონდა ჩემი დასაწუნებელი? ვასწავლიდი, მასწავლიდნენ და ასე, მაგრამ მეტი აღარ შემეძლო უკვე. ჯერ ხომ ჩემი ბედოვლათი ძმა მამა გახდა და აქ არ ვიყავი, მერე ნინო ხომ იცი, ჩემი დაქალი, ეგ გათხოვდა და ვერც მაშინ ჩამოვედი, ყველა და ყველაფერი ისე მენატრებოდა, ვეღარ გავუძელი, ჩავალაგე ბარგი და სანამ კიდევ მრავალჯერ გადავიფიქრებდი, მანამდე მოვასწარი თვითმფრინავში ჩაჯდომა. - სიცილით თქვა ქალმა და თეთრი კბილები მედიდურად გამოაჩინა.
- დამშვენებულხარ, გალამაზებულხარ, ნათი. დავიჯერო, ვერც გერმანელმა კაცმა ვერ მოგხიბლა? შენს თითზე კი ვერანაირ ბეჭედს ვერ ვხედავ, მაგრამ... - კისერი წაიგრძელა ეკამ და ნათიას თლილ თითებს სათითაოდ გადაავლო თვალი.
- ვარ მარტო და ვიქნები ბოლომდე ასე, მგონი. გახსოვს, ჩვენ რომ სტუდენტები ვიყავით, მაშინ ვამბობდი დამოუკიდებელი ქალი უნდა გავხდე, რადიკალი ფემინისტი და გვერდით არავინ მჭირდება - მეთქი?
- ოხ, შენ თავიდანვე გიჟი იყავი. რაღა დაგიმალო და, იდეალურად გამოიყურები. ეს სამი წელი არც კი დაგტყობია.
- ვცდილობ, ვცდილობ.
- შვილი როგორ გყავს? მაია კი მყავს მეგობრებში „ფეისბუქზე“ და ვნახულობდი ფოტოებს, ზედ ევლება ბავშვს, მოკლედ.
- ეგ და გია რომ არ მყავდნენ, ალბათ, ვერაფერს მივაღწევდი. კარგად არის ანაბელი, იმათ ხელში რა გაუჭირდება? იცი როგორი გაზრდილია? აუცილებლად მესტუმრე, იცოდე. ახლა, ხელი რომ არ შეგიშალო, დაგტოვებ. სხვებსაც მოვინახულებ.
- კი ბატონო, გესტუმრები და უფრო კარგად ვიჭორაოთ. მეც თავზესაყრელი საქმე მაქვს. თან ლაშას ამბავი მაინტერესებს. ერთხელ მაია შემხვდა გზად და მითხრა, ცოლის მოყვანას აპირებსო. - ფეხზე წამოდგა ეკა და ლაპარაკით კარებისკენ გაუძღვა სტუმარს. ნათიას აღარაფერი უპასუხია, გარეთ გამოსულმა უსიამოვნოდ დამანჭა ტუჩები ყოფილი ქმრის ხსენებაზე და დედაზე კი გაბრაზდა - როგორ ახერხებს ყველას ყველაფერი გააგებინოსო.

ქალმა გრძელი დერეფანი გამოიარა, უკვე ხმაური ისმოდა ყველა აუდიტორიიდან. სალექციო დრო იწურებოდა და სტუდენტებს გარეთ გამოსვლა ეჩქარებოდათ. ორი წუთიღა დარჩენილიყო ლექციის დასრულებამდე. დერეფანში გაკრულ ცხრილს თვალი გადაავლო და თავისი საკურატორო ჯგუფისკენ გასწია მეხუთე სართულზე. იქ ჰქონდათ შემდეგი ლექცია და გადაწყვიტა დალოდებოდა ბავშვებს. თითოეული მათგანი ახსოვდა, არც ერთი დავიწყებია.
კიბეებზე ასვლისას თავის კოლეგას გადაეყარა.
- ნათია, ნუთუ, ეს შენ ხარ? - ლიას თვალები გაუფართოვდა, როცა უფრო დამშვენებული დაინახა ქალი და შეშურდა კიდეც, ერთი ნაოჭი რომ ვერ უპოვა სახეზე. თვითონ სამოც წელს გადაცილებული იყო, მეტს არ აკონკრეტებდა.
- ჩამოვედი, ლიაკო. შენ როგორ ხარ? - გადაკოცნა შუახნის ქალბატონი და მხარზე მოუთათუნა ხელი.
- შენ როგორ ხარ, კაცო, ეგ მითხარი, მე კი არა. საბოლოოდ დაბრუნდი?
- დავბრუნდი, კი. ვერ შეველიე საქართველოს და ჩემს ქართველებს.
- ოჰ, აბა, რა გეგონა? დაგვტოვე აქ მარტო. - საყვედურივით გამოუვიდა ლიას. უფრო აფერისტობდა. ისიც კი შურდა, რომ ნათია მიიწვიეს გერმანიის უნივერსიტეტში და არა-თვითონ. ამას კარგად ხვდებოდა ქალი და ცდილობდა, არ შეემჩნია. დაბრუნებისთანავე არ უნდოდა კონფლიქტი გამოეწვია, მით უმეტეს, ძველ კოლეგასთან.
- საქმე მოითხოვდა. სამაგიეროდ, ბევრად უფრო გამოცდილი და „დაპრაქტიკებული“ ჩამოვედი. - მკრთალად გაიღიმა ნათიამ.
- წარმატებები, გენაცვალე. ალბათ, აქაც დაგვიბრუნდები. - ინტერესმა ლამის გული გამოუჭამა ლიას.
- ვნახოთ, ჯერ არ გადამიწყვეტია.
- კარგი, მე კი გამიხარდება შენი დაბრუნება. აბა, წარმატებული დღე. - მოჩვენებითი ღიმილით თქვა ქალმა და კიბეები ჩაიარა. ნათიამ ერთი ტუჩი აიბზუა და გზა გააგრძელა.

აუდიტორიას მიადგა და შიგნით შევიდა. ოთახი ჯერ კიდევ ცარიელი იყო. ეტყობა, სხვა კორპუსიდან გადმოდიოდნენ სტუდენტები და ამიტომაც აგვიანდებოდათ. ენათმეცნიერების ლექცია ჰქონდათ ახლა. ლექტორი შემოვიდა. არ ეცნო ნათიას. „ალბათ, ახალიაო“ - გაიფიქრა.
- მოგესალმებით, მე ნათია ერგემლიძე ვარ, ყოფილი ლექტორი და, შესაბამისად, თქვენი ყოფილი კოლეგა.
- გაგიმარჯოს, გენაცვალე. თქვენზე მსმენია, სტუდენტები ხშირად გახსენებენ ხოლმე.
- მართლა? ძალიან გამახარეთ. აი, რომ შემოვლენ, მხოლოდ რამდენიმე წუთს წაგართმევთ მოსანახულებლად და მერე ხელს აღარ შეგიშლით. - ღიმილით თქვა ნათიამ.
- რა სასიამოვნოა, ასეთი ახლო ურთიერთობა რომ გაქვთ თქვენს ყოფილ სტუდენტებთან. - კმაყოფილმა აღნიშნა ქალმა. თავისი სახელი არც უთქვამს, იმდენად მოეწონა ნათია ჯერ ფიზიკურად და შემდეგ საუბრის მანერით. ისეთი გამომეტყველება ჰქონდა ამ ქალს, ორმოცი წლის დედიკოს საცოლე ბიჭები რომ ჰყავთ და ვიღაც მოეწონებათ მისთვის გასარიგებლად. სასაცილო შესახედი იყო ნამდვილად.
- რა თქმა უნდა, ჩემი საკურატორო ჯგუფი იყო, ამიტომ მაქსიმალურად ვცდილობდი მათთან ვყოფილიყავი.
- სასიამოვნოა. მაშინ მე დაგტოვებთ რამდენიმე წუთით, რაც დამრჩა საქმე, დავასრულებ და ამასობაში თქვენც მოასწრებთ მონატრების შევსებას და ძველი დროის გახსენებას. ბავშვებს უთხარით, რომ ბევრი არ დამაგვიანდება.
- გმადლობთ! გადავცემ. - თავაზიანად დაუკრა თავი ნათიამ და მზერა გააყოლა მიმავალ ქალს. მერე გაახსენდა, რომ სახელიც არ იცოდა მისი.
სტუდენტები ნელ-ნელა შემოლაგდნენ აუდიტორიაში. ძველი ლექტორის დანახვაზე ყველას გაკვირვებული მზერა ჰქონდა, არ ელოდნენ მის დაბრუნებას და სიხარულსაც ვერ მალავდნენ.
- ქაროსანიძე, შენ ისევ ვერ მოშორდი მაგ კედელს, არა? თაფლს ხომ არ უსვამ და გვიმალავ? - უკვე რომ ადგილები დაიკავეს სტუდენტებმა და ნათიამ ყველას ჩახუტებით გული იჯერა, ხუმრობა დაიწყო შემდეგ.
- რას ბრძანებთ, პატივცემულო? ყოველდღე სემინარებს ჩაგაბარებთ, ოღონდ თქვენ აქ დაბრუნდით და ეს ოთხმოცი წლის ბებია ქალები მოგვაშორეთ.
- ბევრი რამ შეიცვალა, არა?
- თითქმის ყველაფერი. - გამოეპასუხა სხვა მეორე მხრიდან.
- ვნახოთ, იქნებ, დავბრუნდე კიდეც. ჯერ არ გადამიწყვეტია. ისეთი კნუტის თვალებით მიყურებთ ყველა, გულს მიჩუყებთ და ახლავე შევიტან ეკასთან განცხადებას, მგონი.
- მაგ მადლს თუ მოისხამთ... თან რა ჯობია თქვენს მოსმენას და ყურებას?
- ოხ, ქაროსანიძე! შენ პირველად რომ მითხარი მსგავსი რამ, თუ გახსოვს, „რომეო და ჯულიეტა“ გერმანულად გადმოგაწერინე შენს რვეულში თავიდან ბოლომდე და გავიმეოროთ? - წარბი ასწია ნათიამ.
- ოპა! აი, სად დაგვერხა ტო. დაბრუნდა ჩვენი „კრუელა“. - ნიჟარაძე აჰყვა ხუმრობაში.
- პირველად რომ გავიგე მაგას მეძახდით, კი გავბრაზდი, მაგრამ მეთქი - როგორ ვაფიქრებინებ ამათ, რომ ასე უცებ „ვვარდები“ - თქო. თან ზურგსუკან თქმას, სჯობდა, მცოდნოდა. რომ რამე, დაგიცავდით მაინც „იმისგან“, - თვალები აქაჩა ქალმა. - ისე, ისევ აქაა?
- მაგას რა მოკლავს? დღე და ღამე სულს გვხდის, დანდობა არ იცის. - აწუწუნდა შინდისფერთმიანი გოგო.
- რექტორია, რას იზამ? ყველა მაგას ემორჩილება, „დიდი ეკაც“ კი, - მხრები აიჩეჩა ქალმა და გემრიელად აკისკისდა. - ბაჩოს ვერ ვხედავ, დანარჩენი ყველა ხართ.
- ბაჩო გადავიდა, რაც წახვედით. მარტო თქვენს ლექციაზე ახერხებდა მშვიდად ჯდომას და ვინღა გააჩერებდა მერე? უფრო სწორად, კი არ გადავიდა, აიძულეს ფაკულტეტი შეეცვალა. გააფრენინა ლექტორებს. მემგონი, ვაფშე წასვლასაც აიძულებენ ახლა. - გამოეპასუხა ერთ-ერთი.
- ოჰო, ყოჩაღ მაგას! კარგი, სადმე ვიპოვი და ვნახავ მაგასაც, ისე არ წავალ.
- ნატო მოიჩქარის, ფეხსაცმლის ხმაზე ვიცანი. - უკნიდან იყვირა ქაროსანიძემ.
- შემოგივლით ისევ, წავედი ახლა, ვიჭორაოთ მერე კიდევ. პატარები დაგტოვეთ და რამხელები ხართ გაზრდილი. ყველაფერს მომიყვებით, იცოდეთ! - თითის ქნევით თქვა ნათიამ.
- არ დაგვტოვო, რა, ამ ქალთან... - აწუწუნდნენ ერთიანად სტუდენტები.
- თქვენ საერთო „ჩატი“ გააკეთეთ, მეც დამამატეთ და ერთი შეხვედრა მოვაწყოთ, უფრო კარგად რომ გელაპარაკოთ. აბა, ბედნიერი ლექცია! - ხელით კოცნა გაუგზავნა ყველას და კმაყოფილი ღიმილით დატოვა აუდიტორია.

გზად თუ ვინმე შეხვდა ნაცნობი, ყველას გამოელაპარაკა და ბოლოს უკვე სიცხისგანაც და ხალხისგანაც შეწუხებულმა, ბაჩო რომ ვერსად იპოვა, მანქანისკენ გასწია. ჩაჯდა და მაშინვე კონდენციონერი ჩართო გასაგრილებლად. ცუდ ხასიათზე დადგა. ისე უნდა ბაჩოს ნახვა, როგორც არასდროს, მაგრამ ნერვებმოშლილს აღარ გაუგრძელებია მისი ძებნა.
- არაპროგნოზირებადი მხეცი! - ერთი ამოიბურტყუნა და მანქანა აამუშავა.
დაცვამ ღიმილით გამოისტუმრა. უკანა სარკეში იყურებოდა, როცა ხმა გაიგონა.
- პატივცემულო ერგემლიძე!
იცნო და შუა ეზოში გიჟივით გააჩერა მანქანა. მაშინვე გადმოვიდა და ბიჭისკენ გასწია, რომელიც ჯიბეებში ხელებჩაწყობილი ცინიკური ღიმილით ელოდა ქალის მიახლოებას. თვითონ ნაბიჯს არ დგამდა.
- ბაჩანა, - ხმა აუკანკალდა ნათიას. მონატრება ყელში და თვალებზე მოასკდა. - შენს სუნს კილომეტრშიც ვგრძნობ.
- უნივერსიტეტის ეზოში ვართ, პატივცემულო. გვიყურებენ. - ადრინდელი სიტყვები თავად გაიმეორა ირონიულად ბაჩომ.
- მაგათი დედაც! მომენატრე, საზიზღარო!
- არ შეცვლილხარ და როცა მხედავ, ისევ გავიწყდება სად ხარ და ვინ ხარ. - ცინიკური ღიმილი არ შორდებოდა ბიჭს.
- გადაგკოცნი და უძრავად იდექი, მერე მოგხედავ დანარჩენზე! - მკაცრად თქვა ქალმა და მსუბუქად გაეხახუნა ლოყაზე ბაჩოს. - ვერ გაიპარსავ ამ წვერს? რას ჰგავხარ? ბომჟო!
- მემგონი, ყოფილი ლექტორი და ყოფილი სტუდენტი ასე არ ლაპარაკობენ, არა?
- რატომ ართულებ? - დაიძაბა ქალი.
- სალაპარაკო გვაქვს. აქედან რომ გაქუსლე, ორივეს გვახსოვს და რაც და როგორც იყო, ეგრე აღარ იქნება, პატივცემულო. მაინც არ შეგვეტყოს, რომ უფრო მეტი ურთიერთობა გვქონდა, ვიდრე ლექტორსა და სტუდენტს აქვთ.
- ხაზგასმებით ლაპარაკი თუ გინდა, ჩემთან გელოდები საღამოს. ჩვეულ დროს მოდი.
- ასე პირდაპირ პირველივე დღეს შენთან მეპატიჟები? იქნებ, ამ სამ წელში ცოლი მოვიყვანე, გეკითხა ჯერ.
- მაგის შანსი არ არსებობს. გელოდები.
- რამე წამოგიღო?
- ვიმეორებთ?
- არა, რამე ხო უნდა მოვიტანო და ბარემ არ მაფიქრო.
- შავი შოკოლადი მიყვარს ისევ, გერმანიას არაფერი შეუცვლია.
- გერმანიას არა, შენ შეცვალე, პატივცემულო.
- მოეშვი ამ საუბარს, წავედი და გელოდები. თუ გინდა, მიგიყვან, სადაც მიდიხარ იქამდე.
- არსად, საქმე მაქვს და მერე მოვალ. შენ იქამდე სალაპარაკოდ მოემზადე.
- მოვემზადები. ჭკვიანად, ბაჩანა. - ისევ გადაკოცნა ბაჩო ქალმა და მანქანისკენ წავიდა. შორიდან ხელი დაუქნია და სახლისკენ გზას დაადგა, სიჩქარეს მოუმატა.
უნდოდა, კარგად მომზადებულიყო. დღეს მარტო იქნებოდა. მაიას და გიას ჰყავდათ ანაბელი დატოვებული. სალაპარაკო ბევრი ჰქონდათ და მონატრებულზე - მით უფრო.