მეშვიდე თავი
- ამ ყველაფერს მე რატომ მიყვები?! - მოსმენილით აშკარად შეძრწუნებული მეკითხება სანდრო.
- მინდა იცოდე, რატომ გადავდგი ეს ნაბიჯი, როგორ აღმოვჩნდი ამ წუმპეში. - წარსულის ემოციებით ისევ ხელახლა დამძიმებული ობლად წამოსულ ცრემლს ხელის გულით ვიწმენდ.
- გასაგებია, რომ ასეთ ცხოვრებას გაქცევა ამჯობინე, მაგრამ სად არის დედაშენი, თუნდაც ის შენი მეგობარი გიორგი?!...
- დედაჩემი?! ამ სიტყვამ ჩემთვის მნიშველობა მალევე დაკარგა. მესმის, თავდაპირველად ალბათ იფიქრა, რომ ადრე თუ გვიან ქმარი შემიყვარდებოდა, მან ხომ არ იცოდა, რამხელა დამცირებას ვიტადი ვახოსგან, მაგრამ იმას კი ვერ წარმოვიდგენდი, თუ მისი ავადმყოფობის გაგების შემდეგაც მაიძულებდა იმ ოჯახში ყოფნას. მშობელი ასე არ იქცევა, დედა შვილს არ იმეტებს.
- ანუ, უთხარი რაც სჭირდა და მაინც დაგტოვა?!
მწარედ მეღიმება - ამის მოყოლის გამბედაობა მეორედ აღარ მექნება. ამიტომ, გთხოვ უბრალოდ მომისმინე! როგორც უკვე გითხარი, რამოდენიმე დღეში ფეხის ბრუნებას ვგეგმავდით. სუფრა ეზოში იყო გაშლილი, დედას თითქმის მთელი სოფელი ჰყავდა დაპატიჟებული, რაოდენ უცნაურიც არ უნდა ყოფილიყო, მოპატიჟებულ სტუმრებს შორის მამაჩემის მხრიდან ბებიაჩემი და ბიძაჩემიც კი იყვნენ.
დაეკლათ საკლავი, იქვე გვერდით თუხთუხებდა მოზრდილ ქვაბში ხაშლამა, სადღაც ხინკალსაც ახვევდნენ, მოკლედ დიდი სამზადისი იყო.
ავტომობილების გაბმული სიგნალებით, ზარ-ზეიმითა და სროლა-სროლით ამაყი სახეებით შევედით ეზოში. დედამთილის დარიგებისამებრ, სახიდან ღიმილს არ ვიშორებდი, გარეგნულად ალბათ, ბედნიერი წყვილის შთაბეჭდილებას ვტოვებდით. ვინ რა იცოდა ჩემს გულში რა ხდებოდა.
თვალების ცეცებით ვეძებდი გიორგის, მისი მშობლები იქ იყვნენ, ჩემი მეგობარი კი არსად ჩანდა. ისევ არ მოვიდა. გული დამწყდა, სადღაც შიგნიდან მეტკინა, ყველაზე დიდ მოუშუშებელ ჭრილობას სახელად გიორგი ერქვა, მისი მონატრება იმდენად მაწვებოდა, რომ საკუთარ უბედურებასაც კი მავიწყებდა.
ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ქეიფი საკმაოდ მალე გახურდა, მიირთმევდნენ ანწლის არაყსა და გაურკვეველი წარმომავლობისა და ფერის ღვინოს. შეზარხოშებულ სტუმრებს იმაზე სწრაფად დავავიწყდით ვიდრე ველოდი.
- მასპინძელო! - სწორედ ამ დროს შემომესმა ნაცნობი ხმა.
სიხარულისგან ინსტიქტურად ფეხზე წამოვხტი. ეზოში მხრებში გაშლილი, ლაღი ნაბიჯით გიორგი მოაბიჯებდა, გვერდით კი ჩემი ცეკვის პედაგოგები, ანიტა და კაკი მოჰყვებოდნენ. იმ დღეს ალბათ ამაზე მეტად არაფერი გამხარებია. მათი სამეულის დანახვაზე ისეთი განცდა გამიჩნდა, თითქოს ჩემი ჯოჯოხეთური ცხოვრება დასასრულს უახლოვდებოდა, რა თქმა უნდა ასე არ მომხდარა, არც მე მქონდა ამის ილუზია, მაგრამ ამ სიხარულს სხვას ვერაფერს შევადარებდი. სამივეს თბილად ჩავეხუტე, განსაკუთრებით გიორგის.
- ჩემი იმედი გქონდეს, რაც არ უნდა მოხდეს, ჩემი იმედი გქონდეს! - ძლიერად მიკრავდა გულში გიორგი და მილოცვის ნაცვლად ამ სიტყვებს მეუბნებოდა.
ანიტა და კაკი მილოცავდნენ გაბედნიერებას, თუმცა ისეთი სახეები ჰქონდათ, რომ ჩემი ბედნიერების დიდად არც მათ სჯეროდათ.
სწორედ ამ დროს საჩუქართან ერთად ხელში ჩამიდო ანიტამ მისი სავიზირო ბარათი.
- იცოდე, მხოლოდ ერთი ზარი და... ნებისმიერ დროს როცა არ უნდა დაგჭირდე, მხარში ამოგიდგები, შენთან ვიქნებით...
კარგად ვიცნობდი ანიტას, ვიცი მისი დაპირება გულწრფელი იყო.
- მადლობთ, რომ მოხვედით, არც კი იცით რამხელა მნიშვნელობა აქვს თქვენს აქ ყოფნას! - ცრემლებს ვეღარ ვიკავებდი მე.
საოცარია, ზოგჯერ რა მცირედი ყოფნის ადამიანს გამბედაობის მოსაკრეფად. როგორც წესი გადაწყვეტილებებს, საკმაოდ იმპულსურად ვიღებ, არც ამჯერად მიფიქრია დიდხანს, მეგობრების გვერდზე ყოფნით ფრთებშესხმულმა, მიზნად დავისახე, რადაც არ უნდა დამჯდომოდა, ვახოს რეალური სახე ყველასთვის მეჩვენებინა, რარომღაც მეგონა თუ მისი ავადმყოფობის შესახებ გაიგებდნენ, დედაჩემი ჩემს სახლში დაბრუნებას მოინდომებდა.
იქნებ სასტიკადაც კი მოგეჩვენო, მაგრამ იმ წუთებში სხვა ვერაფერი მოვიფიქრე, ვახოსდა სავალალოდ, კომოდში წამლების აღმოჩენის შემდეგ მათი მიღების კონტროლის პატივი მე მერგო. თუ პირველად იმის გამო მცემა, რომ შემთხვევით უჯრაში მოთავსებულებს წავაწყდი, ამჯერად მათ ჩემი ხელით ვასმევდი.
საათს დავხედე, თხუთმეტ წუთში მორიგი ტაბლეტის მიღება უწევდა. წარმოდგენა არ მქონდა რას იზავდა წამალს თუ არ მიიღებდა, თუმცა გარისკვად ღირდა.
მოკლედ ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ვახოსთვის მისაწოდებელი ტაბლეტი ჩუმად მისივე თეფშის ქვეშ დავმალე, თავად კი ისევ მეგობრებთან ერთად გართობა განვაგრძე.
ჩემი დედამთილი გაფართოვებული, შეშინებული თვალების დანახვაზე მივხვდი, ჩემი გეგმა წარმატებით ხორციელდებოდა. ნამდვილად არ მეგონა ასეთი რეაქცია თუ ექნებოდა, სულ რაღაც ნახევარ საათში ნერვიული ცახცახი დააწყებინა, კიდურებს ვეღარ იმორჩილებდა, შუბლი ნელ-ნელა ოფლის წვრილი წვეთებით დაენამა.
- წამალი არ დაალევინე?! -თვალების ბრიალით, სისინით მკითხა.
- როგორ არა, მივაწოდე! - უტიფრად მოვიტყუე და თითქოს მაშინღა შევნიშნე თეფშის ქვეშ ამოდებული ტაბლეტი, ისე შევიცხადე - უი, დალევა დავიწყებია!
ყბები ხელით დაუჭირა ქალმა და ტაბლეტი ძალით ჩასჩარა პირში, ხალხის ცნობისმოყვარე მზერას ყურადღებას არ მიაქციეს, აცახცახებულ შვილს მეუღლესთან ერთად მხარში ამოუდგნენ და ისე ცდილობდნენ შედარებით მშვიდ ადგილზე გაეყვანა. ზუსტად ვერ მივხვდი რა მოხდა, ან რა დროს დაუსხლტა მშობლებს ხელიდან, კრუნჩხვას აყოლილი ვახოს სხეული ეზოში გორაობდა, პირიდან დუჟი სდიოდა. გაფითრებული ვუმზერდი ქმარს.
- ენა არგადაყლაპოს! - დედამისის კივილმა იქ მყოფების ხმა გადაფარა.
ჩემგან განსხვავებით მამამისი არ დაბნეულა, მაგიდაზე რკინის ნივთს, სავარაუდოდ კოვზს სტაცა ხელი და ახროტინებულ შვილს პირში ჩასთხარა. ეს ყველაფერი ალბათ, ათ წუთზე დიდხანს არ გაგრძელებულა, სავარაუდოდ წამალმაც დაიწყო მოქმედება და ავადმყოფმა ნელ-ნელა სხეულის დამორჩილებაც შეძლო. უკვე გონს მოსული რამოდენიმე კაცის დახმარებით ფრთხილად წამოაყენეს და საძინებელში შეიყვანეს.
ალბათ ჩემი მხრიდან ეს საქციელი საკმაოდ დიდი სისასტიკე გახლდა, მაგრამ იმ სიტუაციაში რატომღაც გამოსავლად ეს ჩავთვალე.
- ეპილეფსია აქვს?! - შეშფოთებული მეკითხებოდა ანიტა.
- არა, ფსიქურადაა დაავადებული! - ხმა ჩამწყდარმა ვუპასუხე ყოფილ პედაგოგს.
მეგონა მხოლოდ მას ვუპასუხე, მაგრამ ჩემმა სიტყვებმა ტალღასავით დაუარა ხალხს.
- შენ მოგიკვდი!... - ბებიაჩემმა იმდენად ძლიერად ჩამიკრა, თითქოს ასე ცდილობდა ჩემს დაცვას. ამდენი წლის შემდეგ ცოტა არ იყოს, მეხამუშა მისი სითბო, მისი მოფერება, თუმცა მისმა შეცოდებამ ცოტა არ იყოს გამაღიზიანა, ერთი სული მქონდა მკლავებიდან დავსხლტომოდი.
- ჩემს რძალს უნდა დაველაპარაკოთ! - თითქმის უბრძანა ბიძაჩემმა, აშკარად დავინახე მკლავში უხეშად როგორ მოჰკიდა ხელი დედაჩემს და გადახურულ ფაცხაში სასაუბროდ შეიყვანა.
შორიდანვე ვხედავდი სამივენი გაცხარებით როგორ კამათობდნენ. ბებია რაღაცას უმტკიცებდა, დედაჩემი ზედმეტად გაწიწმატებული, აჭარხლებული სახით ხელების ქნევით ელაპარაკებოდა. ძნელი მისახვედრი არ იყო, რომ მათი კამათის ობიექტი აშკარად მე ვიყავი. ცნობისმოყვარეობას ვერ მოვერიე, მეც მათი მიმართულებით წავედი:
- რა სინდისით ტოვებ ამ არაკაცთან? ის არ ყოფნის რომ დედაბუდრიანად სადისტები არიან, ყველა სიკეთესთან ერთად ფსიქიკურად დაავადებულიც ყოფილა!... - თითქმის ღრიალებდა ბიძაჩემი.
- ამ ბავშვის ცოდვით ვერ გაიხარებ! - არ ჩამორჩა არც ბებიაჩემი.
- მე ვერ გავიხარებ?! - შეიცხადა დედაჩემმა- რას მემართლებით?! ვიღაცის მარტომ, ყველასგან მიტოვებულმა საკუთარი შვილივით გავზარდე და კიდევ ჩემთან გაქვთ დიდი გული?!..
- გვანცა ვიღაცის არაა. შენ რომ არა ისინი ერთად იქნებოდნენ, აღარც ჩემი შვილი დაიღუპებოდა!...
- ამიხსენით რას მერჩით, რა დავაშავე ასეთი? უბრალოდ შემიყვარდა, სხვა ხომ არაფერი?! ჩემი ბრალია გვანცა თუ მშობიარობას გადაჰყვა? ამიხსენით, დღემდე როგორ ვერ მოვიგე თქვენი გული?! თუმცა თქვენგან რა მინდა, თქვენი შვილიც ხომ ვერა და ვერ შემეგუა, ჩემი ბრალი იყო?! შვილებსაც კი არჩევდა ერთმანეთისგან, მხოლოდ გვანცა - გვანცა ჰქონდა ჩახვეული, თითქოს დანარჩენები მოყოლილი გერები მყავდა!...- იგესლებოდა დედაჩემი.
- რა დააშავე?! იცოდი შენი საუკეთესო დაქალი ჩემი ძმისგან იყო ორსულად და მაინც კისერზე ეკიდებოდი, იმდენი ჰქენი, რომ ნასვამს დაუწექი და შეყვარებულები დააშორე! - კამათში ისევ ბიძაჩემი ჩაერია.
- რა უნდოდა დასავლეთში ჩემს შვილს?! შენც ხომ კარგად იცი, რომ ყოველ კვირას მის საფლავზე დადიოდა...
გახევებული ვიდექი კარებში, მოსმენილის დაჯერება მიჭირდა, ჩემს იქ ყოფნას ვერც-ერთი ვერ ამჩნევდა, გაკაპასებულები ისევ ერთმანეთში კამათს აგრძელებდნენ.
- დამეფიცება, მიუხედავად ყველაფრისა, მე ეს ბავშვი საკუთარი შვილივით შევიყვარე...
- კი არ შეიყვარე, ბავშვს შეაყვარე თავი და მისი ხათრით ჩემი ძმის ცოლობასაც ეღირსე!
- შეიძლება, გამარკვიოთ აქ რა ხდება?! - იმდენად ცივად მივმართე მოკამათეებს, საკუთარი ხმა ვეღარ ვიცანი.
ვერ გეტყვი იმ წუთში რას ვგრძნობდი, მოსმენილის მიხედვით ფაქტების დალაგებას ვცდილობდი, რა გამოდიოდა, ეს ქალი ჩემი დედა არ იყო? თუ დედაჩემი მშობიარობას გადაჰყვა, მე დედის მკვლელი ვიყავი? ყველა სიკეთესთან ერთად ჩემს გამო მამა უსიყვარულოდაც დაქორწინდა?! აზრები ერთმანეთს ენაცვლებოდნენ. უცნაური ზიზღისა და პროტესტის გრძნობა მაწუხებდა, ვეღაც გავიგე ვინ უფრო მძულდა საკუთარი თავი, თუ ისინი.
- გვანცი, შვილო!... - გაფითრებულმა გამომხედა დედაჩემმა და მომეხვია.
- შვილო, თუ ?! - გამოვცარი კბილებიდან და უხეშად მოვიშორე.
- წარსულის გახსენებას აზრი არ აქვს, უნდა დაგეხმაროთ, იმ ოჯახიდან უნდა წამოხვიდე! - გონს ისევ ბიძაჩემი მოვიდა.
- რას მელაპარაკები? ვინ ხარ შენ ამას რომ მიწყვეტ?! - მიუხედავად იმისა, რომ ჩემთვის ყველაზე სანატრელ ფრაზას მეუბნებოდა, იმ წუთში მხოლოდ დაგროვილი ბრაზისა და ბოღმის ამოფრქვევას ვცდილობდი. ისიც კი დავივიწყე, ამხელა მასკარადი რის გამო მოვაწყვე.
- ამ მდგომარებაში ვერ დაგტოვებთ!... - დამიტკბა ბებია - ასეთ ავადმყოფთან ყოფნა იოლი არაა, წამოდი ჩემთან, გიპატრონებ, ისეთ ბიჭზე გაგათხოვებ, მომავალზეც ხომ უნდა იფიქრო!...
იმდენად შემეზიზღა ამ სიტყვების გამო ბებიაჩემი, კინაღამ იქვე ამერია გული. იმიტომ არა, რომ ვახოს ვერ ვიმეტებდი მისატოვებლად, უბრალო ამ სიტუაციაშიც კი ისევ ჩემს გათხოვებაზე რომ ფიქრობდა ამან დამზაფრა.
- მძულხართ სამივე, ის შეშლილი კაციც კი თქვენზე უკეთესია! - ემოციებს ვეღარ ვიკავებდი - ჩემი სახელის ხსენებაც კი არ გაბედოთ, ჩათვალეთ რომ გვანცა დავითური დღეს გარდაიცვალა!...
- გვანცა, შვილო!... - კვნესა ამოაყოლა დედაჩემმა.
- ასე ნუ მეძახით! - ისევ მკაცრად გავხედე, აკანკალებული და აცახცახებული გამოვვარდი ფაცხიდან და გიორგის შევეჩეხე. მისი მზერით მივხვდი, რომ ჩვენი დიალოგი სრულად მოისმინა.
- იქნებ მაინც გეფიქრა ვახოსგან წამოსვლაზე?! - გაუბედავად მკითხა მან.
- ეჰ, გიო! ნეტა მხოლოდ ეგ პრობლემა მქონდეს! - ცრემლები ვეღარ შევიკავე და მეგობარს ჩავეხუტე. - დღემდე წამოსვლა მინდოდა, ეხლა კი აზრი აღარ აქვს... - ძლივს ამოვისლუკუნე მე.
- დარწმუნებული ხარ?! იქნებ ჩემთან წამოსულიყავი? დაგეხმარები, არაფერს გაგიჭირვებ!.
- აზრი აღარ აქვს! რაც იქნება, იქნება, ალბათ ჩემი ბედიც ესაა! - ისევ ჯიუტად ვიმეორებდი მე.
ბევრჯერ მიფიქრია, რა იქნებოდა მისთვის რომ დამეჯერებინა, იქნებ ჩემი ცხოვრებაც უფრო მარტივად წასულიყო, მაგრამ მაშინ დანამდვილებით ვიცოდი, იმ წუთებში მათთან ყოფნას, ისევ ჩემთვის საძულველ ადამიანთან ყოფნა მერჩივნა. სწორად ეს გადაწყვეტილება მეჩვენებოდა.