როცა იმ ჯერ კიდევ დაუსახლებელი მინდვრიდან თბილისის ზღვის განათებულ სანაპიროს გადავხედე მივხვდი, რომ მარტოობა ადამიანის სულიერი მდგომარეობაა და არ აქვს მნიშვნელობა, რამდენი ადამიანი გყავს ცხოვრებაში გულთან ახლოს ან რამდენი ადამიანით ავსებ უეცრად გაჩენილ სევდას, შენ მაინც მარტო ხარ. ისე და ასე კი არა, სრულიად მარტო. იმიტომ, რომ რამდენიც არ უნდა ილაპარაკო, ვერასდროს ჩახვალ იმ წერტილამდე, რომელსაც მარტოობა განაგებს და სხვა ადამიანიც, რამდენად ახლობელიც არ უნდა იყოს შენთვის, რეალურად ვერასდროს გაიგებს, რისი თქმა გინდა ან რა გაწუხებს.

მაგრამ, ვინ თქვა, რომ მარტოობა ძალიან ცუდია? აბა, მე და ჩემ ხედს გვკითხეთ. ან ვარსკვლავებით გადაჭედილ იანვრის უჩვეულო ცას, ან ტელეფონს, რომელსაც ხმას ყოველთვის იმ იმედით ვუთიშავ, რომ მოგვიანებით უეცრად გაჩენილი შეტყობინება დამხვდება და ორმაგად გამიხარდება, რომ იმ მომენტში, როცა მე სხეულში გაჩენილ მარტოსულობის პატარა არსებებს ვებრძოდი, როცა ერთ მიყრუებულ ადგილას სიმარტოვეზე ამდენს ვფიქრობდი, ვიღაც სხვა ჩემზე ფიქრობდა. ვინ თქვა, რომ მარტოობა ადამიანების რაოდენობით განისაზღვრება? მარტოობა სულიერი მდგომარეობაა და არა ფიზიკური. სრულიად შესაძლებელია, ვიღაც სხვა აქ, ახლა, ჩემ ადგილას იდგეს, საშინლად სავსე და თბილისის ზღვის ამ განათებულ ხედს სულ სხვა თვალით უმზერდეს. მაგრამ შეუძლებელია, რომ ადგილი, რომელიც ოდესღაც მხოლოდ შენ გეკუთვნოდა, სხვას გაუზიარო და იგივე დარჩეს. როცა შენ პირად სივრცეს ვიღაც სხვა თუნდაც რამდენიმე წუთით გაიზიარებს, მეორე დღეს იმავე ადგილას მარტო დაბრუნდები და მიხვდები, რომ ძველებურად აღარაფერი იქნება.

---

- ახლა, შენ თუ მეტყვი, რა ფერი აქვს მარტოობას, შოკოლადს გაჭმევ, - ძაღლი მიყურებს, მიყურებს და ისევ მიყურებს. ფიქრობს ალბათ, ამდენი გამვლელიდან რაღა ეს უცნაური დეიდა შემხვდაო. არადა, დანანებით დასჩერებია მადისაღმძვრელ შოკოლადს და კუდსაც მოუთმენლად აქიცინებს. ზუსტად ვიცი, ჩემ ენაზე ლაპარაკი რომ შეეძლოს, ყველაზე მაგარ პასუხს გამცემდა, მაგრამ ამ ყინვაში პასუხს ველოდო არსებისგან, რომელსაც ჩემი კითხვა სულ ცალ თათზე ჰკიდია, ცოტა დეგენერატობაა და ცოტა კიდევ ფუჭი ოცნება. ჰოდა, მე შოკოლადი მაინც არ მიყვარს-მეთქი, გავიფიქრე და სულ გადავუგდე. არადა, არ შეიძლება ძაღლებისთვის შოკოლადი. რომ დაბრმავდეს, მერე მე დამბრალდება.

- მარტოობას, მონატრებასავით, ადამიანის ფერი აქვს. მომავალში ვინმე თუ კიდევ გკითხავს, იქნებ უპასუხო კიდეც, - ზემოდან დავყურებ. ისევ მაგრად ვკიდივარ. შოკოლადი მოუქცევია თათებს შორის და ახლა ზედაც აღარ მიყურებს.

იანვრის გრილი ნიავი ძვალ-რბილში ატანს. ტაბლოზე აციმციმებული ტემპერატურა მანიშნებს, რომ მინუს 4 გრადუსია. გზის იმ მხარეს, სადაც მე დავდივარ, ორიოდე ადამიანს ვხედავ. კაშნეში ცხვირი ჩაუმალავთ და სიცივისგან აბუზულები სწრაფი ნაბიჯით მიდიან. გაჩერებასთან ვჩერდები. ვიცი, რომ სულ მალე მარშუტკა გამოივლის. მე კიდევ იმდენად არ მინდა სახლში, სადაც ცხოვრება კიდევ ერთხელ შემახსენებს, რამდენად უაზროდ ვცხოვრობ, რომ ლამისაა ნებისმიერ ტრანსპორტს შემოვახტე და ქალაქს კრუგები ვურტყა.

მაგრამ იქამდე საშინლად მჭირდება ადამიანი. ნაცნობი კი არა, ვინმე უცნობი. ვიღაც, ვისაც იმ ძაღლივით ფეხებზე ეკიდება მთელი ჩემი ცხოვრება და უბრალოდ მომისმენს. თითქოს რა მარტივ რაღაცას ვითხოვ ამ გამყინვარებაში, ყველა მანქანაში რომ შეტუზულა და სითბოდან ცნობისმოყვარე მზერას მაყოლებენ. ვერ დავადანაშაულებ. მაგათ ადგილას, მეც ეგრე ვიქნებოდი.

ჰოდა, ადამიანი მჭირდება. მაგრამ, იქამდე, უფრო მეტად ყავა მჭირდება. სახლში მომზადებული ან ათასლარიანი აპარატით მოდუღებული ყავა კი არა, ისეთი ყავა, დრაივზე რომ აკეთებენ. სწრაფი და მარტივი. სულ რაღაც რამდენიმე თეთრი რომ ღირს, რადგან სახლიდან მეც თეთრებით ვარ გამოპარული.

რამდენიმე მეტრში ამაყად წამოჭიმულა პატარა მაღაზია. მაღაზია რა, ბავშვობაში ბუტკას რომ ვეძახდით, რაღაც ეგეთი. ოღონდ უფრო თანამედროვე და მრავალპროდუქტიანი. მივდივარ და იმ დროზე ვფიქრობ, მზესუმზირას ჭიქებით რომ ვყიდულობდით. გაზეთის ნაგლეჯით გაკეთებულ სვეწკურ ჭიქაში რომ გვიყრიდა ვინმე ბებო და ლეკვის თვალებით რომ ვუყურებდით უბნის ბავშვები, იქნებ ზედმეტი გადმოეყოლებინა. ისიც ნახევარს დაამატებდა და აბა, მოუსვით აქედანო, გამოგვყრიდა. ვისი ფულითაც მზესუმზირას ვიყიდდით, ის დღის ყველაზე მაგარი ტიპი იყო და სხვა ბავშვებიც ტკიპასავით ვეწეპებოდით ხან მას, ხან მზესუმზირით სავსე მის ჯიბეს. გაზეთის ჭიქაში ჩაყრილ მზესუმზირას, თუნდაც დამწვარს, განსაკუთრებული გემო ჰქონდა. მაგ გემოს ბავშვობის გემო ჰქვია-მეთქი, სიამოვნებით ვეტყოდი იმ ძაღლს, მაგრამ მიბრუნება მეზარება და თან ყავამდე სულ ორი ნაბიჯიღა მაკლია.

გადმოუხვია შავმა ჯიპმა. ცხვირწინ გაჩერდა და იქიდან ჩემი მეზობელი ბიჭი გადმოვიდა თავის მეგობარ/ძმაკაცთან ერთად. გრაციოზულად მიხურა გაპიპინებული მანქანის კარი და ისიც ყავისკენ დაიძრა. ერთი კი შემომხედა, მაგრამ აშკარად ვერ მიცნო და ცხვირი მაგანაც კაშნეში ჩამალა. ახლა რა ყველა კაშნეთი დადის-მეთქი, გავიფიქრე და გვერდი ავუარე. ყავის საყიდლად სულ რამდენიმე მიზეზის გამო ვეღარ გავჩერდებოდი. ერთი იმიტომ, რომ ზედმეტად ბომჟურ ფორმაში ვიყავი. მეორე იმიტომ, რომ ყავის შესაკვეთად მისულს აუცილებლად დამითმობდნენ რიგს და მაგათ თვალწინ ხურდების ჩხრიალი მაგრად გამიტყდებოდა და მესამე და მთავარიც იმიტომ, რომ ბავშვობაში მე ეს გაწკეპილი ჯეელი თავისივე უბანში, თავისივე სახლის წინ მყავს ნაცემ-გაწეწილი და მიუხედავად იმისა, რომ ის ამას აუცილებლად მაშინვე დაივიწყებდა, მე კარგად მახსოვს მისი თმის სირბილეც და დედაჩემის შეშლილი თვალებიც, შემთხვევით დანაშაულზე რომ წამასწრო.

კარგია ბავშვობა. ვისაც კარგი ბავშვობა აქვს, იმათთვის ოღონდ. მე კარგი კი არა, უმაგრესი ბავშვობა მქონდა. იმდენად მაგგგარი, რომ საბავშვო ბაღში ერთი დღეც არ გამიტარებია. გავახელდი ხოლმე დილაუთენია თვალს და წინა ოთახში მაგიდაზე დახვავებულ ტკბილეულობას სიამაყით გავყურებდი. იქ აუცილებლად იქნებოდა რამდენიმე უქიშმიშო ბულკი, რამდენიმე „პრიჩუდა“ და ქადებიც, ალბათ. ასაკის მატებას მაგიდაზე დაწყობილი ტკბილეულობის კლება მოჰყვა. მერე, ნელ-ნელა შემცირდა და ბოლოს - სულაც გაქრა. მერე გავიზარდე და მივხვდი, რატომ მისტიროდა დედაჩემი იმ ლამაზ წლებს. მერე ფეხების პარსვა, თმის შეღებვა და მენსტრუაციულ ტკივილებთან გამკლავება ვისწავლე და მივხვდი, რომ აღარ ვიყავი ის ბავშვი, სექსის სცენებზე თვალზე ხელს რომ აფარებდნენ.

მთელი გზა საკუთარ თავს ხმამაღლა ველაპარაკები. უბრალოდ კი არა, რჩევებს ვაძლევ. მამაჩემი მახსენდება. რაღაცაზე განერვიულებული თავისთვის რომ ბუტბუტებს ხოლმე. დიალოგს რომ უმართავს თავის თავს და როლებში შეჭრილი ბოლოს იმხელა ხმაზე იწყებს საუბარს, შენიშვნას ვაძლევთ. ყველაფერი თუ გენეტიკურია, ალბათ მაგასაც გენეტიკასთან აქვს კავშირი, თორემ როგორ შეიძლება ერთი საათი ფეხით დადიოდე და საკუთარ თავს სრული სერიოზულობით ელაპარაკებოდე. ეგ არაფერია სააბაზანოში გამართულ კამათებთან, მაგრამ ახლა ხალხი მიყურებს და ტეხავს. ვჩუმდები. რა ვქნა, ადამიანი მჭირდება.

ოდნავ მოშორებით საქანელა სკამებს ვხედავ და გაყინულ ზედაპირზე დაუფიქრებლად ვჯდები. მომწონს ეს ადგილი. აქაც ლამაზი ხედია, მაგრამ ეგაა, ხმაურიანია. მანქანები მოძრაობენ, ადამიანები დადიან. იმ ადგილს არ ჰგავს, მხოლოდ მე და ძაღლები რომ ვსტუმრობთ ხოლმე.

- ახლა, ამხელა მოძრაობაში, გააჩეროს ვინმე ერთმა, გადმოვიდეს, გვერდით მომიჯდეს და გაცნობა-გამარჯობა-გაგიმარჯოს გარეშე, ლაპარაკი დაიწყოს. არც კი გავაჩერებ. სიამოვნებით მოვუსმენ. მაგაზე მეტი საქმე მაინც არ მაქვს და, - მიწას ძლიერად ვაწვები და ვქანაობ. მერე ფეხებს გულთან ახლოს ვიკეცავ და ციყვად ყოფნაზე ვფიქრობ. საერთოდაც, ეს დღეებია, სულ მაგაზე მეფიქრება. ჩემი საყვარელი ცრუდეტექტივის - იათამზე მდივნის პერსონაჟის ბრალია, თორემ მე საიდან ეგეთი აზრები. არადა, ციყვობა მაგარი იქნებოდა. ვიჯდებოდი ხეზე, ცალი ხელით (თუ მაგათაც თათი აქვთ?) კაკალს გეახლებოდით, მეორეთი ნაჭუჭს გამვლელებს ვესროდი. ნებისმიერი ხე ჩემი სახლი იქნებოდა და მაგარი მდიდარი ტიპიც ვიქნებოდი. ურიგო აზრია? ეგეც იმ ძაღლისთვის უნდა მეკითხა. მიბრუნება მეზარება, თორეეეემ...

მოპირდაპირე მხარეს კორპუსთან მანქანა ჩერდება და წყვილი გადმოდის. ამ გამყინვარებაში რაღაცაზე გაცხარებით საუბრობენ და მერე გოგო ტრიალდება, თავზე ჩამომხობილ თეთრ ქუდს ისწორებს და ეზოში უჩინარდება. ორ წუთში პარკებით დატვირთული ბიჭი უკან მიყვება და პადიეზდში ქრება.

- მაგ გოგოს ნამდვილად ჰყავს თავისი ადამიანი. მე ვიკითხო, თორეეეემ...

ცივა. როგორც არ უნდა ვუმტკიცო საკუთარ თავს, რომ სიცივე ვერაფერს დამაკლებს და რომ ახლა იანვარი კი არა, ვითომ შუა აგვისტოა, მაინც ერთიანად მაკანკალებს. აბა, რომელი ნორმალური გავა სასეირნოდ მოკლე შარვლით, დაბალყელიანი წინდითა და კედებით? ან ვის მოაფიქრდება, რომ თბილი კურტკა კი არა, ოდნავ თბილი მოსაცმელი ჩაიცვას? მარტო მე, ალბათ. ეგეც იქით იყოს და, ეს ანძაა თუ ცისარტყელა-მეთქი, ვფიქრობ. ჩემ ბავშვობაში ანძას ერთი ფერი ჰქონდა და ისიც მაგარი ბანძი, მაგრამ ახლა ვეღარც იმ ძველ ხედს ვიხსენებ და ვეღარც გონებაში ბუნდოვნად შემორჩენილ ანძის ფერს. რა ყველაფერი გაათანამედროვეს-მეთქი, ვფიქრობ და მერე იმაზე ვფიქრობ, რატომ მეტი სადარდებელ-საფიქრალი არ მაქვს. როგორ გინდა სხვა რამეზე იფიქრო, როცა ამდენი პრობლემისგან ტვინი გტკივდება და გულის გადასაყოლებლად ეგეთი ბანძი თემებიც მოსულა. ეს ჩემი ტელეფონიც რა საშინლად დუმს.

ვდგები და მივდივარ. ყავა აღარ, ახლა ჩაი მინდა. მანგოსარომატიანი ჩაი. უშაქრო. ძალიან ცხელი არა, თორემ პირველივე ყლუპზე ენას დავიწვამ და მერე ვეღარც არომატს გავიგებ, ვეღარც ვერაფერს. ვიღებ ტელეფონს და ერთ ჩემნაირთან შეტყობინებას ვაგზავნი, წამო, გადავიკარგოთ-მეთქი. იმას ჩემი წადეპრესიულება სერიოზულად მიაქვს გულთან ახლოს და იქნებ ჰგონია კიდეც, თავს რამე არ აუტეხოსო და მოდი, სახლში წადი, სადმე არ მიიყინოო, დამცინის. დიდი მანძილი გვაშორებს ერთმანეთს, თორემ ეგეც სიამოვნებით მომიჯდებოდა იმ საქანელა სკამზე თავის პრობლემებიანად.

ვიწრო გზაზე, გორელივით შუაში მიმავალს, წინ ახალგაზრდა, თეთრებში გამოწყობილი ბიჭი მეფეთება. წამოზრდილი თმა შუაზე გადაუყვია, ხელში რაღაცას ათამაშებს და ისეთი სისწრაფით მოდის, აშკარად სიცივეს თუ გაურბის. სამამდე ვითვლი. რაც იქნება, იქნება. გავაჩერებ ახლა და ვკითხავ, როგორ ხარ-მეთქი. ვეგონო გიჟი. დალაგებული ვინღაა დღეს. ავიტან ერთ შეშლილ მზერას, იქნებ იდეამ მოხიბლოს და მხარი ამიბას. აი, ახლა გავაჩერებ-მეთქი, ვფიქრობ და სწრაფი ნაბიჯით ვუვლი გვერდს. მაგის გამკეთებელი მაინც არ ვარ. ან თავს ვიტყუებ, ან მართლა თავს ვიტყუებ.

ჯანდაბას, წავალ სახლში. რეალობას ერთი გასეირნებით მაინც ვერ გავექცევი და იქნებ ფილტვების ანთებას მაინც გადავურჩე-მეთქი, ვფიქრობ და საშინლად დადუმებულ ტელეფონზე ზარი შემოდის.

ვინ თქვა, რომ მარტოობა ადამიანების რაოდენობით განისაზღვრება? მარტოობა სულიერი მდგომარეობაა და არა ფიზიკური. ყველა ადამიანი იმდენად მარტოსულია, რამდენადაც სხვა ადამიანი. მთავარია, მაგ საშინლად დადუმებულ მარტოობაში ვინმე ხმაურით შემოიჭრას. თუნდაც, ტელეფონის ერთი ზარით.