მანქანა რომ გააჩერა და ძრავა ჩააქრო, უღონობა იგრძნო. ხელები დამჭკნარი იებივით დაასვენა საჭეზე და მკერდში ისე აფართხალდა გული, გეგონება გალიაში გამოკეტილი ჩიტი გათავისუფლებას ცდილიყოს. თითქოს მართლა გალია ყოფილიყოს ეს სახლი, აი გაიღებოდა ჭიშკარი და... ჰაერი აღარ ეყო, ფიქრი გაწყვიტა და მძიმე ლოდად დააწვა სხეულს სევდა. სანამ საკუთარ თავს ძალას ატანდა მანქანიდან გადმოსულიყო, ბებრის ძვლებივით დაიღრჭიალა ჟანგისფერმა რკინის კარმა და გახუნებულ შავ კაბაში ჩაკარგული ქალი გამოჩნდა. ასაკთან შედარებით ნამეტანი მკვირცხლად გადმოვიდა ზღურბლზე. ნატას ის სიხარული შესძაგდა, ამ ქალის თვალებში რომ კრთოდა და თავად ეს ქალიც ისეთი შორეული ეჩვენა, ისეთი უცხო, რა ვუთხრა, როგორ გავაგონოო ჩემი სათქმელი ან რომც გაიგოსო სიტყვები, როგორ შევაძლებინო მიხვედრაო ჩემი. ქალს კი არაფრის თქმა არ სჭირდებოდა, უსიტყვოდაც, ასე შორიდანაც კი ესმოდა ყველა თქმული თუ ვერთქმული სიტყვა. თავის წიაღში მომწიფებულს, თავისსავე სისხლსა და ხორცს, მართალია აგერ უკვე 30 წლის წინ მოშორებულს მისი მუცლიდან, მაინც თავისად გრძნობდა, საკუთარ ნაწილად, და ხანდახან ზამთრის გრძელ ღამეებში, მისი სატკივარი სტკიოდა მრავალჯერ გატეხილს და უკვე შებერებულ გულსაც.
ქალი უცნაური სიმსუბუქითა და ფორიაქით მიუახლოვდა და ის იყო ხელები ფართოდ გაშალა, შვილის მკერდში ჩასაკრავად, თითქოს ამდენი სიმარტოვით გამოფიტული სხეულის ამოვსება სდომნოდა, რომ თავაზიანობაში ნაძალადევად დამბალი ხმა გაისმა: არ შეიძლება ჩახუტებაო. მოხუცის დამჭკნარი ხელები ისე ჩამოცვივდა დაბლა, გეგონება, კი არ მოსწყდა, ჩასწყდაო რაღაც. „შენთვის ვამბობ, შენ გამო თორემ მე,“- ნაკვალევს შლისო თითქოს, ისე შემპარავად დაუმატა ნატამ. ქალმა კი მძიმე ჩემოდანი არ დაანება შვილს, რომელშიც დედისთვის განკუთვნილი ერთი ხელსახოციც კი არ იდო. მერე კი, გვიან, ბინდშერეულ მთებს რომ გასცქეროდა ქალი, შვილი კი ზურგშექცევით იჯდა და ცდილობდა არაფერი დაენახა, რათა არ ეფიქრა, სად გამოემწყვდია უკუღმართ დროს, მოხუცმა, უფრო საკუთარ თავს უთხრა, ვიდრე შვილს: რა ვიცი, აბა, მე რაღაც არ მჯერა, ამ ყველაფრისა. როგორ, კაცო, ამ ხნის მოვიყარე და ჯერ არ მსმენია ამ დუნიაზე, კაცს მარტო შესძლებოდეს გადარჩენა, უსიყვარულოდ, კოცნის, მოფერების, ჩახუტების გარეშე... არ მჯერავს და ჰა... - ჩაის სული შეუბერა და ხმაურით მოსვა, შვილს შეაჟრჟოლა, სიცივით არა, ზიზღნარევი ბრაზით. კი დააპირა შეკამათება, მაგრამ თითქოს საჭირო სიტყვები აღარ შემორჩენოდა, ამ ქალისთვის გასაგები, მასთან მისასვლელი ყველა ბგერა გზადაზგა შემოჰფანტვოდა, მაინც ვერაფერს ვასმენო და გაჩუმება არჩია.
ქალმა კი, ნიავმა დაუბერაო, დედა გენაცვალოს, აქ გაზაფხულის ღამეები ცივი იცისო, საავდრო ღრუბელი იყო ამ საღამოს ჩვენს საწვიმარზე შეგროვილიო. ჩაის ჭიქა მაგიდაზე დადგა, ბარბაცით გაიარა დერეფანი, კართან ძირმორღვეული კალოშები დატოვა, კარადა გამოაღო, საგანგებოდ ამ დღისთვის შენახული, სათუთად დაკეცილი, თავისი ამოღამებული თვალებით და მარილებისაგან მოკრუნჩხული თითებით ნაქსოვი შალი გადმოიღო, მოვაფარებ მხრებზე, არ შემიცივდესო. გაჭირვებით მოძებნეს ფეხებმა კალოშები, ახლა უფრო მარდად გაიარა აივანი, უწონებდა გულში საკუთარ თავს ამ შალის მოქსოვის ამბავს, კარგი ჰქენიო, აბა ამ ახალგაზრდებმა სულ არ იციანო თავის გაფრთხილება. მოვასხამო მხრებზე. თან ის კი არ არისო, ნაღდი შალიაო, მატყლით ნაქსოვი, ჩემი ხელით გაჩეჩილი და ჩემივე დართული ფთილებით ნაქსოვიო... იმ ადგილას, სადაც შვილი დატოვა, სიცარიელე დახვდა.
მოცელილივით დაეშვა იმ სკამზე, შვილი რომ ეგულებოდა და ამდენი წლის მარტოობაში გალეული ღამეების ამბების მოყოლას უპირებდა. ვერც კი ითვლის რამდენჯერ იმეორებდა გულში, ნატა რომ მოვა, არ დამავიწყდეს ვუთხრა: მანოს დაღუპვის ამბავიო, შეხვდეს იქნება მისი შვილი და სამძიმარი უთხრასო უნდა. ნატას არ ეცოდინება გოგიას ცოლი რომ იტალიაში წავიდაო. იმაზეც უნდა ვაცინო, ჩვენმა ძაღლმა ჟენიას რომ ჩუსტები მოჰპარა და ქალი ფეხშიშველა გაატარა მთელი ორღობეო, ამის გახსენებაზე უკბილო პირით კიდევაც ჩაკუჭკუჭდებოდა ხოლმე, ჰო, მართლა, მე გამოყრუებული ვარო უკვე და კი არ დამავიწყდესო ჟოლოს მურაბა გავატანო ქალაქს, მაგაზე უებარი გაციებისას არაფერიაო. ჩემი სიყრმისქალობის კაბებიც უნდა მივცე, ზოგი ისე კოხტადაა შეკერილი, მოერგოსო იქნებ. ის წერილებიც უნდა ვაჩვენოო, ფრონტიდან მოსული, იცოდესო როგორი მამა ჰყავდა,- ყელში მოებჯინებოდა ცრემლი. არაფერი გამომრჩესო, ყოველღამ იმეორებდა- ძველი არ დავიწყებოდა, ახალსაც ამატებდა, იმ უმზეო დღეებში სხივივით გამომკრთალს. მაინც ყველაფერი დავიწყებოდა. ახლა თავად იჯდა მთებთან ზურგშექცევით, ვერც გრძნობდა მის მჩატე სხეულს კოჭლი სკამი. მუხლებზე მკვდარი ჩიტივით ესვენა ძალაგამოლეული თითებით მოქსოვილი შალი. საცოდავად კვნესოდა ქარი. მაგიდაზე პიტნის ჩაი ცივდებოდა. მოხუცი კი ფიქრობდა: რა ვიცი, კაცო, იქნებ გამოვჩერჩეტდი და არც არაფერი მესმის, მაგრამ მე მაინც არ მჯერა მარტოკაცის გადარჩენის... ან რომც გადარჩე რა ჩალად გიღირს უადამიანო ქვეყანაში ცხოვრება, კაცსა. რა ფასი აქვს სიცოცხლესა უსიყვარულოდ... რა ფასი აქვს სიცოცხლეს უერთმანეთოდ.... რა ფასი აქვს სიცოცხლეს...

ქეთი გაბინაშვილი