მოსრიალებს ზღვის ტალღები და ზურგქვეშ ეგება მიას შიშველ, შეციებულ სხეულს, რომელიც დაისის მზეზე აღაჟღაჟებულ შავ ზვას უყოყმანოდ ჰპარავს ამავე მზისგან მთელი დღის მანძილზე ნაქურდალ სითბოს. ცა მგლოვიარე ქალივით მოიხურავს შავ მატერიას ძალიან მალე და ვერ მიხვდება მია - ვისი გლოვის დღეა. იმიტომ, რომ ადამიანები ყველაფერს ეჩვევიან, რაც დროის ერთი და იგივე მომენტებში ხდება და ხშირად მეორდება. მათ შორის მიაც შეეჩვია დაღამების გარდაუვალ რიტუალს. მარტო ამას კი არა, ყველაფერ გარდაუვალს შეეჩვია, მაგრამ თოკზე სარეცხივით საგულდაგულოდ გამოფენილ შეჩვევათა ამ მიმდევრობას სხვა, გადალახვადი და მოგვარებადი შემთხვევებიც მიემატა და შეეგუა მია, რომ ეული უნდა ყოფილიყო, გარიყული და ხელნაკრავი, გულნატკენი და გაწბილებული, იმედგაცრუებული, გამოყენებული, დაჩაგრული, გაბოროტებული... და კიდევ ათასობით უსიამოვნო განწყობას შეგუებული, რამაც მიწამდე ჩამოზნიქა სარეცხის თოკი, მოაბოშა, დაამძიმა და ვიდრე გაწყდებოდა, ძირს მოათრია ზედ მიჯრით აკინძულ-ახუნძლული, ცრემმლშეუშრობელი სარეცხი.
ახლა ზღვა ღელავს და ვერ ისვენებს. ზუსტად ისევე, როგორც ცხოვრება იშანთება ადამიანების მეხსიერებაში მშფოთვარე გამოცდილებად და სულს უწრიალებს გამოსაცდელებს. მოუსვენარი ზღვის ქვიშიან სანაპიროზე მია ისე წევს, როგორც სიმძიმისგან მიწაზე დანარცხებული სარეცხი. წყლიდან ახალ ამოსულს ტანზე წყლის წვეთები უელავს ჩამავალი მზის მუქ ნათებაზე.
- რა ონავარი ყოფილხარ.
თავი წამოსწია, ნაცნობი ხმა რომ შემოესმა. დაინახა ნოე, ზაფხულისთვის უჩვეულოდ გრილი ამინდის შესაფერისად გამოწყობილი, თავგადაპარსული, ისეთივე მიმზიდველი და სასურველი, როგორც წარსულში, ასევე მომხდართან შეუსაბამოდ კეთილგანწყობილი და მაინც ზიზღისმომგვრელი, რადგან ადგილი აღარ ეკავა მის გულში, რაღაც ფარულ ძალას გამოეგდო, გამოეძევებინა დანაშაულის გამო, რომლის ბოლომდე ცხადად გააზრება მიას არ შეეძლო.
- არ მითხრა, რომ გაგაოცე.
- გამიკვრიდა. არ მოველოდი.
- შენ რომ კარგად გაგეცანი და მართლა გყვარებოდი, იქნებ სწორი მოლოდინებიც გქონოდა. მაგრამ მე და შენ ერთმანეთს არ ვგავართ, - ტანსაცმელზე ანიშნა და ჩაეღიმა, რაკი თვითონაც შეძლო დაენახა შიშველ და ჩაცმულ სხეულებს შორის არსებული კონტრასტი; - მაგიტომაც გეუბნები, რომ არ მიცნობ.
- ვსეირნობდი და დაგინახე. ანუ სპეციალურად არ დაგეძებ ქუჩებში. სათქმელიც არაფერი მაქვს. არ გიბრაზდები და პასუხს არ გთხოვ ჩადენილის გამო. მარტო იმის ცოდნა მინდა, რომ კარგად ხვდები, რამხელა დათბომაზე მივდივარ. ნუთუ დასაფასებელი არ არის?
- აბა, რა გითხრა? იმაშიც არ ვარ დარწმუნებული, რომ შენი გულმოწყალება ნამდვილია. იქნებ სამართლიანი გგონია, რაც გავაკეთე?
- გაბრაზდი და ირონიულიც გამხდარხარ.
- შენ თუ ვერ ხვდები, რომ სალაპარაკო აღარაფერი გვაქვს და უნდა წახვიდე, მაშინ ასე მოვიქცეთ: დაღლამდე ვიმეოროთ ერთი და იგივე. მოიცა, როგორ იყო, წეღან როგორ გითხარი?
- "არ მითხრა, რომ გაგაოცე". ამის თქმა გინდა?
- ჰო, ზუსტად.
- რა სასტიკი გახდი... დაუნდობელიც.
- წადი, ნოე. მზეს ეღობები და ჩრდილი მადგება.
- ჩრდილის შესახებ მაინც ნუ ტყუი. კარგად იყავი.
ტალღები ისე აქაფდა, ზღვა დუჟმორეულ, უსიცოცხლობისგან გაფერმკრთალებულ გვამს დაემსგავსა. მია ისევ ქვიშაზე იწვა, ამ სიკვდილისმიერი მორევიდან გამორიყული, და ზედ ეხეთქებოდა ქაფმოდებული წყლის ნაზი ზვირთები, როგორც მედგარ კლდეს - გავეშებული ზღვა შლეგი ცეკვით. ინგრეოდა და ნაწევრდებოდა მია კლდის ნაშალივით. ლამის ზღვის ბობოქარ სულს გაეტაცებინა მისი სიცოცხლე, მისივე ნებართვით, რადგან ზურგქვეშ გველივით მოსრიალე წყალი, როგორც პატარა ბავშვისთვის დედის ხელით დარწეული აკვანი, ანდა როგორც მოალერსე და მომნუსხველი სირ'ინოზი, მიასთვის ნეტარება იყო: მშვიდი, უშფოთველი, ფაქიზი შეგრძნება, რომელიც სულს გააყიდინებდა, სიცოცხლეს დაათმობინებდა; რომელსაც თვალდახუჭული უკან გაჰყვებოდა, თუნდაც ფეხებთან გზა მორჩენოდა და ვეღარ შეეგრძნო მიწის სიმყარე. აი, მაშინ კი იფრიალებდა ზუსტად იმ ფურცლებივით, ერთი მოყირჭებული წიგნის ყდას რომ მოსწყდა, როცა მწვანე ხალიჩაზე მორბენალ თაგვს უნდა გადაფარებოდა კუბოს სარქველივით. იქნებ სიკვდილამდე გამხმარი ბუქთბალიშების სურნელიც მისწვდენოდა მის გაცხოველებულ ყნოსვას, რომელიც აუცილებლად ასეთი უნდა ყოფილიყო მიას წარმოდგენით, რადგან ეგონა, რომ სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებში ყველა შეგრძნება გაუმძაფრდებოდა სიცოცხლესთან საბოლოო, მეტად დასამახსოვრებელ ზიარებისას. და ნეტავ რა შემორჩებოდა გონების ხვეულებში აქაური ყოფის შესახებ? მუქთბალიშები? თუ შურისგება? რომელიმე საყვარელი ადამიანი ხომ არა? საკუთარი თავი ხომ არა? თუ სინანული, ლოგინში მძიმედ შემოწოლილი მსუქანი პარტნიორივით შემაწუხებელი?
სიცივე მთელ სხეულში გაუჯდა. მეტს ვეღარ გაუძლო. ჩაიცვა და უკან მოიტოვა ზღვა და სანაპირო და პირქუში ფიქრები.
მანანა დეიდას მიაკითხა, რათა შიმშილის გრძნობა დაეკოებინა. მანაც სიხარულით გაუწყო სუფრა.
- ნოე ვნახე. მითხრა, რომ არ ბრაზობს; - სინდისდამშვიდებულმა თქვა და მანანას კმაყოფილებით სავსე მზერა მიაპყრო.
- ძალიან კარგი. მიხარია.
- ჰო, ვიცოდი, რომ გაგეხარდებოდათ.
ქალმა ჯერ ჩანგალი აკაკუნა თეფშზე, მერე რამდენჯერმე მიას გახედა და ისევ გააგრძელა კაკუნი. ეტყობოდა, რაღაცის თქმა სურდა, მაგრამ თავს ვერ აბამდა. ფიქრობდა, აკაკუნებდა და ისევ ფიქრობდა და აკაკუნებდა, სანამ თვითონვე არ შეწუხდა გულისგამაწვრილებელი ხმაურით, რომელსაც მია არ იმჩნევდა.
- მია, შვილო, ერთს გეტყვი და უნდა დამიჯერო.
მანანა დეიდას მიაჩერდა, ბოლო ლუკმა გულმოდგინებით დაღეჭა და ერთბაშად გადაყლაპა. ყელზეც კი შეეტყო რაღაც გაბურთულმა და ნერწყვისმომდენმა რომ ჩაისრიალია და გაიკვალა გზა მშიერ კუჭამდე.
- გისმენთ.
- საწადელს ხომ უკვე მიაღწიე? გევედრები, ნუღარ ბრაზობ სხვებზე და შენთვის იცხოვრე, შენი ბედნიერებისთვის და კარგად ყოფნისთვის. შეშვი, რა. ნუღარ ცდილობ ყველაფრის ნგრევასა და უარყოფას. სამყაროს წესრიგი სჭირდება, შენი მავნებელი ქაოსი კი არა. დატკბი მოცემულობით, მია. ვნებათაღელვა საკმარისია.
გაოცებული და სახტად დარჩენილი მია კარგახანს იჯდა გაუნძრევლად, სიტყვის დაუცდენლად და ცარიელი მზერით იყურებოდა. როცა განცვიფრებამ გადაუარა და გონს მოეგო, უკვე მთელი არსებით სძულდა მანანა დეიდა.
- აბა, რას უარვყოფ?
- რომ დამნაშავე შენც ისევე ხარ, როგორც დანარჩენები.
- თქვენ რა იცით?
- ვიცი. იმიტომ, რომ ყოველდღე გიყურებ და ვხედავ, თითს როგორ იშვერ სხვებისკენ და ადანაშაულებ ყველაფერში, რაც შენი ბრალია.
- თქვენ რა იცით-მეთქი?
- რატომ მიყვირი, შვილო?
- არ გეტყვით. თქვენ ხომ აუცილებლად გეცოდინებათ. თქვენ ხომ ყველაფერი იცით. თქვენ ხომ იცით, არა? ასე არ არის? ამას არ მიმტკიცებდით ცოტახნისწინ?
- ნუ ყვირი, მია, დამშვიდდი. რა მოგივიდა?
- ეგ როგორ? არ იცით რა მომივიდა? ვააჰ, გილოცავთ. ძლივს რაღაც არ იცით.
- ვიცი, რომ სიყვარულს გაურბიხარ, როცა ამას ვინმე გაგრძნობინებს. ახლაც იმიტომ მიბრაზდები, რომ შენზე ვზრუნავ, მიყვარხარ, მია, და შენ გაქცევა გინდა, უარყოფა ჩემი შენდამი სიყვარულისა...
- რაებს ბოდიალობთ? თავი დედაჩემი ხომ არ გგონიათ?
- მართალია. მე დედაშენი არ ვარ.
- მაგრამ მაინც ეცილებით დედობაში. ერთი ეს მითხარით თქვენი ქმარ-შვილი სად არის? მართლა საზღვარგარეთ არიან, თუ ცივი მიწის ქვეშ განისვენებენ და კუბოებში ყრიან? იქნებ ღმერთმაც არ მოგცათ დედობის ფუფუნება და შვილები წაგართვათ?
- რამ გაგაბოროტა, შვილო, ასე ძალიან. მე ხომ არაფერი დამიშავებია?
- თავხედი ხართ. აწეწილ სულში დაძვრებით, მიედ-მოედებით ყველგან და მერე დალაგების კეთილშობილური სურვილით გულანთებული ეხმარებით ამ სულის პატრონს. მართლა ასეთად წარმოგიდგენიათ თქვენი თავი? მართლა გჯერათ ამის?
- შენ ბოროტი ხარ, ძალიან ბოროტი.
- მე ვარ ბოროტი? და თქვენ კეთილი ხართ? ვერ ხედავთ, რომ სიკეთე დასაცინია? ვერ ხედავთ, რომ დაგცინით თქვენი კეთილი განზრახვების გამო?
- შენ რომ იცოდე, ახლა გულს როგორ მტკენ...
- როგორ და სამართლიანად! დღეს ძალიან უგემურად ვჭამე. თქვენი საჭმელი არაფრად ვარგოდა.
- მაინც შეგერგოს.
- თუ გული არ ამერია.
კარის მოჯახუნების ხმა გაისმა და დარჩა მანანა სრულიად მარტო, გულზე ეკლიან ვარდებად მოფენილ იარებთან ერთად, რომელთა მოსაშუშებლად არაფრის გაკეთება შეეძლო.
***
სარკემ თმაგადაპარსული, ქაჩალი ნოე აირეკლა, რომელიც შეწირპლული თვალებით აკვირდებოდა ჟღალი თმის გაუჩინარების კვალს. ძლივს შესამჩნევი ნარინჯისფერი ზოლი, ხანაც ცეცხლის ალით აბრიალებული ვიწრო ძაფი და ხან კიდევ მთლიან თავზე გადაგლესილი, სტაფილოს ძალზედ თხელი ნაფრცქვენი ელანდებოდა. ხელი გადაისვა. ათასობით თმის მოკვეთილმა ღერმა ერთდროულად უჩხვლიტა რბილ კანზე. პირველად მაშინ დაებადა იდეა, რომ დაეხატა მელოტი კაცი და თავზე ბუსუსებიანი სტაფილო დაეფარებინა. ამ კაცს უნდა გამოეღვიძებინა უკლებლივ ყველა ადამიანში ფესვებგადგმული სევდა და კაეშანი, მაგრამ პირველ შეხედვის დროს დამთვარიელებლებს უნდა გასცინებოდათ. ბოლოს კი უნდა მიმხვდარიყვნენ, რომ სინამდვილეში ნახატი ადგილია სევდისა და ნაღველისა, სადაც უფლება არ აქვს სიყვარულსა და სიხარულს, გადააბიჯოს ზღურბლს და მიაღწიოს მათ გულებამდეც.
მაშინვე ხატვას შეუდგა.
რას ეტყოდა მია ახალი იდეის მისთვის გაზიარება რომ შესძლებოდა? რომ ნახატი მკაცრად მელანქოლიურია? ნამდვილად შეეძლო მიას ამის ამოცნობა, დანახვა და მერე სიტყვებით ზედმიწევნით გადმოცემა შეგრძნობილისა, თუ ამგვარ შეფასებას მხოლოდ იმიტომ მისცემდა, რომ იცოდა, ნოე თავსდამტყდარ მელანქოლიას ებრძოდა? ნუთუ გასაოცარი გამჭრიახობა სჭირდებოდა იმის მიხვედრას, რომ ნოეს ცხოვრებაში უკვე დამდგარიყო უაზრო სასოწარკვეთილების დღე და ამ ახალ ნახატში იგი საპირისპირო რეალობასთან შეჯახებას ცდილობდა?
ფიქრები თითქოს ფუნჯს აფერხებდნენ, ანელებდნენ და ტლანქად ამოძრავებდნენ ტილოზე, ისე აირია ფერები ერთმანეთში და ნახატიც ჩანაფიქრისგან საგრძნობლად გაუცხოვდა. ნოე ვერ გაუმკლავდა დაზვავებულ ფიქრებსა და მოგონებებს. მოლბერტთან ჩამოჯდა. სიჩუმეს მიაყურადა და ძალიან დიდხანს აღარ დაუხატავს.
აწვალებდა მიასგან მოსმენილი ბოლო კითხვა: "იქნებ სამართლიანი გგონია, რაც გავაკეთე?"